Avis (viteški red)

Vitezovi od Avisa (portugalski: Ordem Militar de São Bento de Avis) bio je katolički viteški red iz Portugala osnovan kao grana Vitezova templara.

Historija

Kraljevina Portugal, osnovana 1128. vodila je vlastite Križarske ratove protiv muslimanskih Maura u isto vrijeme kad su se vodili i ostali Križarski ratovi.

Vitezovi templari pojavili su se u Portugalu već 1128. godine uz podršku kraljice Terese. Domaći grana tog reda nastala je oko 1146. Kralj Afonso I, poklonio im je grad Evoru, preotetu od Maura 1211. Red je isprva zvan Braća Svete Marije od Evore. Pedro Afonso (vanbračni sin kraljeva oca), bio je prvi veliki veliki majstor reda. Nakon zauzimanja Avisa, zamak koji je podignut u tom gradu postao je sjedište reda, pa se oni od tad zovu Vitezovi sv. Benedikta od Avisa, jer su 1162. prihvatili monaška pravila Benediktinskog reda. .

I oni su poput Vitezova Calatrave dugovali svoj način života i habit Cistercitima, a to je - bijeli plašt sa zelenim križem. Vitezovi Calatrave poklonili su im neke svoje domene po Portugalu, pod uvjetom da poštuju njihovu hijerarhiju i njihova velikog majstora. Zbog tog ih se ponekad smatra samo granom tog viteškog reda, iako oni nikad nisu prestali imati svog vlastitog velikog majstora, koji je hijerarhijski bio podložan samo trenutačnom portugalskom monarhu.

Kad je Fernando I 1383. stupio na portugalski tron, izbio je rat između Kastilje i Portugala. Novi kralj João I, koji je dotad bio veliki majstor Vitezova od Avisa, zabranio im da izvršavaju naredbe kastilijanskih Vitezova Calatrave. Zbog tog je izbio skandal kad je veliki majstor tog reda Gonzalo Núñez de Guzmán došao u vizitu u Avis. I pored Guzmanih žalbi to pitanje ostalo je predmetom spora sve do Koncila u Baselu 1431., koji je zaključio da je Portugal kriv. Ali je i nadalje sve ostalo po starom, i Vitezovi Calatrave nisu imali nikakav utjecaj.

Kad je zauzet Algarve posljednji dio koji su držali Mauri, činilo se da viteški redovi više nemaju razloga da postoje. ali su im križarske kampanje portugalskih kraljeva po Sjevernoj Africi dale novi smisao postojanja. Ali entuzijazam nije dugo trajao, jer se to pretvorilo u puke trgovačke pothvate. Kako je red postajao sve bogatiji, nestajao je nekadašnji vjerski zanos i strogi monaški život.

Papa Aleksandar Borgia oslobodio ih je 1402. dotad obaveznog celibata, i dozvolio im da se žene, kako bi spriječio skandalozni konkubinat, a Papa Julije III dopustio im je 1551. da slobodno raspolažu svojom ličnom imovinom. I pored tih promjena uvjet za članstvo u redu ostalo je plemstvo po rođenju, to je i službeno potvrđeno dekretom iz 1604.

Kraljica Maria I pokušala je 1789. uz podršku pape Pia VI, reformirati red, ali to uspjela do kraja provesti. Na kraju je vojne redove ukinuo Pedro I, nakon što je srušio sa trona uzurpatora Miguela I 1834.

Vitezovi od Avisa postoje i danas, ali kao ceremonijalni red, sastavljen od oficira, formalni lider im je predsjednik Portugala.

Vanjske veze

Avis (viteški red) na Wikimedijinoj ostavi

• Order of Aviz (en)