Deč (Tolna)
Deč (mađ. Decs) je selo u Mađarskoj, u županiji Tolna. Sa površinom od 9.500 hektara, najveća je opština okruga sa najvećom administrativnom površinom i petim po veličini naseljenim mestom, od jedanaest gradova koji se ovde nalaze, po teritorijalnom obimu joj prethode samo četiri.[2]
| Deč mađ. Decs | |
|---|---|
 Katolička (pravoslavna) crkva | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Tolna |
| Srez | Tolna |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2015. | 4.285[1] |
| — gustina | 45,24 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 17′ 01″ S; 18° 45′ 33″ I / 46.28361° S; 18.75910° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 94,71 km2 |
  Deč Deč na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7144 |
| Pozivni broj | (36) 74 |
| Veb-sajt | |
| http://www.decs.hu/ | |
Geografija
urediLokacija
urediDeč se nalazi u jugozapadnom delu okruga Tolna, pored Šarkeza, 10 kilometara zapadno od Dunava.
Najbliža naselja: Ečenj (3 kilometra severno), Šerpiliš (4 kilometra jugozapadno), najbliži gradovi: Seksard (11 kilometara na severozapadu) i Batasek (14 kilometara na jugozapadu). Njeno administrativno područje je takođe u dodiru sa granicom Eršekčanad i Baja sa istoka, Perbelj i Alšonjek sa juga i Vardomb i Alšonana sa zapada.
Istorija
urediPrema Andrašu Valjiu, „Donja Gornja Nana. Dva nemačka sela Tolna Varm. Vlasnik Donjeg je Religioi Kinstar, koji se nalazi nedaleko od Vardomba, i njegov ogranak, a Gornji ima 666G. Gospodstvo Aponije, nije daleko od toga, stanovnici su katolici i drugi, usevi su im srednje rodnosti, imaju dovoljno pašnjaka, bogatstvo im je osrednje.“[3]
Prema Eleku Fenješu, „Alšo-Nana, nemačko-racko-mađarsko selo, u okrugu Tolna: 8 kath., 363 n. e. stara vera, 643 Avgustan, 72 up. lak., sa ogrankom augustinaca i staroverskom crkvom, gde deca iz Graboca vrše bogosluženje. Vinogradsko brdo je veoma lepo. Pripada vlastelinstva Batasek. Ulična pošta. Batasek.“[4]
Već u srednjem veku je naselje bilo naseljeno, prvi sačuvani autentični pomen je iz 1494. godine (Nana). Godine 1553. pominje se kao selo Šarkezi. Posle proterivanja Turaka, to je bilo srpsko naselje, kako mu je i nekadašnji naziv „Racnana”. Posle Rakocijevog rata za nezavisnost, prvi doseljenici su stigli 1725. godine i osnovali farmu u tada nenaseljenom području. Krajem 18. veka dolaze nove grupe, delom iz Nemačke, delom iz okolnih nemačkih naselja.
Oba svetska rata donela su značajne promene. Posle prvog, oko 100 stanovnika srpskog porekla preseljeno je u matičnu zemlju, ipak, ljudi koji pripadaju ovoj nacionalnosti žive ovde sve do danas. Posle Drugog svetskog rata slična je sudbina zadesila narod nemačkog govornog područja. Na mesto raseljenih došle su mađarske porodice iz različitih krajeva zemlje. Danas u Alšonani živi samo nekoliko samoproglašenih stanovnika koji govore nemački.
Većina stanovništva su katolici, sa manjim brojem reformatora i evangelista. Evangelistička crkva je podignuta 1864. godine. Poslednjih godina renoviran je uz podršku stanovnika koji žive u Nemačkoj, ali su raseljeni iz Alšonane, i njihovih potomaka. Katolici su zauzeli i još uvek koriste napuštenu crkvu Raca (Srba) koji su bili primorani da napuste svoje rodno selo.
Stanovništvo
urediEvolucija stanovništva između 1870. i 1920. godine
uredi| Godina | Broj stanovnika[5] |
|---|---|
| 1870. | 1.404 |
| 1880. | 1.428 |
| 1890. | 1.534 |
| 1900. | 1.432 |
| 1910. | 1.522 |
| 1920. | 1.460 |
Evolucija stanovništva između 1990. i 2015.
uredi
|
|
|
|
Tokom popisa iz 2011. godine, 82,4% stanovnika izjasnilo se kao Mađari, 0,1% kao Romi, 0,6% kao Nemci, 0,3% kao Srbi i 0,1% kao Slovaci (17,5% se nije izjasnilo. Zbog dvostrukog identiteta ukupan broj može biti veći od 100%).
Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 28,1%, reformisani 6,9%, luterani 1,3%, grkokatolici 0,4%, nekonfesionalni 38,9% (24,2% se nije izjasnilo).[7]
Izvori
uredi- ^ Gazetteer of Hungary, 1 January 2015. Hungarian Central Statistical Office. 3 September 2015
- ^ Spisak naselja − pdf
- ^ „Andraš Valji Opis zemlje Mađarske”. Arhivirano iz originala 15. 06. 2022. g. Pristupljeno 04. 01. 2023.
- ^ Geografski rečnik Mađarske - Fenješ Elek
- ^ „A népesség számának alakulása (1870-1920)”. KSH. 2001. Pristupljeno 2009-06-28.
- ^ „A népesség számának alakulása (1990-2008)”. KSH. Pristupljeno 2009-06-28. Nepoznati parametar
|ref name=ignorisan (pomoć)[mrtva veza] - ^ Alsónána Helységnévtár
- Magyarország régiói - Dél-Dunántúl - Tolna megye. Főszerkesztő:Dr. Kasza Sándor 2005. Ceba Kiadó 128. o.
Spoljašnje veze
uredi
- Sajt naselja Deč
- Mapa ulica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. oktobar 2007)