Sapir-Whorf Hypothese

Ju Sapir-Whorf Hypothese (uk wäil linguistiske Relativität naamd) kwäd, dät ju Woarniemenge un ju Foarstaalenge fon ju Wuudelkaid gjucht ouhongjen däd fon ju Sproake, uur ju wäl ferföiget. So skällen ljoachtblau un dunkerblau fon uus as Variante fon een Faawe woarnuumen wäide, wüült do foar Russen, do der foar ljoachtblau n gans uur Woud hääbe (goluboj) as foar dunkerblau (sinij), bee juust so gans ferskeeden sunt as rood un rosa foar uus. Ju Hypothese häd hieren Noome fon do Amerikoanske Sproakkundigen Edward Sapir un Benjamin Lee Whorf.

Die Moanske organisiert sien Wuudelkaid middels Sproake. Ju Sproake is oawers kulturell bestimd, wiertruch in ferskeedene Kultuuren ferskeedene Interpretatione äntstounde konnen fon jusälge Seeke. Ju wichtichste Foulge fon disse Hypothese is die linguistiske Relativistismus, uk wäil Determinismus naamd. Die linguistiske Relativistismus twieuwelt an ne algemeene Sproaktheorie un poniert, dät ju Sproake niks uurs is as ne Waareldvision, ju ju moanskelke Ämpfiendenge fon ju Wuudelkaid Gestalt rakt. Ju soziale un kulturelle Uumwaareld, wieroun me apwoaksen däd un ju der as fielicht wichtichste Määrkmoal hiere oaine Sproake fääre rakt, ju is so dät me nit instande weese skuul uur Sproaken gans tou ferstounden sunner gans aptougungen in ju Kultuur.

Uum ju Theorie tou unnerstutsjen, ferbroachte Sapir n Skoft bie do Hopi un uurdeelde dät, deer die Stam n gans uur Wiese häd uum Tieden uuttoudrukken, ju Waareldbielde fon do Hopi uk gans uurs is as ju indogermaniske. Dät jo ju Tied as wät ‘ruundgungends’ betrachteden, häd ätter Sapir alles tou dwoon mäd hiere Sproake. Leeter geen Sapir aal fääre fon ju klassiske Sproakkunde oawe un koom bie ju Theosophie tougjuchte. Fersäike, ju Sapir-Whorf Hypothese tou pröiwjen, tjutten deerap wai, dät Sapir bie dät Beskrieuwen fon ju Hopi-Sproake oarich uutwäälend tougong weesen waas. So hied hie t.B. wäkke Adverben do der Tied uutdrukke nit ärwäänd.

Uursät uut dät Holloundske.

Hiermäd touhoope honget ju Behauptenge, dät do Inuit fuul Woude hääbe foar ferskeedene Soarten fon Snee. Wät Äänelks fint sik ap Seeltersk bie do Woude foar ju Dröiselke.