Artet e bukura

Artet e bukura në traditat akademike evropiane, zhvillohen kryesisht për estetikën ose shprehjen krijuese, duke e dalluar atë nga arti dekorativ ose arti i aplikuar, i cili gjithashtu duhet të shërbejë disa funksione praktike, si qeramika ose shumica e punimeve të metaleve. Në teoritë estetike të zhvilluara në Rilindjen Italiane, arti më i lartë ishte ai që lejonte shprehjen dhe shfaqjen e plotë të imagjinatës së artistit, i pakufizuar nga asnjë prej konsideratave praktike të përfshira, të themi, në prodhimin dhe dekorimin e një çajniku . U konsiderua gjithashtu e rëndësishme që bërja e veprës artistike të mos përfshinte ndarjen e punës midis individëve të ndryshëm me aftësi të specializuara, siç mund të ishte e nevojshme, për shembull, me një pjesë të mobiljeve. ^[1] Edhe brenda arteve të bukura, ekzistonte një hierarki zhanresh bazuar në sasinë e imagjinatës krijuese të kërkuar, me pikturën e historisë të vendosur më lart se natyra e qetë .

Përmbledhje

Historikisht, pesë artet kryesore të bukura ishin piktura, skulptura, arkitektura, muzika dhe poezia, me artet përformuese duke përfshirë teatrin dhe kërcimin . ^[2] Në praktikë, jashtë arsimit, koncepti zakonisht zbatohet vetëm për artet pamore . Printimi i vjetër mjeshtëror dhe vizatimi u përfshinë si forma të lidhura me pikturën, ashtu si format e prozës së letërsisë ishin me poezinë. Sot, gama e atyre që do të konsideroheshin arte të bukura (për aq sa termi mbetet në përdorim) zakonisht përfshin forma shtesë moderne, të tilla si filmi, fotografia, prodhimi / montazhi i videos, dizajni dhe arti konceptual .

Një përkufizim i artit të bukur është "një art pamor që konsiderohet se është krijuar kryesisht për qëllime estetike dhe intelektuale dhe është gjykuar për bukurinë dhe kuptimin e tij, veçanërisht për pikturën, skulpturën, vizatimin, bojëra uji, grafikë dhe arkitekturë". ^[3] Në këtë kuptim, ka dallime konceptuale midis arteve të bukura dhe arteve dekorative ose arteve të aplikuara (këto dy terma mbulojnë kryesisht të njëjtat media). Për sa i përket konsumatorit të artit, perceptimi i cilësive estetike kërkonte një gjykim të rafinuar që zakonisht quhet shije të mirë, gjë që e dallonte artin e bukur nga arti popullor dhe argëtimi.

Fjala "bukur" nuk tregon aq shumë cilësinë e veprës së artit në fjalë, por pastërtinë e disiplinës sipas kanuneve tradicionale të Evropës Perëndimore. ^[4] Me përjashtim të rastit të arkitekturës, ku pranohej një dobi praktike, ky përkufizim fillimisht përjashtoi artet "e dobishme" të aplikuara ose dekorative, dhe produktet e atyre që konsideroheshin si zanate. Në praktikën bashkëkohore, këto dallime dhe kufizime janë bërë në thelb të pakuptimta, pasi konceptit ose synimit të artistit i jepet përparësi, pavarësisht nga mënyrat përmes të cilave kjo shprehet. ^[5]

Termi zakonisht përdoret vetëm për artin perëndimor që nga Rilindja e tutje, megjithëse dallime të ngjashme zhanre mund të zbatohen për artin e kulturave të tjera, veçanërisht ato të Azisë Lindore. Kompleti i "arteve të bukura" nganjëherë quhen edhe "artet kryesore", me "artet e vogla" që barazohen me artet dekorative. Kjo zakonisht do të ishte për artin mesjetar dhe antik.

Shih edhe

Literatura

Blunt, Anthony], Artistic Theory in Italy, 1450–1600, 1940 (refs to 1985 edn), OUP, ISBN 0198810504
Ballard, A. (1898). Arrows; or, Teaching a fine art. New York: A.S. Barnes & Company.
Caffin, Charles Henry. (1901). Photography as a fine art; the achievements and possibilities of photographic art in America. New York: Doubleday, Page & Co.
Crane, L., and Whiting, C. G. (1885). Art and the formation of taste: six lectures. Boston: Chautauqua Press. Chapter 4 : Fine Arts
Hegel, G. W. F., and Bosanquet, B. (1905). The introduction to Hegel's Philosophy of fine art. London: K. Paul, Trench &.
Hegel, G. W. F. (1998). Aesthetics: lectures on fine art. Oxford: Clarendon Press.
Neville, H. (1875). The stage: its past and present in relation to fine art. London: R. Bentley and Son.
Rossetti, W. M. (1867). Fine art, chiefly contemporary: notices re-printed, with revisions. London: Macmillan.
Shiner, Larry. (2003). "The Invention of Art: A Cultural History". Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-75342-3
Torrey, J. (1874). A theory of fine art. New York: Scribner, Armstrong, and Co.
ALBA (2018). [1] Arkivuar 20 shtator 2020 tek Wayback Machine.

Referime

^ Blunt, 48–55
^ Chisholm, Hugh, red. (1911). "Fine Arts" . Encyclopædia Britannica (në anglisht) (bot. 11th). Cambridge University Press.
^ "Fine art". Dictionary.reference.com. Marrë më 13 mars 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ CLOWNEY, DAVID (2011). "Definitions of Art and Fine Art's Historical Origins". The Journal of Aesthetics and Art Criticism. 69 (3): 309–320. doi:10.1111/j.1540-6245.2011.01474.x. ISSN 0021-8529. JSTOR 23883666. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Maraffi, Topher. "Using New Media for Practice-based Fine Arts Research in the Classroom" (PDF). University of South Carolina Beaufort. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2022-10-09. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Blunt, 48–55

[2] Chisholm, Hugh, red. (1911). "Fine Arts" . Encyclopædia Britannica (në anglisht) (bot. 11th). Cambridge University Press.

[3] "Fine art". Dictionary.reference.com. Marrë më 13 mars 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] CLOWNEY, DAVID (2011). "Definitions of Art and Fine Art's Historical Origins". The Journal of Aesthetics and Art Criticism. 69 (3): 309–320. doi:10.1111/j.1540-6245.2011.01474.x. ISSN 0021-8529. JSTOR 23883666. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Maraffi, Topher. "Using New Media for Practice-based Fine Arts Research in the Classroom" (PDF). University of South Carolina Beaufort. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2022-10-09. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]