Pentekostalizam
Pentekostalci su jedna od harizmatskih verskih grupa u hrišćanstvu. Oni posebno naglašavaju značaj krštenja u Svetom duhu. Ime su dobili po prazniku Duhovi (grč. πεντηκοστή, Pentekost) kada se, po biblijskom predanju, Sveti duh spustio na apostole.
| Dio serije članaka na temu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
Isus Hristos Osnove Historija
Teologija Biblija |
Nastanak
urediSrodni verski pokreti su postojali u Evropi i Americi još u 18. veku. Današnji oblik ove religije nastao je početkom 20. veka. Uzima se da ju je zasnovao Čarls Foks Param 1901. u Topeki u američkoj državi Kanzas. Među američkim crncima pentekostalnu veru je proširio Paramov učenik Vilijam Sejmur, počev od 1906.
Rasprostranjenost
urediSmatra se da je ovo jedna od najbrže rasućih hrišćanskih denominacija. U istraživanju iz 2006.[1] došlo se do sledećih podataka:
- Pentekostalci u Gvatemali čine 20 % vernika, u Keniji 33 %, u Brazilu 15 %, na Filipinima 4 %, u Južnoj Africi 10 %, u Čileu 9 %, u Nigeriji 18 % i u SAD 5 %.
Najveća organizacija pentekostalaca u svetu je Božija skupština ili Apostolska crkva koja okuplja oko 57 miliona vernika.[2]
Broj vernika najbrže raste u Latinskoj Americi, Africi i Aziji.
Doktrina
urediPentekostalci pripadaju jevanđeoskom pokretu koji naglašava nepogrešivost Biblije i potrebu za transformacijom života individue kroz veru u Isusa Hrista.[3]
Pored poštovanja klasičnog biblijskog učenja, pentekostalci poseban značaj pridaju uticaju i prisustvu Svtog duha. Većina zajednica prihvata dogmu Svetog trojstva, dok neki smatraju da je Bog jedinstven. Pentekostalci veruju da je za čuda i misterije Novog zaveta odgovoran Sveti duh (izlečenja, proročanstva, glosolalija).
Njihovi vernici mogu u duhovnom zanosu da izgovaraju neprepoznatljive fraze (glosolalija). Savremeni teolozi ovog pokreta tvrde da je to pronalaženje ličnog jezika za komunikaciju sa Bogom. Ranije se smatralo da je u pitanju misteriozna moć govora stranim, do tada nepoznatim jezicima (ksenoglosija). Krštenje novorođenčadi se ne praktikuje. Krštavaju se odrasli ljudi, a ovaj obred se smatra komemoracijom. Neke zajednice pored krštenja i pričešća praktikuju i obred pranja nogu. Do spasenja se dolazi milošću božijom usled vere u Isusa Hrista. Dobra dela, kao što je ispoved, nisu neophodna. Većina zajednica smatra da duhovno krštenje i glosolalija, iako poželjni, nisu preduslov spasenja.
Naučna saznanja su prihvatljiva samo onda kada ne protivreče biblijskim istinama. Stoga mnoge grupe odbacuju teoriju evolucije i prihvataju kreacionizam.
Praksa
urediBožja služba
urediBožja služba kod pentekostalaca je živahna. U njoj se puno peva, tapše rukama i pokreće u ritmu muzike. Muzika ima veliki značaj, a češće su prisutne moderne klavijature i bubnjevi nego orgulje, jer je muzika moderna i ritmična. Jezik crkvenih pesama je obično engleski. Služba traje najmanje 90 minuta.
Važan deo crkvenog obreda su pevanje i molitve u slavu božju u slobodnoj formi i sa uzdignutim rukama (1. Timotheus 2,8). U službu spadaju glosolalija i proročanski govori. Formalna liturgija nije poželjna, jer se smatra da bi mogla da omete delovanje Svetog duha.
Čovek koji drži propoved povremeno prekida svoj govor da bi zajednica potvrdila njegove reči uzvicima amen! ili aleluja! Na kraju službe pozivaju se da priđu oni koji bi da se krste, blagoslove ili izleče.
Verske zajednice
urediPentekostalci nemaju centralnu crkvenu organizaciju. Njihove zajednice pripadaju različitim frakcijama ove vere koje poštuju delimično različite doktrine.
Verske zajednice pentekostalaca organizovane su u male grupe vernika po principu kongregacionalizma (autonomne i ravnopravne zajednice). One se sastaju jednom nedeljno gde grupa zajednički peva, moli se i proučava Bibliju. Vođa zajednice je stariji ugledni vernik koji ima jak glas.
Reference
uredi- ↑ Spirit and Power: A 10-Country Survey of Pentecostals, 5. Oktober 2006
- ↑ World Christian Database, Asia Pacific Mission Office
- ↑ Menzies, William W. (2007), „The Reformed Roots of Pentecostalism”, PentecoStudies 6 (2): 78-99
Pentikostalci na Balkanu
urediDolazak
urediNaime, izvori iz Miroslavljevog jevanđelja, svjedoče dolasku pentikostalaca još u 11. vijeku nove ere. Oni su opisani kao krotki jeretici neumišljenog duha i njihovi obredi se svode na razuzimanje dijelova Hrišćanstva i Islama, po poslaniku Muhamedu A.S. Njihov dolazak počeo je iz Vizantije, kada su od strane cara Konstantina protjerani silom i ostavljeni na nemilost. Kako su prolazili putem Makedonije, koja je tada još uvijek bila u sastavu Vizantije, spoznali su novi narod do tada njima nepoznat na viđenje, nego samo putem knjiga. Za Srbe su mislili da su Iliro-Servi / Serbi, kako su ih nazivali i pripadnici, aristokrate i vrhovnici Istočnog Rimskog carstva.