Howard Phillips Lovecraft

Howard Phillips Lovecraft (nar. 20 siyrpnia 1890 we Providence, um. 15 marca 1937 tam) to bōł amerykański pisŏrz, co tworzōł ôpowiadania ze zorty horror (weird fiction), science fiction a fantasy. Uniwerzum, w kerym dziejōm sie ônego rōmany, mianowane je mitologijōm Cthulhu.

H.P. Lovecraft
Lovecraft we 1934 roku
Cołke miano	Howard Phillips Lovecraft
Data a plac narodzyniŏ	20 siyrpnia 1890 Providence
Data a plac śmierci	15 marca 1937 Providence
Powōd śmierci	rak ciynkigo sztrzewa
Plac spoczynku	Swan Point Cemetery
Fach	pisŏrz
Nacyjŏ	amerykańskŏ
Ôjce	Winfield Scott Lovecraft a Sarah Susan Phillips Lovecraft
Manżelstwo	Sonia Greene (1924–1926)
Galeryjŏ we Wikimedia Commons

Biografijŏ

Dzieciństwo a modość

Sarah, Howard a Winfield Lovecraft we 1892 roku

Lovecraft narodziōł sie we dōmu ôd ônego familije przi Angell Street we Providence, sztat Rhode Island. Bōł ôn jedynym bajtlym ôd Winfielda Scotta Lovecrafta a Sarah Susan Phillips Lovecraft. Kej Lovecraft bōł trzi lata stary, ônego fater popŏd we załōmanie nerwowe we hotelu we Chicago w czasie sużbowego mityngu. Bōł skerowany do lazarytu Butler Hospital we Providence, kaj ôstoł aże do śmierci we 1898.

Skirz tego, iże fater bōł we lazarycie, chowaniym synka zajōnła sie ônego matka, ciotki Lillian i Annie Phillips, a starzik Whipple Van Buren Phillips, co bōł industryjalistōm. Lovecraft wartko sie rozwijoł: potrefiōł recytować poezyjõ kej bōł dwa lata stary, czytać kej bōł trzi lata stary, a pisać kej bōł szejś abo siedym lat stary. Pod wpływym lektury Tysiōnca i jednyj nocy pragnōł ôstać Araberym. Tedy jedyn ze majoryntnych wymyślōł ônemu pseudōnim Abdul Alhazred. Lovecraft niyskorzij użōł tyn pseudōnim we ônego rōmanach na miano dlŏ autora mitycznyj ksiyngi Necronomicon. Jednak ônego zajinteresowanie Arabijōm bōło przićmiōne ôd odkryciŏ greckij mitologije. Piyrszy zachowany tekst ôd Lovecrafta to je The Poem of Ulysses ze 1897 roku, co je parafrazōm Ôdyseji. Nale już przed tym Lovecraft ôdkrōł weird fiction, a ônego piyrsze, niyzachowane ôpowiadanie The Noble Eavesdropper, mogło być napisane we 1896. Tōm zortōm literatury zajinteresowoł go ônego starzik.

Mody Lovecraft ofyn chorowoł. Do szkoły chodziōł sporadycznie. Zajinteresowoł sie chymijōm i astrōnōmijōm. Śmierć starzika ôd Lovecrafta we 1904 roku a złe zarzōndzanie ônego majōntkym dokludziyło familijŏ do problymōw finansowych. Lovecraft a ônego matka musieli wykludzić sie ze ônych srogigo wiktoriańskigo dōmu a zamiyszkać we miyszkaniu przi 598 Angell Street. Bōł to fest ciynżki ôkres dlŏ Lovecrafta. Myśloł ôn tedy ô samobōjstwie. Robiōł duge jazdy na kole a gapiōł sie we głymbie rzyki Barrington River.

Załōmanie nerwowe a UAPA

Zaczōn chodzić do szkoły strzednij. We 1908 roku, podwiela skōńczōł edukacyjŏ, wpŏd we załōmanie nerwowe. Nakłōniōł sie ôpuścić liceum bez świadectwa. Ôd 1908 do 1913 Lovecraft unikoł kōntaktu ze zewnyntrznym światym. Zniszczōł dużo ze swojich piyrszych prac. Zaczōn czytać magazyny ze ôpowiadaniami. Napisoł brif do redakcyje cajtōnga „The Argosy” coby wyrazić dezaprobatã dlŏ miyłosnych ôpowiadan ôd Freda Jacksona. Wywołoł tym debatã w prasie, kerōm zajinteresowoł sie Edward F. Daas, lider United Amateur Press Association (skupina amatorskich pisŏrzy ze Zjednoczōnych Sztatōw). Daas zaprosiōł Lovecrafta do UAPA we 1914 roku.

Lovecraft we 1915 roku

Ôd 1915 do 1923 Lovecraft publikowoł cajtōng „The Conservative”. Wrōciōł do pisaniŏ rōmanōw fantastycznych. Latym 1917 roku napisoł ôpowiadania The Tomb a Dagon. Kludziōł korespōndencyjŏ ze swojimi kamratami, uwŏżany je za jednygo ze nojbarzij płodnych pisŏrzy brifōw stoleciŏ.

