OPEC

OPEC është akronim për "Organization of the Petroleum Exporting Countries" (Organizata e Shteteve Naftë-Eksportuese). Ajo u themelua më 14 shtator 1960 në Bagdad (Irak).

Qendra e OPEC në Vjenë

Që prej vitit 1965 e ka qendrën në Vjenë. Antarët e parë ishin Irani, Iraku, Kuvajti, Arabia Saudite dhe Venezuela. Më vonë ju bashkangjitën edhe Katari, Indonezia, Libia, Emiratet e Bashkuara Arabe, Algjeria dhe Nigeria. Ekuadori ishte anëtare prej vitit 1973 deri më 1992 kurse Gaboni ishte anëtare prej vitit 1975 deri më 1994.

Shtetet e OPEC-ut prodhojnë 40% të naftës në mbarë botën dhe zotërojnë 3/4 e rezervave të naftës botërore.

Sa i fuqishëm është OPEC-u? Sasia e nxjerrjes së naftës nuk do të ndryshojë Vendet e OPEC janë shqetësuar nga rënia e çmimit të naftës. Presioni është i lartë, pasi preken buxhetet e tyre. Por sa fuqi ka OPEC të kontrollojë çmimin e naftës? naftës): sa më i ulët të jetë çmimi i naftës aq më të ulëta do të jenë të ardhurat e 12 shteteve anëtare (Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kuvajti, Katari, Irani, Iraku, Nigeria, Libia, Angola, Algjeria, Ekuadori dhe Venezuela). Të gjitha këto vende sëbashku prodhojnë më shumë se një të tretën e naftës dhe kanë një pjesë të madhe të rezervave të saj. OPEC u themelua në vitin 1960 me qëllim që të ndikojë në çmim përmes koordinimit të furnizimit. Shumë prodhim, pak kërkesë Ka një arsye të thjeshtë se pse çmimi i naftës ra në 64 euro për fuçi: prodhimi është më i madh se kërkesa. Në shumë vende të botës rritja ekonomike ka qenë më e ulët se sa ishte parashikuar, çka do të thotë se nevojitet më pak naftë.

Në të njëjtën kohë, Shtetet e Bashkuara në veçanti, që konsumon një pjesë të madhe të energjisë botërore, po drejtohet tek burime të tjera dhe ka rritur sasinë e naftës së prodhuar. Duke përdorur tekonologjinë e ashtuquajtur frakturimi hidraulik ose "fracking". Kjo lloj tekonologjie bën të mund nxjerrjen e naftës dhe gazit nga shtresa të thella shkëmbore, çka më parë nuk ishte e mundur. Sipas vlerësimeve të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA), SHBA që nga viti tjetër mund të prodhojë më shumë naftë se Rusia dhe Arabia Saudite sëbashku. Çmimi i naftës ka rënë me 30% që nga qershori i vitit të kaluar, pavarësisht krizave gjeopolitike si konflikti në Ukrainë, sanksionet e BE dhe SHBA ndaj Rusisë dhe rritja e terrorizmit të organizatës "Shteti Islamik" në Siri dhe Irak. Për vende të industrializuara që nuk kanë burime nafte të tyret, ulja e çmimit konsiderohet si një bekim. Në vitin e ardhshëm bizneset dhe familjet gjermane, do të mund të kursejnë rreth 35 miliard euro, sipas përllogaritjeve të bankës Unicredit. "Kjo shumë është e barabartë me 1% të prodhimit të brendshëm bruto (GDP)," tha për agjencinë Rueters Andreas Rees, shef i bankës gjermane. "Ky është një lehtësim për biznesin, por edhe do të rrisë fuqinë blerëse." Tarifa më të ulëta prodhimi?

Por për vendet që prodhojnë naftën, do të thotë të ardhura më të pakta. Kjo mund të sjellë probleme serioze për disa vende, duke përfshirë Rusinë, pasi ata mund të financojnë buxhetet e tyre vetëm nëse çmimi i naftës arrin një nivel të caktuar. Në mbledhjen e zhvilluar të enjten në Vjenë (27.11.2014) ata vendosën që të mos ndryshojë sasia e prodhimit. Zyrtarisht grupi prodhon 30 milion fuçi naftë në ditë, me 159 litra naftë secila. Kjo sasi nuk ka ndryshuar prej tre vitesh. Por jo të gjithë vendet ruajnë kuotat e tyre. Sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë grupi prodhon 550 000 fuçi naftë në ditë më shumë se sa marrveshja e arritur. Është OPEC-u më pak i fuqishëm nga çmendojmë? Jeff Colgan, ekspert i shkencave politike pranë Brown University në SHBA dhe autor i librit "Petro-Aggression: How Oil Makes War", thotë se dyshon nëse OPEC mund të kontrollojë çmimin e naftës. "Arabia Saudite është vendi që mund të ketë ndikim në çmimin botëror të naftës duke ndikuar në sasinë e naftës së prodhuar," shkruan Colgan në një artikull të Washington Post. Por sipas tij kjo është fuqi individuale e një vendi dhe jo OPEC si organizatë, sepse anëtarë të tjerë si Nigeria, Iraku apo Venezuela po shesin me shpejtësi prodhimin e tyre, pa mbajtur asnjë rezervë. Në mbledhjen e zhvilluar të enjten nuk pati të dhëna se Arabia Saudite do të ulë kuotat e prodhimt. Për këtë arsye po spekulohet për dy skenare se pse Arabia Saudite po bën këtë: Ata kanë interes të mbajnë çmimin e ulët të naftës në mënyrë që invsteimet në teknoligjinë fracking në SHBA të jenë më të mëdha? Apo ata po mbështesin SHBA dhe BE në sanksionet kundër Rusisë, sepse rënia e çmimit të naftës godet më shumë Moskën?