Patmos
Patmos (grčki: Πάτμος, talijanski: Patmo) je najmanji i najsjeverniji otok arhipelaga Dodekanez u Grčkoj od 3 044 stanovnika.[1]
Patmos
Πάτμος | |
|---|---|
 | |
| Podaci | |
| Lokacija | Egejsko more |
| Država | Grčka |
| Površina | 34 05 km² km² |
| Broj stanovnika | 3 044 |
 | |
Geografija
urediSam otok Patmos ima površinu od 28 km², ali Općina Patmos u kojoj su i manji susjednji otoci; Arkoi (54 stanovnika), Marathi (6 stanovnika) i nekoliko nenaseljenih otoka, ima 45 km². On je vrlo razveden otok, koji se sastoji od tri duga rta, između kojih su dva zaljeva. Najviši vrh otoka je brdo sv. Ilija (Ayios Ilias) visoko 269 metara, koje leži u sredini otoka. Oblik otoka, kao i manjih otočića koju ga okružuju upućuju na to da je njegov današnji oblik posljedica vulkanske erupcije koja je raznijela otok i dala mu sadašnji oblik.[1]
administrativni centar otoka je Patmos (zvan i Hora, glavni grad) koji leži na jugu, veće naselje je luka Skala, na sredini otoka, ostala naselja su Grikou i Kampos na sjeveru otoka.
Historijski centar Hora Patmosa, je 1999. zajedno sa Manastirom Jovana Bogoslova i Spiljom Apokalipse, uvršten na listu Svjetske baštine UNESCA.[2]
Historija
uredi
Najstariji ostatci ljudske prisutnosti su iz Brončanog doba iz sredine 2. milenija pne., oni su otkriveni na lokalitetu Kastelli. Zna se da su otok kolonizirali Dorani i Jonjani.[1] Tokom 3. vijeka za vrijeme helenizma, antički Patmos dobio je svoju akropolu i bolju odbranu, zbog jačih bedema i tornjeva. Za rimske vladavine Patmos je postao otok na koji su protjerivani protivnici režima[3], po kršćanskoj tradiciji na otok je oko 95. prognan i Apostol Ivan, on je tu napisao posljednju knjigu Novog zavjeta Apokalipsu.[1]
Nakon legalizacije kršćanstva izgrađen je velik broj ranokršćanskih crkava, jedna od njih bila je i Velika kraljevska bazilika, podignuta sredinom 4. vijeka u slavu Apostola Ivana, na tom mjestu se danas nalazi Manastir Jovana Bogoslova. Tokom ranog srednjeg vijeka, otok je skoro potpuno opustio zbog učestalih Saracenskih provala[1], tad je razorena i Velika bazilika. Bizantski car Aleksije I Komnen 1088. darovao je otok monahu Kristodolosu, koji je osnovao manastir posvećen Ivanu Apostolu[1] i počeo ga graditi 1101.[3]
Od 1207. do 1537. otokom vlada Venecija, i za njene vladavine manastir je bio oslobođen plaćanja poreza.[1] Stanovništvo otoka se povećalo nakon Pada Konstatinopolisa - 1453., a onda i nakon dolaska brojnih izbjeglica sa Krete 1669. godine. Patmosom je od 1537. do 1912. vladalo - Osmansko carstvo, tad su i monasi morali plaćati porez.[1]
Nakon Italijansko-turskog rata za Libiju - 1912., Kraljevina Italija okupirala je cijeli Dodekanez zajedno sa Patmosom. Talijani su držali otak pod okupacijom sve do 1943., kad su kapitulirali, nakon njih kratko je vladao Treći Rajh, a od 1945. do 1948. otokom vlada Ujedinjeno Kraljevstvo, nakon tog je otok kao i arhipelaga - Dodekanez vraćen Kraljevini Grčkoj.
Privreda i znamenitosti
urediGlavna ekonomska aktivnost otočana vezana je uz turizam i poljoprivredu, uzgaja se grožđe, žitarice i povrće. Između Patmosa i Skale nalazi se veliki manastir posvećen Manastirom Jovana Bogoslova u kojem je smještena i bogoslovija.[1]
Povezano
urediIzvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 „Pátmos” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 20. 10. 2013.
- ↑ WHC-UNESCO-942 „The Historic Centre (Chorá) with the Monastery of Saint-John the Theologian and the Cave of the Apocalypse on the Island of Pátmos” (engleski). UNESCO. Pristupljeno 20. 10. 2013.
- ↑ 3,0 3,1 „Information about the history of Patmos Source” (engleska). Greeka. Pristupljeno 20. 10. 2013.
Vanjske veze
uredi
- Službene stranice otoka Arhivirano 2006-01-11 na Wayback Machine-u (el)
- Pátmos na portalu Encyclopædia Britannica (en)