Kultura tradicionale

Kultura tradicionale

Kultura tradicionale e një populli , e një kombi , përmban doket dhe zakonet , mënyrën e jetesës kolektive , komunikimin dhe krijimtarin gojore.

Kultura gojore dhe kultura e shkruar- Kultura gojore është më e hershme se kultura e shkruar pasi që edhe vetë shkrimi lindi më vonë. Letërsia gojore është anonime pra nuk I dihet autori poashtu ajo kalon brez pas brezi dhe pëson disa ndryshime. Kurse letërsia e shkruar e ka autorin e vetë tekstin e fiksuar dhe është krijim individual. Letërsia gojore komunikon drejt për drejt me lexuesin apo marrësin ndërsa e dyta komunikon në mënyrë të ndërmjetme pra nëpërmjet shkrimtarit , ideve apo pozicionimeve të tij. Ndër zhanret dhe format më të qmuara të letërsisë gojore shqiptare të cilat mbahen edhe si monumente të kulturës e të identitetit shqiptar jane: 1*Kanuni I Lekë Dukagjinit 2*Këngët e Kreshnikëve 3*Baladat 4*Përrallat 1*-Kanuni I Lekë Dukagjinit një kod I pa shkruar por I sistemuar I jetës I karakterit I qenësis dhe I moralitetit të botës tradicionale shqipëtare.Kanuni I Lekë Dukagjinit është i sistemuar nga Shtefën Gjejqovi.

2*-Kënget e Kreshnikëve të qujatur edhe Eposi per Mujin e Halilin janë një cikël I madh me tema heroike.

3*-Baladat janë forma gojore që zgjidhin temat të mëdha morale me syzhe te nderliqshme dhe që përciellen me emocione të forta.Baladat mendohet se jan mbetje te miteve te lashta.

4*-Përrallat janë forma më e gjatë e letërsisë gojore në prozë ku ngjarja ndodh gjithmonë përtej reales , ngjarja mund te jet teresisht e fantazuar.