Epikurizmi

Epikurizmi është një sistem filozofie i themeluar rreth vitit 307 p.e.s. bazuar në mësimet e filozofit të lashtë grek Epikuri. Epikurizmi ishte fillimisht sfidë për platonizmin. Më vonë rryma kundërshtare kryesore e tij u bë stoicizmi.

Disa shkrime të Epikurit kanë mbijetu deri në ditët e sotme. Disa studiues e konsiderojnë vjershën epike De rerum natura (Latinisht për natyrën e gjërave ) të Lukrecit për me i paraqitë, në një vepër të unifikuar, argumentet thelbësore dhe teoritë e epikurizmit. Shumë prej rrotullave të zbuluara në Vilën e Papirit në Herkulaneum janë tekste epikuriane. Të paktën disa mendohet se i përkisnin filozofit epikurian Philodemus.

Epikuri ishte materialist atomist, ndjekës i hapave të Demokritit. Materializmi i tij e çoi në sulm të përgjithshëm mbi bestytninë dhe ndërhyrjen hyjnore. Pas filozofit kirenaik Aristipi, Epikuri besonte se e mira më e madhe ishte me kërku kënaqësi modeste, të qëndrueshme në formën e një gjendje ataraksie (qetësi dhe liri nga frika) dhe aponie (mungesa e dhimbjes trupore) përmes njohjes së punës së botës dhe kufizimit të dëshirave. Kombinimi i këtyre dy gjendjeve përbën lumturinë në formën më të naltë. Rrjedhimisht, Epikuri dhe pasuesit e vet e shmangën politikën, sepse kjo mund të çojë në zhgënjime dhe ambicie që mund të bien ndesh drejtpërdrejt me kërkimin epikurian për paqen e mendjes dhe të virtyteve. ^[1]

Megjithëse epikurizmi është formë e hedonizmit përderisa deklaron se kënaqësia është qëllimi i vetëm i brendshëm, koncepti që mungesa e dhimbjes dhe frikës përbën kënaqësinë më të madhe, dhe mbrojtja e tij për një jetë të thjeshtë, e bëjnë atë shumë të ndryshëm nga "hedonizmi" i kuptuar kolokualisht.

Epikurizmi lulëzoi në epokën helenistike të vonë dhe gjatë epokës romake, dhe ku si rrjedhojë u krijuan shumë bashkësi epikuriane, si ato në Antioki, Aleksandri, Rodos dhe Herkulaneum. Nga fundi i shekullit të III-të epikurizmi u shua duke u kundërshtu nga filozofitë tjera (kryesisht neoplatonizmi), tashmë në ngritje. Interesi për epikurizmin u ringjall në epokën e iluminizmit dhe vazhdon edhe në epokën moderne. ^[2] ^[3] ^[4]

Shih edhe

Referime

^ 1951-, Wilson, Catherine (2015). Epicureanism : a very short introduction (në anglisht) (bot. First). Oxford, United Kingdom. ISBN 9780199688326. OCLC 917374685. {{cite book}}: |last= ka emër shifror (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
^ The Hidden History of Greco-Roman Vegetarianism
^ Dombrowski, Daniel (1984). The Philosophy of Vegetarianism (në anglisht). University of Massachusetts Press. fq. 81. ISBN 978-0-87023-431-6.
^ MacGillivray, Erlend D (2012). "The Popularity of Epicureanism in Late-Republic Roman Society. The Ancient World, XLIII (2012) pp. 151–172". The Ancient World (në anglisht). XLIII: 151–172. Arkivuar nga origjinali më 5 qershor 2020. Marrë më 4 qershor 2020.

Literatura

Dane R. Gordon and David B. Suits, Epicurus. His Continuing Influence and Contemporary Relevance, Rochester, N.Y.: RIT Cary Graphic Arts Press, 2003.
Holmes, Brooke & Shearin, W. H. Dynamic Reading: Studies in the Reception of Epicureanism, New York: Oxford University Press, 2012.
Jones, Howard. The Epicurean Tradition, New York: Routledge, 1989.
Neven Leddy and Avi S. Lifschitz, Epicurus in the Enlightenment, Oxford: Voltaire Foundation, 2009.
Long, A.A. & Sedley, D.N. The Hellenistic Philosophers Volume 1, Cambridge: Cambridge University Press, 1987. (ISBN 0-521-27556-3)
Long, Roderick (2008). "Epicureanism". përmbledhur nga Hamowy, Ronald (red.). The Encyclopedia of Libertarianism (në anglisht). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications; Cato Institute. fq. 153. doi:10.4135/9781412965811.n95. ISBN 978-1-4129-6580-4. LCCN 2008009151. OCLC 750831024.
Martin Ferguson Smith (ed.), Diogenes of Oinoanda. The Epicurean inscription, edited with introduction, translation, and notes, Naples: Bibliopolis, 1993.
Martin Ferguson Smith, Supplement to Diogenes of Oinoanda. The Epicurean Inscription, Naples: Bibliopolis, 2003.
Warren, James (ed.) The Cambridge Companion to Epicureanism, Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Wilson, Catherine. Epicureanism at the Origins of Modernity, New York: Oxford University Press, 2008.
Zeller, Eduard; Reichel, Oswald J., The Stoics, Epicureans and Sceptics, Longmans, Green, and Co., 1892

[1] 1951-, Wilson, Catherine (2015). Epicureanism : a very short introduction (në anglisht) (bot. First). Oxford, United Kingdom. ISBN 9780199688326. OCLC 917374685. {{cite book}}: |last= ka emër shifror (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)

[2] The Hidden History of Greco-Roman Vegetarianism

[3] Dombrowski, Daniel (1984). The Philosophy of Vegetarianism (në anglisht). University of Massachusetts Press. fq. 81. ISBN 978-0-87023-431-6.

[4] MacGillivray, Erlend D (2012). "The Popularity of Epicureanism in Late-Republic Roman Society. The Ancient World, XLIII (2012) pp. 151–172". The Ancient World (në anglisht). XLIII: 151–172. Arkivuar nga origjinali më 5 qershor 2020. Marrë më 4 qershor 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]