1568
Godina
- Ovo je članak o godini 1568.
Godina 1568 (MDLXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1530-e 1540-e 1550-e – 1560-e – 1570-e 1580-e 1590-e |
| Godine: | 1565 1566 1567 – 1568 – 1569 1570 1571 |
| Gregorijanski | 1568. (MDLXVIII) |
| Ab urbe condita | 2321. |
| Islamski | 975–976. |
| Iranski | 946–947. |
| Hebrejski | 5328–5329. |
| Bizantski | 7076–7077. |
| Koptski | 1284–1285. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1623–1624. |
| • Shaka Samvat | 1490–1491. |
| • Kali Yuga | 4669–4670. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4204–4205. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11568. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 13. 1. - Tordanski edikt ili Patent tolerancije daje slobodu vere u Erdelju (Istočno ugarsko kraljevstvo).
- 15. 1. - Umro ugarski primat Nikola Olah, nasljediće ga Antun Vrančić.
- 16. 2. - Inkvizicija osuđuje na smrt sve Nizozemce optužene za jeres, što prihvata gospodar zemlje, španski kralj Filip II.
- 17. 2. - Jedrenski ugovor: osmogodišnji mir između Osmanlija i Habsburga, Maksimilijan plaća 30.000 dukata godišnje; zvanični mir traje do 1593 (u pregovorima učestvovao Antun Vrančić).
- 22. 2. - Hrvatski sabor u Zagrebu, žalbe na kraljeve izmjene donijetih zaključaka prošlogodišnjeg sabora i na veliki ratni porez, traže oslobađanje zatočenog Tome Klarića[1].
- 23. 3. - Mir iz Longjumeau-a okončava drugu rundu Hugenotskih ratova u Francuskoj, ali samo do avgusta.
- maj - Mary, kraljica Škota beži iz zatvora, gubi bitku sa škotskim protestantima i beži u Englesku gde je uhapšena.
- 23. 5. - Bitka kod Heiligerleea je pobeda holandskih pobunjenika, početak Osamdesetogodišnjeg rata protiv španske habsburške vlasti.
- 24. 6. - Hrvatski sabor: mnogi plemići se žale na pobune svojih kmetova (naročito protiv Franje Tahija)[2].
- 21. 7. - Bitka kod Jemmingena: Vojvoda od Albe porazio nizozemskog pobunjenika Ludviga od Nasaua.
- kolovoz - Turski upad do Hrastovice i Siska, banovi ga odbili[3].
- 18. 8. - Rojalisti pokušali zarobiti hugenotske vođe Condea i Colignyja čime započinje treći religiozni rat u Francuskoj.
- 29. 9. - Švedski kralj Erik XIV zbačen od polubraće Johana i Karla - Johan se sutradan proglasio za kralja (do 1592).
- 5. 10. - Willem van Oranje ušao u jugoistočnu Nizozemsku, ali vojvoda od Albe ga ubrzo osujetio.
- jesen - Odmetanje i zavera protiv Maksimilijana, u korist erdeljskog vladara Ivana S. Zapolje (od hrvatskih velikaša pristaje samo Franjo Tahi)[4].
- 24. 12. - U Granadi počinje Pobuna Moriskosa, kripto-muslimana (do 1571).
Tokom/tijekom godine
uredi- Kuga u Hrvatskoj.
- Luka Sekelj od Ormuža upraznio mjesto vrhovnog kapetana hrvatske i slavonske krajine.
- U Veneciji objavljeno Hektorovićevo "Ribanje i ribarsko prigovaranje".
- Obnova fresaka u Studenici[5].
- Rusko-turski rat 1568.-1570. (Astrahanski) - prvi sukob dve sile.
- Mimar Sinan napravio most dužine 635 metara na ulazu u jezero Büyükçekmece nedaleko od Carigrada.
- U Japanu počinje Period Azuchi-Momoyama (do 1600).
- Španac Álvaro de Mendaña de Neira otkriva Solomonske Otoke i Otok Wake.
- 1568-73 - crnogorski mitropolit je Pahomije, koji "išao u Carigrad radi zaštite ribolova Komskog i Cetinjskog manastira"[6].
Rođenja
uredi- april - Maffeo Barberini, papa Urban VIII. († 1644)
- 5. 9. - Tommaso Campanella, filozof († 1639)
- 2. 10. - Marin Getaldić, znanstvenik († 1626)
- Jan Brueghel Stariji, flamanski slikar († 1625)
Smrti
uredi- 15. 1. - Nikola Olah, ugarski primat (* 1493)
- 24. 7. - Carlos de Austria y Portugal, španski prestolonaslednik (* 1545)
- 21. 8. - Jean Parisot de la Valette, veliki majstor Malteškog reda (* ca. 1495)
- 3. 10. - Isabel de Valois, španska kraljica (* 1545)
- Sankardev, hinduistički svetac (* ca. 1449)
- poslije ove godine - Stjepan Konzul Istranin, pisac i prevoditelj (* 1521)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 269
- ↑ Klaić, 287
- ↑ Klaić, 271
- ↑ Klaić, 272
- ↑ Gojko Subotić, Umetnost od pada srpskih država pod tursku vlast do Velike seobe (1459-1690), rastko.rs
- ↑ Mr. Aleksandar Stamatović, Zetska episkopija i Crnogorska mitropolija do Petrovićkog perioda, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)