Ebu Talib ibn Abdylmutalib
Ebu Talib ibn Abdylmutalib (arabisht: أَبُو طَالِب بن عَبْد ٱلْمُطَّلِب ʾAbū Ṭālib ibn ʿAbd al-Muṭṭalib; rr. 535 – 619) ishte udhëheqësi i Benu Hashim, një klan i fisit Kurejsh. Ai ishte xhaxhai i profetit islam Muhamed[1] dhe babai i Aliut.
Jeta e hershme
RedaktoEbu Talibi lindi në qytetin e Mekës në rajonin e Hexhazit në vitin 535 të erës sonë. Ai ishte djali i prijësit Hashimit, Abdylmutalib, dhe vëllai i babait të Muhamedit, Abdullahut, i cili kishte vdekur para lindjes së Muhamedit. Pas vdekjes së nënës së Muhamedit, Emine bint Vehb, Muhamedi, ende fëmijë, u mor nën kujdesin e gjyshit të tij, Abdylmutalib. Kur Muhamedi mbushi tetë vjeç, Abdylmutalib vdiq. Një nga xhaxhallarët e Muhamedit do ta merrte me vete. Më i moshuari, El-Harith nuk ishte aq i pasur sa të pranonte kujdestarinë për nipin e tij. Ebu Talibi, megjithë varfërinë e tij, e pranoi Muhamedin në një akt bujarie vetëmohuese.[2] Një traditë tjetër thotë se, ndërsa ishte në shtratin e vdekjes, Abdylmutalibi, babai i Ebu Talibit, zgjodhi këtë të fundit mes djemve të tij dhe ia besoi detyrën për të rritur Muhamedin.[3]
Muhamedi e donte xhaxhain e tij dhe Ebu Talibi e donte atë në këmbim.[4] Ebu Talibi mbahet mend si një poet i talentuar dhe shumë vargje poetike në mbështetje të Muhamedit i atribuohen atij.[5] Një herë, ndërsa Ebu Talibi do të nisej për një ekspeditë tregtare, Muhamedi qau dhe nuk duroi dot të ndahej prej tij. Kësaj Ebu Talibi iu përgjigj: “Pasha Zotin do ta marr me vete dhe nuk do të ndahemi kurrë nga njëri-tjetri”.[6]
Më vonë në jetë, si i rritur, Muhamedi pa se Ebu Talibi po luftonte financiarisht pas një thatësire të madhe. Muhamedi vendosi të merrte përgjegjësinë për një nga fëmijët e Ebu Talibit dhe ai e bindi Abasin të bënte të njëjtën gjë. Ata diskutuan këtë çështje me Ebu Talibin, i cili kërkoi që fëmija i tij i preferuar Akili të lihej me të. Abasi zgjodhi Xhaferin, dhe Muhamedi zgjodhi Aliun.[7][8][9][10]
Mbrojtja e Muhamedit
RedaktoNë shoqërinë fisnore, përkatësia fisnore është e rëndësishme, përndryshe njeriu mund të vritet pa u ndëshkuar.[11] Si udhëheqës i Benu Hashimit, Ebu Talibi veproi si mbrojtës i Muhamedit. Pasi Muhamedi filloi të predikonte mesazhin e Islamit, anëtarët e klaneve të tjera kurejshite u ndjenë gjithnjë e më shumë të kërcënuar nga Muhamedi. Në përpjekje për ta qetësuar, ata i bënë presion Ebu Talibit që ta heshtte nipin ose ta kontrollonte. Pavarësisht nga këto presione, Ebu Talibi e mbajti mbështetjen e tij ndaj Muhamedit, duke e mbrojtur atë nga udhëheqësit e tjerë të Kurejshëve. Udhëheqësit e Kurejshëve u përballën drejtpërdrejt me Ebu Talib disa herë. Ebu Talibi i largoi ata dhe vazhdoi ta mbështeste Muhamedin edhe kur kjo krijoi një përçarje mes tij dhe kurejshëve.[12] Në një rrëfim, kurejshët madje kërcënuan se do të luftojnë Benu Hashimët për këtë konflikt. Në një transmetim të veçantë të një konfrontimi të tillë, Ebu Talibi e thirri Muhamedin për të folur me Kurejshët. Muhamedi u kërkoi prijësve kurejsh të thoshin shehadetin dhe ata mbetën të habitur.[13]
Kurejshët madje u përpoqën t'i jepnin ryshfet Ebu Talibit. Ata i thanë Ebu Talibit se nëse ai i lejonte ta kapnin Muhamedin, atëherë ai mund të birësonte Umarah ibn al Walid ibn al Mughirah, rininë më të bukur në Kurejsh.[12][14][15] Kur edhe kjo dështoi, kurejshët zgjuan mbështetjen e fiseve të tjera për të bojkotuar tregtinë me anëtarët e fisit Benu Hashim ose për t'u martuar. Ky bojkot filloi shtatë vjet pasi Muhamedi mori shpalljen për herë të parë dhe zgjati për tre vjet. Qëllimi ishte që të ushtrohej presion mbi Hashimitët dhe madje t'i nënshtronte uria.[16] Për hir të sigurisë, shumë anëtarë të Benu Hashimit u zhvendosën pranë Ebu Talibit, dhe vendi u bë si një geto.[16] Kjo nuk shkaktoi vështirësi të panevojshme[17] sepse shumë prej tyre kishin anëtarë të familjes në fise të tjera që do të kontrabandonin mallra tek ata.[16] Vëllai i Ebu Talibit, Ebu Lehebi, ra në anën e kurejshëve për këtë çështje; ai u zhvendos në një shtëpi në rrethin e Abd Shams për të demonstruar mbështetje për Kurejshët.[16][18] Ai mendonte se Muhamedi ishte ose i çmendur ose mashtrues.[19]
Mbrojtja e Muhamedit ushtroi presion të konsiderueshëm mbi Ebu Talib dhe Benu Hashim. Në një rast Ebu Talibi i thirri Muhamedit: "Më shpëto mua dhe veten tënde dhe mos më ngarko një barrë më të madhe nga sa nuk mund ta përballoj". Muhamedi u përgjigj: "O xhaxha! Për Zotin e Plotfuqishëm, betohem, edhe sikur të vendosin diellin në dorën time të djathtë dhe hënën në të majtën, se unë e refuzoj këtë shkak, nuk do ta bëj këtë derisa Zoti ta justifikojë atë ose të më bëjë të vdisni gjatë këtij procesi."[20] Duke parë emocionet e nipit të tij, Ebu Talibi u përgjigj: "Shko, nip, dhe thuaj çfarë të duash. Pasha Zotin, unë kurrë nuk do të të dorëzoj për asnjë arsye".[21]
Vdekja
RedaktoEbu Talibi vdiq rreth vitit 619 pes, në moshën më shumë se 80 vjeç, rreth 10 vjet pas fillimit të misionit të Muhamedit. Ky vit njihet si viti i hidhërimit për Muhamedin, sepse jo vetëm që vdiq xhaxhai i tij Ebu Talibi, por edhe gruaja e tij Hatixhe bint Huvejlid, brenda një muaji.
