1356
godina
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1320-e |
1330-e |
1340-e |
1350-e
| 1360-e
| 1370-e
| 1380-e
| >
<< |
< |
1352. |
1353. |
1354. |
1355. |
1356.
| 1357.
| 1358.
| 1359.
| 1360.
| >
| >>
Godina 1356 (MCCCLVI) bila je prijestupna godina koja počinje u petak u julijanskom kalendaru (1. siječnja/januara).
| Gregorijanski | 1356. (MCCCLVI) |
| Ab urbe condita | 2109. |
| Islamski | 756–758. |
| Iranski | 734–735. |
| Hebrejski | 5116–5117. |
| Bizantski | 6864–6865. |
| Koptski | 1072–1073. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1411–1412. |
| • Shaka Samvat | 1278–1279. |
| • Kali Yuga | 4457–4458. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 3992–3993. |
| • 60 godina | Yang Vatra Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11356. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi
- decembar/januar 1355/56 - Dušanov vojvoda i namesnik Tesalije Preljub poginuo je u borbi sa Albancima.
- 10. 1. - Srpska posada Đuraša Ilića je predala Skradin Mlečanima.[1] Nastavlja se ugarsko-mletački rat u Dalmaciji.[2] Kralj Ljudevit se sprema za veliki rat sa Venecijom, dogovara pomoć austrijskog vojvode Albrechta, goričkih grofova, akvilejskog patrijarha, cara/kralja Karla IV.[3]
- 10. 1. - Na carskom saboru u Nirnbergu je predstavljeno prvih 23 poglavlja Zlatne bule: regulacija izbora svetog rimskog cara.
- 13. 1. - Drugi rat za škotsku nezavisnost: engleski kralj Edward III stiže do varoši Berwick-upon-Tweed, čiji su zamak Škoti opsedali od novembra, dopušta im da odu. Englezi zatim idu na Roxburgh pa Edinburgh, uz širok trag razaranja.
- 20. 1. - Škotski pretendent Edward Balliol, koji je držao deo Gallowaya, odrekao se "prava" u korist engleskog kralja Edwarda III.
- februar - Potvrđen je novi bosanski biskup, Mađar Petar Sikloši (do 1376) - došao je s papinim pismom mađarskim dominikancima u kome se pozivalo na krstaški rat protiv Bosne i naročito Srbije.[1]
- februar - Edward III je spalio Edinburgh, želi nastaviti ka Perthu ali u Haddingtonu čeka deset dana na flotu sa zalihama. Lothian je za to vreme tako opustošen pa je događaj poznat kao Burnt Candlemas, "Spaljena svijećnica". Na kraju se mora povući jer je flota rasuta olujom.
- mart - Mađarska vojska uzima Šubićev Klis, u kome je ranije bila srpska posada Palmana Brahta.[4] (ili već prvih dana siječnja[2]) Jelena Nemanjić Šubić verovatno odlazi s njim a njen sin Mladen IV. Šubić Bribirski prelazi u staranje obitelji. Šubićima je manje-više ostao samo Bribir (Juraj III je od 1347. u Zrinu).
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 5. 4. - Francuski kralj Jean II je uhapsio Karla II., kralja Navare u Rouenu, pogubljena su četvorica njegovih saradnika.
- 10. 4. - Pobune Crvenih turbana u Yuanskoj Kini: Zhu Yuanzhang zauzima Nanking iz trećeg pokušaja. Budući osnivač dinastije Ming (1368) u ovo vreme priznaje Han Lin'era, koji je proglasio obnovljenu dinastiju Sung.
- travanj - Pošto je slavonski ban Nikola Banić odstupio u veljači, dolazi Leustahije, koji je istovremeno župan u šimeškoj, stolnobiogradskoj i tolnanskoj županiji (do 1361).[5] Za Dalmaciju/Hrvatsku je određen ban Ivan Ćuz (do 1358).[3]
- proleće - Početak raspada Dušanovog carstva: Nikifor II Orsini, koji se obraća Grcima, zauzima Tesaliju, nešto kasnije i južni deo Epira (do 1359).[4]
- 4. 6. - Kralj Ljudevit šalje proglas iz Zagreba da se okuplja vojska za pohod na Srbiju - u stvari, cilj su Mlečani u Italiji.[4]
- 17. 6. - Lavov, glavni grad Galicije-Volinije, dobio je magdeburška prava od poljskog kralja Kazimira III.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- jul - Ugarski kralj je u Treviškoj marki, opseda Treviso, zauzima Asolo, Cenedu (dan. dio Vittorio Veneto) i Conegliano. Papa mu je poslao pismo u kome žali što nije došlo do krstaškog pohoda na Srbiju.[6]
- leto? - Simeon Nemanjić, Dušanov polubrat i namesnik Epira, krenuo iz Kostura/Kastorije na sever, traži od velikaša da ga priznaju za cara, oni to ne čine. U borbama je stradao Berat u Albaniji, na čijem je jugu nered. Simeona priznaje samo Jovan Komnin Asen, gospodar Valone.
