Germanium

Germanium is n chemisk Element mäd Symbol Ge un Atomnummer 32. Dät is n grieswiet Metalloid.

SIMS Massenspektrum fon do Isotope

Oainskuppe
[Ar]3d104s24p2 32 Ge Periodensystem . . . . . . . . . . Klik ap sun litje Blok foar n uur Element
Algemeen
Noome, Symbol, Oardnengstaal	Germanium, Ge, 32
Serie	Hoolichmetalle
Gruppe, Periode, Blok	14, 4, p
Uutsjoon	griesk wiet
Massenandeel an ju Äidhülle	6 · 10-4 %
Atomar
Atommasse	72,61 u
Atomradius (bereekend)	125 (125) pm
Kovalenten Radius	122 pm
Elektronekonfiguration	[Ar]3d104s24p2
Elektrone pro Energieniveau	2, 8, 18, 4
Uuttreedoarbaid	4,8 eV
1. Ionisierungsenergie	762 kJ/mol
2. Ionisierungsenergie	1537,5 kJ/mol
3. Ionisierungsenergie	3302,1 kJ/mol
4. Ionisierungsenergie	4411 kJ/mol
Physikalisk
Aggregoattoustand	fääst
Kristallstruktuur	kubisk flächenzentrierd (Diamant-Struktuur)
Tichte	5,323 g/cm3
Mohshädde	6
Smiltpunkt	1211,4 K (938,3 °C)
Sjoodepunkt	3093 K (2820 °C)
Molar Volumen	13,63 · 10-6 m3/mol
Ferdampengswaarmte	330,9 kJ/mol
Smiltwaarmte	36,94 kJ/mol
Dampdruk	7,46 · 10-5 Pa bei 1210 K
Skalgauegaid	5400 m/s bei 293,15 K
Spezifiske Waarmtekapazität	320 J/(kg · K)
Elektriske Laitfäiegaid	1,45 S/m
Waarmtelaitfäiegaid	59,9 W/(m · K)
Chemisk
Oxidationstoustande	-4, 2, 4
Oxide (Basizität)	GeO2 (amphoter)
Normoalpotentioal	0,24 V (Ge2+ + 2e- → Ge)
Elektronegativität	2,01 (Pauling-Skala)
Isotope
Isotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP 68Ge {syn.} 270,8 d ε 0,106 68Ga 69Ge {syn.} 39,05 h ε 2,227 69Ga 70Ge 21,23 % Stabil 71Ge {syn.} 11,43 d ε 0,229 71Ga 72Ge 27,66 % Stabil 73Ge 7,73 % Stabil 74Ge 35,94 % Stabil 75Ge {syn.} 82,78 min β- 1,177 75As 76Ge 7,44 % Stabil 77Ge {syn.} 11,30 h β- 2,702 77As 78Ge {syn.} 88,0 min β- 0,954 78As
Sicherhaidswaiwiesengen
Gefoarstofkänteekenge
Pulver F Leichtent- zündlich
R- und S-Sätze	R: Foarloage:R-Sätze
	S: Foarloage:S-Sätze
Sowied muugelk un gebruukelk, wäide SI-Eenhaide ferwoand. Wan nit uurs fermäärkt, jäilde do anroate Doaten bie Standoardbedingengen.

Äntdäkkenge

As dät periodiske System toueerst foarsloain wuude, waas dät Element noch nit bekoand. Medelejev tälde foaruut, dät et n Element reeke skuul ap ju Steede unner Silizium mäd ne Atommasse juust unner ju fon Arsen. Hie naamde dät Eka-Silizium.
Clemens Winkler foont dät 1886 in dät Mineroal Argyrodit un bewiesde deermäd, dät ju Prognose gjucht waas un ätter do Traditione fon de Wietenskup benutsede hie sien Gjucht, die provisoriske Noome truch n permanenten tou ärsätten. As ächten Düütsken naamde hie dät ätter sien Foarslound. Ju Atommasse wiesde sik as 72,64, wuddelk juust wät minner as ju 74,92 fon Arsen. Dät waas ne wichtige Uurwinnenge foar ju Leeuwwäidegaid fon dät periodiske System. Foar dät Noaberelement Gallium jält jusälge Geskichte.

Anweendengen

Germanium kon dotierd wäide mäd fieuw-wäidige Elemente as Phosphor, Arsen un Antimon (N-Typ) of tjoo-wäidige Elemente as Bor, Aluminium, Gallium un Indium (P-Typ) un fint fuul Ferweendenge as Hoolichlaiter.

Eer ultra-skeene Eenkristalle fon Silizium tou Ferföigenge stuuden in do soogentiger Jieren waas dät sogoar die eensichste Hoolichlaiter in ju Transistor-Ära. Deeruum dät Silizium billiger is un n wät gratteren Beendoustand häd, häd dät Element ätters Germanium toun grooten Deel as Hoolichlaitermaterioal fertroangen, oawers dät rakt daach noch fuul Anweendengen, besunners wier die litjere Beendoustand n Foardeel is.

Germanium fint sik in Legierengen, Noachtsicht-Kameras, Fiber-Optik un in ju Katalyse fon Polymerisation. Dät Oxid häd ne hooge Breekengsindex un wäd anwoand in Wiedwinkel-Objektive un Objectiv-Linsen in Mikroskope.