Michigan

Ovo je glavno značenje pojma Michigan. Za druga značenja, v. Michigan (razvrstavanje).

State of Michigan

Nadimak: Wolverine State, Great Lakes State
Glavni grad	Lansing
Najveći grad	Detroit
Guverner	Rick Snyder
Službeni jezik	engleski
Površina	250,493 km²
- Kopno	147.255 km²
- Voda	103.687 km²
Stanovništvo (2008.)
- Broj	9,928,300
- Gustoća	67.1/km²
Proglašenje saveznom državom SAD-a
- Datum	26. siječnja 1837
- Poredak	26.
Vremenska zona	Eastern : UTC-5/-4
Geografska širina	41°41'N - 47°30'N
Geografska dužina	82°26'W - 90°31'W
Širina	385 km
Dužina	790 km
Visina
- Najviša	Mount Arvon 603 m
- Najniža	Lake Erie 174 m
Kratice
- Poštanska	MI
- ISO 3166-2	US-MI
Internet stranica	www.michigan.gov

Mičigen (engl. Michigan, IPA ˈmɪʃɨɡən), savezna je država na srednjem zapadu Sjedinjenih Američkih Država. Mičigen je država regiona Velikih jezera. Ime potiče od naziva Mičigen jezera, čije ime je francuska adaptacija čipeva reči mišigama, što znači „velika voda“ ili „veliko jezero“.

Deveta je najmnogoljudnija država SAD (9.883.360, popis iz 2012) i jedanaesta (250,493 km²) od pedeset najvećih. Glavni grad je Lansing (114.297, popis iz 2010), a najveći Detroit (713.777, po popisu iz 2010).

Sastoji se od dva poluostrva (Gornje i Donje), koja razdvaja kanal Makinak, dugačak 8 km. Poluostrva su povezana Makinak mostom. Četiri od pet Velikih jezera nalaze se u Mičigenu. Takođe ima čak 64.980 jezera i bara.

Mičigen ima najdužu slatkovodnu obalu od bilo koje političke jedinice u svetu, graniči se sa četiri od ukupno pet Velikih jezera, plus sa jezerom Sent Kler. 2005. godine, Mičigen je bio rangiran treći po broju rekreativnih čamaca, iza Kalifornije i Floride. Mičigen ima ukupno 64.980 unutrašnjih jezera.

Mičigen je jedina država koja se u potpunosti sastoji od dva poluostrva, od donjeg i gornjeg poluostrva.

Poreklo imena

Velika jezera

Karta Mičigena

Ime je dobila po francuskoj verziji čipevjanske reči mishigamaa, što znači „Velika voda“ ili „Ogromno jezero“.

Geografske odlike

Mičigen se sastoji od dva poluostrva koja leže između 82°30' i 90°30' zapadne geografske dužine i odvojene su kanalom Makinak. Sa izuzetkom dva mala dela koji se prazne rekom Misisipi putem do reke Viskonsin na gornjem poluostrvu i do Kanaki-Ilionis reke na donjem poluostrvu, Mičigen se prazni vododelnicom Velikog jezera St. Lorens i jedina je država koja se tako prazni.

Gornje poluostrvo je prekirveno šumama i i na zapadu se odlikuje planinskim reljefom. Porkupinske planine su deo jednog od najstarijih planinskih venaca na planeti i visoke 610 metara. Najveći vrh države nalazi se na Hjuronu severozapadno od Marketa i to je Maunt Arvon visok 603 m. Ovo poluostrvo je veliko kao Konektikat, Delaver, Masačusets i Roud Ajland zajedno, ali ima manje od 330.000 stanovnika.

Donje poluostrvo u obliku je rukavca. Udaljeno je 446 km od severa pa do juga i 314 km od istoka do zapada. Najviša tačka je na Brajan Hilu i visoka je 520 m, a najniža je u niziji jezera Iri (174m).

Položaj

Mičigen se sastoji od dva poluostrva koja se leže između 82°30' i 90°30' zapadne geografske dužine i odvojene su kanalom Makinak. Nalazi se u severoistočnom delu SAD na granici sa Kanadom.

Reljef i klima

Mičigen ima kontintentalnu klimu, iako postoje dva različita regiona. U južnim i centralnim delovima Donjeg poluostrva je toplija klima, sa toplim letima i hladnim zimama. Severni deo Donjeg polostrva i celo Gornje polostrvo ima oštriju klimu sa toplim, ali kratkim letima i dugačkim hladnim do veoma oštrim zimama. U nekim delovima države prosečna temperatura od decembra do februara je ispod nule, a u severnijim delovima i do početka marta. U Misisipiju u proseku pada 75 do 100 cm snega godišnje, ali u nekim delovima padne i do 400 cm. Najveća temperatura bila 44 °C u Majou 13. jula 1936. godine, a najniža je zabeležena 9. februara 1934. godine kada je u Vanderbiltu bilo -46 °C.

