1574
Godina
- Ovo je članak o godini 1574.
Godina 1574 (MDLXXIV) bila je redovna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1540-e 1550-e 1560-e – 1570-e – 1580-e 1590-e 1600-e |
| Godine: | 1571 1572 1573 – 1574 – 1575 1576 1577 |
| Gregorijanski | 1574. (MDLXXIV) |
| Ab urbe condita | 2327. |
| Islamski | 981–982. |
| Iranski | 952–953. |
| Hebrejski | 5334–5335. |
| Bizantski | 7082–7083. |
| Koptski | 1290–1291. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1629–1630. |
| • Shaka Samvat | 1496–1497. |
| • Kali Yuga | 4675–4676. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4210–4211. |
| • 60 godina | Yang Drvo Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11574. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- siječanj, početkom - Turci upali do Bovića, stradale Utinja i Blinja[1] - malodušnost u narodu i plemstvu.
- 21. 2. - Anri, vojvoda od Anžua krunisan za poljsko-litvanskog kralja (u junu se vraća u Francusku).
- 23. 2. - Neuspelim hugenotskim pučem u Saint-Germainu i ustancima u nekoliko oblasti Francuske započinje i peti Religiozni rat.
- 4. 3. - Novi bosanski sandžak Ferhat-paša Sokolović upao iz Bosne u Hrvatsku do Steničnjaka.
- 8. 3. - Sinoda Zagrebačke biskupije: pisac Mihael Bučić izopćen iz crkve[2].
- ožujak - Posada u Ivaniću razbila Turke koji su četovali u Slavoniji.
- 14. 4. - Osamdesetogodišnji rat: bitka kod Mookerheydea je španska pobeda, poginula braća Willema Tihog, Ludvig i Henrik od Nasaua.
- travanj - Novi upad do Steničnjaka, Turci optužuju Hrvate da su spalili Belaj u čazmanskom sandžaku.
- 15. 5. - Hrvatski sabor, mjere za obranu zemlje - utvrđivanje gradova, odlučeno da se zavedu stalne haramije za obranu od martolosa ili vlaha[3].
- 30. 5. - Umro francuski kralj Charles IX, nasleđuje ga do 1589. brat Henri III (odnedavno poljski vladar); dok on ne stigne regent je majka Katarina de Medici.
- srpanj - Novi turski upad do Bovića.
- kolovoz - Turci pale mjesta u kotaru Steničnjaka, ugrožen Sisak.
- 30. 8. - Neki sinovac Mehmed-paše postavljen za arhiepiskopa u Ohridu[4].
- septembar - Osmanlije osvojile Tunis od Španaca i Hafsida - osigurana muslimanska vlast u severnoj Africi.
- 3. 10. - Morski prosjaci (Gezi) deblokirali od Španaca opsednuti Leiden.
- jesen - Turci harače oko Steničnjaka i Koprivnice[5].
- studeni - Kralj Maksimilijan produljio mir sa Selimom II.
- 12. 12. - Sultana Selima II nasleđuje sin Murat III (do 1595) - vladavinu započinje davljenjem petorice braće, pod uticajem je majke Nurbanu Sultan i u manjoj meri velikog vezira Mehmed-paše.
- 19. 12. - Na hrvatsko-slavonskom saboru predstavljen novi ban Gašpar Alapić, kolega Jurju Draškoviću; plemići južno od Kupe se žale da krajiški vojnici pljačkaju njihova imanja.
Tokom/tijekom godine
uredi- Stari srpski zapis: "Veliki zulum bijaše togda od Arnauta, osobito od Mahmut-begovića u Peći, u Skadru od Ivan-begovića, poturčeni Bušatlije, u Prizrenu Sinan-pašića Rotulovića, u Đakovo od Elasu-pašića; dve hiljade hristijana okolo ovi varoši isekoše."[6].
- Decretum Ivana Pergošića je prvi tiskana knjiga na kajkavskom narječju.
- Dovršeno objavljivanje Magdeburških centurija (protestantska crkvena istorija po inicijativi Matije Vlačića).
- Feridun-beg, glavni pomoćnik velikog vezira Mehmed-paše, postao glavni pisar carske kancelarije[7].
- Juan Fernández otkrio ostrva nedaleko od Čilea koja će biti nazvana po njemu.
Rođenja
uredi- 17. 1. - Robert Fludd, rozikrucijanac († 1637)
- 6. 5. - Giovanni Battista Pamphilj, papa Inocent X. († 1655)
- 7. 8. - Robert Dudley (istraživač) († 1649)
- 6. 9. - Luis Sotelo, fratar, mučenik u Japanu († 1624)
Smrti
uredi- 21. 4. - Cosimo I. de' Medici, veliki vojvoda Toskane (* 1519)
- 30. 5. - Charles IX od Francuske (* 1550)
- 27. 6. - Giorgio Vasari, umetnik i pisac (* 1511)
- 23. 8. - Ebussuud Efendi, osmanski pravnik (* 1490)
- 27. 8. - Bartolomeo Eustachi, anatom
- 1. 9. - Guru Amar Das, treći guru Sika (* 1479)
- 23. 10.[4] - Makarije Sokolović, bivši patrijarh
- 4. 12. - Georg Joachim Rheticus, kartograf i matematičar (* 1514)
- 12. 12. - Selim II, osmanski sultan (* 1524)
- prosinac[8] - Ilija Gregorić, seljački komandant (* ca. 1520)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 304
- ↑ Stanko Jambrek, Prilozi za proučavanje reformacije u hrvatskim povijesnim zemljama.
- ↑ Klaić, 306
- ↑ 4,0 4,1 Znameniti Srbi Muslomani, str. 22
- ↑ Klaić, 308
- ↑ Milan Vasić, Etnički odnosi u jugoslovensko-albanskom graničnom području prema popisnom defteru sandžaka Skadar iz 1582/83. godine, rastko.rs
- ↑ Encyclopedia of the Ottoman Empire, Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, p. 536
- ↑ V. Klaić, 300
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)