Cantiga

Cantiga, srednjovjekovna lirska kompozicija različite metričke strukture, uglavnom u obliku monofonske pjesme, valjda je bila praćena glazbom. Cantiga se smatra jedna tipična književna forma galicijsko-portugalske lirike između 12. i 14. vijeka.

Stranice iz Codaxovim Cantigas de amigo.

Preko 400 sačuvanih cantiga se nalazi u Cantigas de Santa Maria, zbirka narativnih pjesama o čudima i himni u slavu Bogorodice, napisanih na galicijskom-portugalskom na dvoru kralja Alfonsa X Mudrog u drugoj polovini 13. vijeka, između 1270. 1282. Postoji skoro 1.700 sekularnih cantiga, ali muzika je preživjela samo u nekoliko slučajeva: u šest cantigas de amigo Martína Codaxa (fl. 13/14. vijek) i u sedam cantigas de amor od Denisa od Portugala (1261-1325).

Cantiga je takođe naziv jedne poetske i muzičke forme renesanse, koja se često veže za vrste zvanim villancico i canción.

Vrste pesama

• Cantiga de refrán: obično ima četiri stiha i vuče porijeklo iz poezije provansalskih trubadura. Njegov karakterističan element je refren, dok je njegov razvoj regresivan, to jeste posljednji stihovi svake strofe vraćaju nas na refren;
• Cantiga de maestría: nastaje u obrazovnom književnom prostoru i njen način kompozicije je progresivan.

Obje vrste pjesama imaju zajedničku vrstu strofe koja se koristi – obično u osmercima ili desetercima) i rabe konsonantske rime. I jedni i drugi često koriste figuru paralelizma.

Tematika

Što se tematike tiče, dijele se na:

• Cantigas de amor: trubadur se obraća svojoj voljenoj;
• Cantigas de amigo: zaljubljena žena tuguje zbog odsustva svog voljenog. Osim toga, u njima se koriste književne figure poput jelena, mutne vode ili, najpoznatije, prijatelja (amigo), koji se odnose na voljenu osobu, zahvaljujući čemu pjesma dobiva skrivenu poruku;
• Cantigas de escarnio: pjesnik indirektno kritizira određenog neprijatelja ili društvo u cjelini, služeći se igrama riječi, ironijom i sličnim retoričkim sredstvima;
• Cantigas de maldecir (kletva): razlikuje se od prethodnih po tome što pjesnik ne koristi skrivene riječi, već izravno izražava pogrdu prema nekome ili nečemu.