U celoj državi godišnje bude oko trideset snažnih oluja. Mogu biti oštre, pogotovo u južnim delovima države. U proseku godišnje bude oko 17 tornada, do kojih dođe najčešće u južnim delovima države, dok su u na Gornjem poluostvu tornadi retkost.

Hidrografija

Basen Mičigena

U državi imali veliki broj jezera i ostrva uz njih. Čuvena Velika jezera su Iri, Hjuron, Mičigen i Gornje jezero, a ostrva su Severni i Južni Manitou, Biver i Foks na jezeru Mičigen; Rojal i Grande na Superioru, zatim Market, Bojs Blank i Makinak na jezeru Huron.

Reke u državi su male, kratke i plitke i retko pogodne za plovidbu. Najpoznatije su Detroit, Sent Meri i Sent Kler koje spajaju grupu velikih ostrva i veliki broj reka koje utiču u sama Velika jezera.

Mičigen ima drugu najdužu obalu u SAD, ukupno dužine 5.292 km.

U državi postoji 11.037 kopnenih voda i još Velika jezera koja zauzimaju ukupno 99.910 km². U bilo kom delu Mičigena da se nerka osoba nalazi, u najgorem slučaju udasljena je svega 10 km od izvora vode ili 137 km od nekog od Velikih jezera.

Istorija

Kada su prvi Evropljani došli, najmnogobrojniji narod bili su Algonkvinci, među koje spada narod Odžibva (na francuskom Čipeva), Otava i Potavotomi. Ova tri naroda živela su u miru u savezu, zvanom Savez tri vatre. Najbrojniji su bili pripadnici Odžibva, kojih je bilo između 25,000 i 35,000.

Narod Odžibva naseljavao je gornje poluostrvo, severni i centralni Mičigen, Ontario, severni Viskonsin, južnu Manitobu i severne i centralne delove Minesote. Narod Otava živeo je južno od kanala Makinak u severnim, zapadnim i južnim delovima Mičigena, takođe i u južnom Ontariju, severnom Ohaju i istočnom Viskonsinu. Potavatomi su živeli u južnom i zapadnom Mičigenu, severnoj i centralnoj Indijani, severnom Ilinoisu, južnom Viskonsinu i južnom Ontariju.

Tokom Američkog revolucionarnog rata (1775–1783), Detroit je bio centar za dobavljanje namirnica Britanske vojske. Većina stanovnika bili su Francuski Kanađani i Indijanci i bili su u savezu sa Francuskom. Po dogovoru iz 1794. godine, Britanci su potpuno napustili Detroit i Mičigen 1796. godine. Gornje poluostrvo i Dramondska ostrva tek su 1818. i 1847. došli pod punu kontrolu SAD.

Demografija

Rasprostranjenost stanovništva u Mičigenu

Prema popisnom zavodu SAD, Mičigen je imao 9.938.444 stanovnika u aprilu 2000. godine, dok je po popisu iz 2010, u državi živelo 9.883.635 stanovnika, što je znači da je Mičigen jedina savezna država u kojoj se broj stanovnika smanjio u pomenutoj deceniji. Godine 2010. u Mičigenu je živelo 592,212 stanovnika rođenih u inostranstvu ili 6% od ukupnog broja.

Prema popisu u Mičigenu živi:

• Belih Amerikanaca: 78,9 % (2,3 % Latinosi i 76,6 % ostali)
• Afroamerikanaca: 14,2 %
• Indijanaca: 0,6 %
• Azijskih Amerikanaca: 2,4 %
• Ostalih rasa: 1,5 %
• Australijskih Amerkinaca: < 0,1 %
• Mešovitih: 2,3 %

Deset najmnogoljudnijih manjina u Mičigenu su:

• Nemci (22,3 %)
• Irci (11,9 %)
• Englezi (10,1 %)
• Poljaci (9,0 %)
• Francuzi ili Francuski Kanađani (6,7 %)
• Holanđani (5,1%)
• Škoti (2,4 %)
• Šveđani (1,7 %)

Privreda

Biro za ekonomsku analizu procenio je 2010. godine bruto državni proizvod Mičigena na 384,1 B. U aprilu 2013. godine, stopa nezaposlenosti bila je 8.4%.

GM i Ford, dve najveće kompanije u Mičigenu, u top 10 su firmi po prihodu u celom SAD. GM i Ford su od 2009. godine započeli strukturnu reorganizaciju nakon pada berzi početkom 2000-ih godina. Postigli su dogovor sa unijom ujedinjenih autoradnika i tim dogovorom porasla je prerađivačka industrija u državi na 6,6 % od 2001. do 2006., ali je problem bila visoka cena nafte nakon ekonomske krize 2008. godine.

Od 2002. godine Mičigen je četvrti u SAD po broju radnika u visokoj tehnologiji. Ukupno ih je 568.000, od čega 70.000 radi u automobilskoj industriji. Treći su po ukupnoj potrošnji na istraživanju i razvoju u SAD, a taj razvoj i istraživanja se uglavnom vrše za automobile, na kojima su zaradili više od svake države u SAD.

