Zelena linija (Sremski front)

Zelena linija je bila prvi jači i utvrđeniji nemački položaj koji se protezao linijom Jarak - potok Kudoš - Ruma - potok Jelenče - Irig - Vrdnik, pri čemu je težište nemačke odbrane bilo na odseku Jarak - Ruma, s glavnim čvorom otpora i uporištem u Rumi.

Sa istoka na zapad Nemci su izgradili sedam utvrđenih linija odbrane:

• Braon,
• Zelena (istočna)
• Žuta,
• Crna,
• Crvena,
• Nibelunška i ponovo
• Zelena linija (zapadna)

Nibelunška linija bila je glavna i najbolje utvrđena.

Jedinice NOVJ izbile su frontalno na Zelenu liniju 25. oktobra. Istog dana u 12 časova počeo je napad na uporišta koja su okruživala Rumu, glavni utvrđeni čvor na Zelenoj liniji. Napad su izvodile jedinice 11. i 16. divizije, podržane sa dva artiljerijska diviziona Crvene armije.

Treća vojvođanska brigada 36. divizije, ojačana jednim bataljonom Crvenoarmejaca, napala je istog dana u 18 časova Irig, i do 23 časa uspela da ovlada mestom, čime je nemačka odbrana Zelenoj liniji narušena na severnom krilu.

26 oktobra u 14 časova, nakon što je savladala prilazne prepreke, 16. divizija je počela napad na sam grad Rumu. Napadu je prethodila snažna artiljerijska vatra iz topova i "kaćuša". Dok su još trajale borbe za Rumu, 11. divizija zauzela je selo Jarak i prodirala ka selu Vognju i Sremskoj Mitrovici. Time su nemački položaji na Zelenoj liniji narušeni i na južnom krilu.

Napad 16. divizije na Rumu je u početku napredovao vrlo sporo, jer je zemljište bilo potpuno ravno i otkriveno. Tek kad je pao mrak, tempo napada se pojačao, ali su Nemci ipak uspeli da zaustave tri uzastopna juriša 16. divizije. Tek je četvrti juriš, oko 3 časa, uspeo. Pošto je 16. divizija ovladala rovovima na periferiji grada, nemačke snage odstupile su na zapad. U 5 časova 27. oktobra Ruma je bila potpuno oslobođena. S obzirom da su bile ugrožene sa fronta, kao i sa levog i desnog boka, nemačke snage (divizija Bether) su se ubrzano povukle na sledeću, Žutu liniju, u visini Sremske Mitorvice.

Literatura

• Ljubivoje Pajović, Dušan Uzelac, Milovan Dželebdžić: SREMSKI FRONT 1944-1945, BIGZ, Beograd 1979.
• Milorad Gončin: U ROVOVIMA SREMA, NIRO Eksport-pres, Beograd
• Vojni istorijski institut: ZAVRŠNE OPERACIJE ZA OSLOBOĐENJE JUGOSLAVIJE 1944-45, Vojnoistorijski institut, Beograd 1957.
• Oslobodilački rat naroda Jugoslavije, 2, prepravljeno i dopunjeno izdanje, knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd 1963.
• Milutin Morača: PETA KRAJIŠKA DIVIZIJA, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1985.
• Dušan D. Samardžija: JEDANAESTA KRAJIŠKA NOU DIVIZIJA, Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1987.
• Periša Grujić: ŠESNAESTA VOJVOĐANSKA DIVIZIJA NOVJ - Beograd, Vojno delo, 1959.
• Radovan Panić: TREĆA VOJVOÐANSKA NOU BRIGADA, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1980.
• Zbornik dokumenata i podataka NOR-a. (Vojnoistorijski institu Beograd 1947-1987)
  • tom I - borbe u Srbiji:
    • KNJIGA 14 - 15-31. oktobar 1944.
  • tom XII - dokumenti jedinica i ustanova nemačkog Rajha:
    • KNJIGA 4 - 1944. I 1945. GODINA