Pas vdekjes së Ebu Talibit, Muhamedi mbeti i pambrojtur. Vëllai dhe pasardhësi i Ebu Talibit si kryefamiljar, pra Ebu Lehebi, nuk e mbrojti atë, pasi ai ishte armik i Muhamedit, kështu që Muhamedi dhe pasuesit e tij u përballën me persekutim të pabesueshëm. Muhamedi citohet të ketë thirrur: "Për Zotin, Kurejshët nuk më kanë dëmtuar kurrë aq shumë sa pas vdekjes së Ebu Talibit."[22][23] Muslimanët e hershëm u zhvendosën në Abisini dhe më pas në Medinë për t'i shpëtuar persekutimit nga kurejshët.
Referime
Redakto- ^ Ibn Sa'd, Al-Tabaqat al-Kobra, Vol. 1, P. 93
- ^ Haykal, Muhammad Husayn (1976). The Life of Muhammad (në anglisht). North American Trust Publications. fq. 54.
- ^ A’yan ash-Shia: vol.3 p.7: vol.39 p.125: Omdat at-Talib: p.6: al-Manaqib: vol.1: p.21 :Biharul Anwar: vol.6: p.47 : Mo’jamul Quboor: vol.1: p.183
- ^ Rubin, Uri (1995). The Eye of the Beholder (në anglisht). Princeton, New Jersey: Darwin Press, Inc. fq. 93.
- ^ Lings, Martin (2006). Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources (në anglisht). Rochester, Vermont: Inner Traditions. fq. 33.
- ^ The History of al-Tabari (në anglisht). Albany: State University of New York Press. 1988. fq. 44.
- ^ Ibn Hisham, al-Sirah, Vol. I, p.162.
- ^ Tārīkh Al-Tabarī (vol 2 p.63), Tārīkh ibn Al-Athīr (vol 2 p.24), Musnad of Aḥmed ibn Ḥanbal (vol 1 p.159), Al-Sīrat al-Nabawīyah by ibn Kathīr (vol 1 p.457-459).
- ^ Sunan al-Tirmidhī (vol 2 p.301), Al-Ṭabaqāt Al-Kubrā - ibn Sa'd (vol 3 kklkp.12), Usd Al-Ghābah (vol 4 p.17), Kanz al-'Ummāl (vol 6 p.400), Tārīkh Al-Ṭabarī (vol 2 p.55), Tārīkh Baghdād (vol 2 p.18)
- ^ Armstrong, Karen (1993). Muhammad: A Biography of the Prophet (në anglisht). San Francisco: Harper Collins. fq. 81.
- ^ Armstrong, Karen (2000). Islam: A Short History (në anglisht). New York: Modern Library. fq. 13.
- ^ a b Rubin, Uri (1995). The Eye of the Beholder (në anglisht). Princeton, New Jersey: Darwin Press, Inc. fq. 150.
- ^ The History of al-Tabari (në anglisht). New York: State University Press. 1985. fq. 95.
- ^ The History of al-Tabari (në anglisht). New York: State University Press. 1985. fq. 97.
- ^ Haykal, Muhammad Husayn (1976). The Life of Muhammad (në anglisht). North American Trust Publications. fq. 88.
- ^ a b c d Armstrong, Karen (1993). Muhammad: A Biography of the Prophet (në anglisht). San Francisco: Harper Collins. fq. 129.
- ^ The History of al-Tabari (në anglisht). New York: State University Press. 1985. fq. xliv.
- ^ Lings, Martin (2006). Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources (në anglisht). Rochester, Vermont: Inner Traditions. fq. 90.
- ^ Lings, Martin (2006). Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources (në anglisht). Rochester, Vermont: Inner Traditions. fq. 52.
- ^ Haykal, Muhammad Husayn (1976). The Life of Muhammad (në anglisht). North American Trust Publications. fq. 89.
- ^ The History of al-Tabari (në anglisht). New York: State University Press. 1985. fq. 96.
- ^ Haykal, Muhammad Husayn (1976). The Life of Muhammad (në anglisht). North American Trust Publications. fq. 136.
- ^ Armstrong, Karen (1993). Muhammad: A Biography of the Prophet (në anglisht). San Francisco: Harper Collins. fq. 135.
| Parardhësi Zubej ibn Abdulmutalib |
Kreu i Benu Hashim ?–619 |
Pasardhësi Ebu Lehebi |