Mičigen je bio treći u državi po novim radnim mestima i povećavanju broja istih, međutim kriza krajem 2000-ih godina usporila je ekonomiju u državi. Automobilska industrija u Detoritu, dobila je 1.36 B iz američkog ministarstva za energetiku, za proizvodnju elektronskih vozila, od koje se očekuje da odmah otvori 6.800 novih radnih mesta, a do 2020. godine očekuje se čak 40.000.

Aerodrom Metropolit u Detroitu jedan je od najnovijih proširenih aerodroma u SAD, a uz to jedan je od najmodernijih i najvećih. Država vodi u SAD po kreativnosti posla od 2010. godine.

Politika i administracija

Slika Mičigenskog senata od 2013. do 2015. godine

Vlada države podeljena je na tri nivoa - saveznu, okružnu i opštinsku vlast. Okruzi su administrativne jedinice države, a opštine su administrativne jedinice okruga. Okrug i opiština vrše jurisdikcije, kao što je predviđeno zakonom. U Mičigenu postoji 83 okruga.

Glasači biraju između dve glavne stranke, ko će biti na vlasti. Republikanski guverner Džon Engler tri puta je bio izabran u periodu od 1991. do 2003. godine, a posle njega 3 puta izabrana je Dženifer Granholm, guvernerka demokrata od 2003. do 2011. godine. Republikanska partija trenutno drži većinu u domu i senatu 'Mičigena. Stanovništvo je podržalo izbor republikanaca Ronalda Regana i Džordža Buša za predsednika. Trenutni guverner je republikanac Rik Snajder i na vlasti je od 2011.

USGS real-time, geographic, and other scientific resources of Michigan

Okruzi (Counties)

Michigan se sastoji od 83 okruga (counties)

Najveći gradovi

Grad	Okrug	Stanovnici
		1. travnja 2000.	1. srpnja 2004.
Detroit	Wayne	951.270	900.198
Grand Rapids	Kent	197.800	195.115
Warren	Macomb	138.247	136.118
Flint	Genesee	124.943	119.716
Sterling Heights	Macomb	124.471	127.476
Lansing	Ingham	119.128	116.941
Ann Arbor	Washtenaw	114.024	113.567
Livonia	Wayne	100.545	98.936
Dearborne	Wayne	97.775	95.470
Westland	Wayne	86.602	86.316
Farmington Hills	Oakland	82.111	80.787
Troy	Oakland	80.959	81.432
Southfield	Oakland	78.296	77.491
Kalamazoo	Kalamazoo	77.145	73.960
Wyoming	Kent	69.368	70.300
Rochester Hills	Oakland	68.825	69.480
Pontiac	Oakland	66.337	67.582
Taylor	Wayne	65.868	65.383
Saint Clair Shores	Macomb	63.096	61.864
Saginaw	Saginaw	61.799	59.045
Royal Oak	Oakland	60.062	58.573
Dearborn Heights	Wayne	58.264	56.828
Battle Creek	Calhoun	53.364	53.399
Roseville, MichiganRoseville	Macomb	48.129	47.960
Novi	Oakland	47.386	51.934

Literatura

• Bald, F. Clever (1961). Michigan in Four Centuries. New York: Harper. OCLC 478659. 
• Browne, William P. & VerBurg, Kenneth (1995). Michigan Politics & Government: Facing Change in a Complex State. Lincoln, NE: University of Nebraska Press. ISBN 9780803212091. 
• Bureau of Business Research (1987). Michigan Statistical Abstract. Wayne State University. 
• Dunbar, Willis F. & May, George S. (1995). Michigan: A History of the Wolverine State. 
• Press, Charles; et al. (1984). Michigan Political Atlas. 
• Rich, Wilbur (1989). Coleman Young and Detroit Politics: From Social Activist to Power Broker. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 9780814320938. 
• Rubenstein, Bruce A. & Ziewacz, Lawrence E. (2008). Michigan: A History of the Great Lakes State (4th izd.). Wheeling, IL: Harlan Davidson. ISBN 9780882952574. 
• Sisson, Richard; Zacher, Christian K. & Cayton, Andrew R.L., ur. (2006). The American Midwest: An Interpretive Encyclopedia. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 9780253348869. 
• Weeks, George; Kirk, Robert D.; Blanchard, Paula L. & Weeks, Don (1987). Stewards of the State: The Governors of Michigan. Ann Arbor, MI: Historical Society of Michigan. ISBN 9780961434427. 

Spoljašnje veze

Michigan na Wikimedijinoj ostavi

• Zvaničan sajt
• Mičigen info, detaljne informacije o 630 gradova
• Zvaničan turistički sajt Mičigena
• Energy Data & Statistics for Michigan Arhivirano 2010-12-29 na Wayback Machine-u
• Michigan Historic Markers
• Historical Society of Michigan
• Clarke Historical Library, Central Michigan University, Bibliographies for Michigan by region, counties, etc..
• Michigan State Guide from the Library of Congress
• Michigan State Fact Sheet Arhivirano 2012-06-22 na Wayback Machine-u from the U.S. Department of Agriculture
• The Michigan Municipal League