Američka Samoa
Američka Samoa (engleski: American Samoa; samoanski: Amerika Samoa) je neorganizirana, neinkorporirana teritorija Sjedinjenih Država koja se nalazi u Južnom Pacifiku jugoistočno od suverene države Samoe. Najveći (i najstanjeniji) otok je Tutuila, a u teritoriju ulaze i Manu‘a otoci, atol Rose i otok Swains. Američka Samoa je dio lanca Samoanskih otoka koji se nalaze zapadno od Cook otoka, sjeverno od Tonge i 500 km južno od Tokelaua. Na zapadu su otoci Wallis i Futuna.
Američka Samoa Amerika Sāmoa / Sāmoa Amelika American Samoa | |
|---|---|
| Himna: "The Star-Spangled Banner, Amerika Samoa" | |
 | |
| Glavni grad | Pago Pago1(de facto), Fagatogo (sjedište vlade) |
| Službeni jezici | engleski, samoanski |
| Demonim(i) | Američki Samoanci |
| Government | |
| Donald Trump (R) | |
• Guverner | Lolo Letalu Matalasi Moliga (D) |
| Ipulasi Aitofele Sunia (D) | |
| Neinkorporirana teritorija SAD | |
• Tripartitna konvencija | 1899 |
• Tuitilina cesija | 1900 |
• Manu'aova cesija | 1904 |
| Površina | |
• Ukupno | 199 km2 (212..) |
| Stanovništvo | |
• Procjena za 2009 | 65.628 (196.) |
• Popis iz 2000 | 57.291 |
• Gustoća | 326 /km2 |
| Valuta | Američki dolar (USD) |
| Vremenska zona | UTC-11 |
• Ljeti (DST) | ne primjenjuje se |
| Pozivni broj | +1-684 |
| Veb-domena | .as |
Samoanske otoke su drevni polinežani naselili još u prvom milenijumu pne. Evropljani su prvi put došli u 18. vijeku. Godine 1899. Samoansko otočje je podijeljeno sporazumom između Njemačke i SAD na zapadni i istočni dio. Lokalne poglavice su godine 1967. od Kongresa SAD uspjele isposlovati lokalnu autonomiju.
Istorija
urediSamoa je bila naseljena već 1000 godina pne. Evropski istraživači su do Samoe stigli tek u 18. veku.
Ugovorom iz Berlina 1899. Nemačka i SAD podelile su arhipelag Samoa. Naredne godine SAD su okupirale manji, istočni deo arhipelaga.
Ostrva su imala i imaju velik značaj za američku vojnu mornaricu. Na poslovima vezanim za nju radi većina ostrvljana.
Postojao je plan posle Drugog svetskog rata da se Američka Samoa uključi u sastav SAD−a, ali je usled protivljenja lokalnih poglavica ovaj predlog odbačen. Po ustavu iz 1967, Američka Samoa ima autonomnu upravu.
Promet
urediZnačajnije morske luke za međunarodni promet su Pago Pago i Ta'u.
Distrikti
urediSastoji se od 4 distrikta: Eastern, Manu'a, Swains Island i Western.
Zanimljivosti
uredi- Čak 30 Samoanaca igra u američkoj profesionalnoj ligi u Američkom fudbalu.
- Fudbalski tim Američke Samoe drži jedan svetski rekord u fudbalu. Poražen je u međunarodnom meču protiv Australije sa 31:0, 11. aprila 2001.
- U literaturi se obično navodi Pago Pago kao prestonica Američke Samoe. Glavni grad je, u stvari, Fagatogo, a Pago Pago je ime luke.
- Marta 1889, Nemačka mornarica granatirala je selo na Samoi gde je oštećena američka imovina. Tri Američka bojna broda uplovila su u luku na Samoi i pripremala se da se sukobe sa 3 nemačka broda koja su se tamo zatekla. Pre nego što je borba počela, uragan je potopio sve brodove obe zaraćene strane. Ovo je dovelo do „prinudnog“ primirja.
Vanjske veze
uredi
- CIA - The World Factbook -- American Samoa Arhivirano 2006-04-07 na Wayback Machine-u - CIA's Factbook on American Samoa
- [1] Arhivirano 2007-08-08 na Wayback Machine-u"The Passive Resistance of Samoans to US and Other Colonialisms", article in "Sovereignty Matters", ed. Joanne Barker, University of Nebraska Press, 2005.
- History of American Samoa- Essay which looks at the history of the territory from ancient to more modern times.
- Jane's American Samoa Page Arhivirano 2006-01-03 na Wayback Machine-u
- Library of Congress Portals of the World - American Samoa - Library of Congress resource which provides links to resources on American Samoa.
- Map of American Samoa - Map showing the basic layout of American Samoa.
- Revised Constitution of American Samoa - Provides the text of the constition of American Samoa.
- The Official Webpage of the American Samoa Government - Lists information on the territorial government including officials and recent legislation.
- United Nations Decolonization Papers - Online United Nations Decolonization Documents including current and past Working Papers on American Samoa
- ChooHoo! - An online community for Samoans. Features include forums, chat, blogs, etc.
- Rulers.org — American_samoa List of rulers for American Samoa