- Ljudi Žarka Mrkšića, gospodara donje Zete, oko ušća Bojane i Drima, nanose štetu Dubrovčanima, isto kao i građani Drača, tako da je car Uroš morao posredovati u njihovu korist[4] (Žarko neće dugo potrajati, Zetom će 1360-1421. vladati Balšići).
- 4. 8. - Stjepan Kaniški je imenovan za zagrebačkog biskupa (do 1375). Prethodni biskup Miklós Keszei, Nikola I., postavljen je za kaločkog nadbiskupa.
- 8. 8. - Umro je mletački dužd Giovanni Gradenigo, nakon njega je 13. 8. izabran Giovanni Dolfin (do 1361). Pošto on trenutno brani Treviso, koji je pod mađarskom opsadom, morao se probiti prema Veneciji (Klaić kaže da je propušten).
- 8. 8.? - Počinje Rat dva Petra, Pedra IV od Aragona i Pedra I od Kastilje (do 1375).
- avgust - Papa pokušava da posreduje između Ugara i Mlečana, biskup Petar Toma je doneo pismo ugarskom kralju, donosi mu i zastavu sa krstom, ne bi li ga privoleo da se izmiri s Mlečanima i krene na Srbe - ali ovaj zahteva celu Dalmaciju.[6]
- 23. 8. - Kralj se vraća u Budim, opsadu Trevisa nastavlja Tomo od Moslavine. Mlečani su pokušali povratiti Conegliano, ali su imali mnogo žrtava. Ugarski palatin Nikola Kont je doveo pojačanja, zauzimaju Serravalle (dan. dio Vittoria Veneta) i Musestre (dio Roncade), napadaju Castelfranco.[6]
- 19. 9. - Stogodišnji rat: Bitka kod Poitiersa: Edward Crni Princ je odoleo napadu brojnijih snaga kralja Jeana II, da bi se francuska vojska na kraju raspala a kralj zarobljen (do 1360). Francuska je u narednim godinama na ivici anarhije, sa žakerijom 1358.
- Među poginulima je i kraljev zastavnik Geoffroi de Charny, vlasnik onoga što će biti poznato kao Torinski pokrov. Platno je prikazivano u ovo vreme u njegovom feudu Lireyu, ali biskup Troyesa je smatrao da se radilo o falsifikatu.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 3. 10. - Rat za bretonsko nasleđe: vojvoda od Lankastera opseda glavni grad Rennes (do jula).
- 17. 10. - Francuski prestolonaslednik (dofen) i regent Charles saziva Skupštinu staleža, glavnu reč imaju provost pariskih trgovaca Étienne Marcel i biskup Laona Robert le Coq. Regent raspušta skupštinu usled iznetih zahteva.
- Kako bi se zaštitio Pariz, počinje gradnja novih fortifikacija: šanac, zidovi Charlesa V, prva Bastilja.
- 17. 10. - Erik XII je na čelu pobune aristokratije protiv svog oca Magnusa IV - priznat je sledeće godine, umire 1359.
- 18. 10. - Bazelski potres: grad Basel je razoren u zemljotresu, koji se osetio od Pariza do Praga. Bio je to unutarpločni potres, najgori u centralnoj Evropi.
- 4. 11. - Koprivnica, ranije posjed velikaša Mikca Mihaljevića i njegovih sinova, prvi put je proglašena slobodnim kraljevskim gradom.
- 11. 11. - Petomjesečno primirje u ugarsko-mletačkom ratu.[7]
- 25. 12. - Na carskom saboru u Metzu su donesena preostala poglavlja Zlatne bule.
- 1356/57 - Ima otvorenih nesuglasica između ugarskog kralja i bana Tvrtka, neki bosanski velikaši se odmeću od Tvrtka.[1] Tj. Tvrtko je sa majkom na dvoru u Budimu, nije mu dopušteno da ode dok nije dao ustupke Ljudevitu.[7]
Kroz godinu
uredi- Udova carica Jelena gospodari u Seru, kao monahinja Jelisaveta. Kesar Vojihna je u Drami. Matija Kantakuzin pokušava da osvoji Ser 1356-57 ali Vojihna ga je zarobio.
- Prvi sabor Hanze se održava u Libeku.
- Većina kamene obloge sa Velike piramide je odnesena za gradnju u Kairu.
- Gospodar Verone Cangrande II della Scala u ovo vreme gradi zamak Castel Vecchio, napravio je i istoimeni most, najvećeg raspona 48,7 metara, tada najveći na svetu.
- Umro je Harihara I, osnivač Vidžajanagarskog carstva na jugu Indije, nasleđuje ga brat Bukka Raya I (do 1377) - carstvo nastavlja da se širi.
Rođenja
uredi- 29. 7. - Martin I od Aragona, kralj († 1410)
Smrti
uredi- Pavao III. Šubić Bribirski, hrvatski velikaš
- 19. 9. - Pierre I, vojvoda Burbona (* 1311)
Reference
uredi- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
