Katedrala u Rigi
Katedrala u Rigi (latvijski: Rīgas Doms, njemački: Dom zu Riga) je katedrala u Latvijskom glavnom gradu Rigi.
| |
|---|---|
| Lokacija | Latvija Riga |
| Koordinate | 56°56′57″N 24°6′16″E |
| Godine izgradnje | 1211. - 18. vijek |
| Renoviran | 19.- 20. vijek |
| Religija | Luteranizam |
| Patron | sv. Marija |
| Arhitektonski stil | romanika, gotika, barok |
| Materijal | Kamena cigla |
Danas je katedrala Latvijske evangeličke luteranske crkve, a nekad je bila katedrala Riške katoličke nadbiskupije.[1]
Historija
uredi
Kamen temeljac položio je riški biskup Albert 25. jula 1211. za svečane ceremonije.[1] O početnoj fazi izgradnje katedrale nažalost se zna vrlo malo. Pretpostavlja se da je gradnja ubrzana u proljeće 1215., nakon što je izgorjela prva katedrala u užem centru. Tad je promjenjen i građevinski materijal od kamena u ciglu. Kameni blokovi korišteni su samo za zidanje vanjskih uglova građevine.[1]
Papinski legat Vilim iz Modene održao je 1266. sinod u novoizgrađenoj katedrali. Smatra se da su do tog vremena kor i križni brod bili dovršeni i odvojeni zidom od nedovršenog dijela crkve.[1]
Jednostavni oblici romaničkog stila bili su karakteristični za prvi graditeljski period. Prema današnjim studijama katedrala je u početku bila zamišljena kao bazilika, ali je kasnije projekt promijenjen i umjesto nje sagrađena je dvoranska crkva. Krajem 14. i početkom 15. vijeka katedrala je proširena izgradnjom zapadnog križnog broda i bočnih kapelaa te podizanjem bočnih zidova centralnog broda čime je crkva postala bazilika. Tad je dograđen zvonik sa visokim osmerokutnim piramidalnim krovićem.[1]
Katedrala je zadržala svoj izgled sve do 1547., kad je u nedjelju uoči Duhova izbio veliki požar u užem gradskom centru i izgorio gotički zvonik. Novi zvonik sa piramidalnim krovićem i dvije galerije podignut je do 1595.[1]
Krov katedrale je ozbiljno oštećen za opsade 1710., prilikom rekonstrukcije obnovljeni su i krovovi bočnih brodova, promjenom nagiba i prekrivanjem rozeta. kor je dobio barokni krov a centralni brod - istočni timpan sa godinom kad je podignut 1727.[1]
Ruska carica je dekretom iz 1772. iz sanitarnih razloga zabranila pogrebe u crkvama na cijelom teritoriju carstva. Gradsko vijeće rezerviralo je teren za groblje izvan grada, pa su tamo su preneseni grobovi iz katedrale,nakon tog je podignut nivo poda.[1]
Gradsko vijeće Rige je nakon izvještaja inženjera 1775., naredilo rušenje zvonika i izgradnju današnjeg baroknog zvonika. Između 1881. - 1914. izvršena je velika restauracija crkve i klaustra, rezultat tih radova je današnji izgled.[1]
U vrijeme Latvijske SSR između 1959. - 1962. katedrala je adaptirana i pretvorena u koncertnu dvoranu, oltar je demontiran i postavljena su sjedala okrenuta prema orguljama.[1] Ali su se dogodile i dvije velike rekonstrukcije između 1981. - 1984. Nizozemska firma za gradnju orgulja Flentrop Orgelbouw Zaandam obavila je veliku reparaturu orgulja. Istovremeno je rekonstruiran enterijer katedrale i ponovno su instalirane sve komunalije. Obnovljen je bakreni krov zvonika i ograda na obje galerije. Instaliran je automatski sistem za gašenje požara i klimatizacija.[1]