Życie we Nowym Jorku

Matka ôd Lovecrafta wpŏdła we załōmanie nerwowe we 1919 i ôstała skerowanŏ do Butler Hospital. Umrziła tam 24 mŏja 1921. Lovecraft bōł wstrzōnśniynty śmierciōm matki, nale już pŏrã tydni niyskorzij pozbiyroł sie na tela, coby wziōńć udzioł we kōnwencyji dlŏ amatorskich dziynnikŏrzy we Boston. Tam poznoł Soniã Greene, z kerōm wziōn ślub 3 marca 1924. Lovecraft zamiyszkoł we apartamyncie ôd Sonie we Brooklyn.

Małżyństwo wpadło we problymy finansowe. Gyszeft ze hutami, kery kludziyła Sonia, zbankrocioł, a Lovecraft niy mōg znojś roboty. Wczaśnij niy przistoł na propozycyjõ ôstaniŏ redachtorym naczelnym cajtōnga „Weird Tales”. Zarabioł bez poprawianie tekstōw ôd inkszych autorōw. We 1925 roku Sonia znŏdła robotã we Cleveland a tam zamiyszkała, a Lovecraft przeniōs sie do apartamentu we Red Hook. Krōm tego, iże Lovecraft mioł kamratōw we Nowym Jorku, popŏd we depresyjõ skirz ônego izolacyje a wielości ôbcokrŏjowcōw w mieście. Swoje ôdczucia ô Nowym Jorku ôpisoł we ôpowiadaniach The Horror at Red Hook a He.

Powrōt do Providence

17 kwietnia 1926 wrōcioł do Providence. Miyszkoł przi 10 Barnes Street. Rajzowoł po starych miastach na wschodnim wybrzyżu. We tym ôkresie napisoł swoje nojbarzij znane ôpowiadania, jak: The Call of Cthulhu (1925), At the Mountains of Madness (1931), The Shadow out of Time (1934–1935) a The Shadow over Innsmouth (1936). We ôkresie Wielgij Depresyje zaczōn spiyrŏć prezydynta Roosevelta a stoł sie socjalistōm.

Chociŏż bōł to nojlepszy ôkres we twōrczości pisŏrza, durch mioł ôn problymy finansowe. Przeniōs sie na 66 College Street. Bōł fest zasmucōny skirz samobōjstwa ônego bliskigo kamrata Roberta E. Howarda we 1936 roku. U Lovecrafta ôstoł zdiagnozowany rak ciynkigo sztrzewa. 10 marca 1937 trefioł do lazarytu Brown Memorial Hospital, kaj umrził piyńć dni niyskorzij. Ôstoł pochowany 18 marca na Swan Point Cemetery.

Wpływ na kulturã

Literatura

Świat, kery stworził Lovecraft we ônego ôpowiadaniach, mianowany je mitologijōm Cthulhu. Po ônego śmierci, mitologijŏ Cthulhu ôstała rozbudowanŏ ôd inkszych pisŏrzy. Historyje we uniwerzum stworzōnym ôd Lovecrafta pisali miyndzy inkszymi: Robert E. Howard, Fritz Leiber, Robert Bloch, Donald Wandrei, August Derleth. Moc pisŏrzy, cumbajszpil Stephen King, wskazywali Lovecrafta za srogõ inspiracyjõ dlŏ ônych twōrczości. Styl pisaniŏ, kery zapoczōntkowoł Lovecraft, mianowany je lovecraftowskim horrorym. Charakteryzuje sie ôn naciskym na strach przed rzeczami niyznanymi a niypojyntymi.

Muzyka

Kapela Metallica mŏ śpiywki inspirowane Lovecraftym

We 1967 bōła założōnŏ brytyjskŏ rockowŏ kapela H. P. Lovecraft, co wydoła dwa albumy: H. P. Lovecraft (1967) a H. P. Lovecraft II (1968). Do twōrczości ôd Lovecrafta ofyn ôdwołujōm sie metalowe kapele. Na piyrszym albumie ôd Black Sabbath, prekursorōw zorty heavy metal, bōł utwōr „Behind the Wall of Sleep”, inspirowany ôpowiadaniym ôd Lovecrafta. Metallica na albumie Ride the Lightning (1984) zamiyściyła insztrumyntalny utwōr „The Call of Ktulu”, a na album Master of Puppets (1986) napisała śpiywkã „The Thing That Should Not Be”. Iron Maiden zamiyściyło cytat ze The Call of Cthulhu na ôkładce ôd ônych albumu kōncertowego Live After Death (1985). We 2009 ôstała założōnŏ kapela The Great Old Ones, co szpilŏ black metal a tematyka ônyj śpiywek ôpiyrŏ sie ô mitologijŏ ôd Lovecrafta. Do rōmanōw ôd Lovecrafta nawiōnzywały tyż miyndzy inkszymi kapele: Celtic Frost, Morbid Angel, Cradle of Filth, Electric Wizard.

Film

Na bazie ôpowiadań ôd Lovecrafta powstało pŏrã filmōw, cumbajszpil: The Haunted Palace (1963), The Crimson Cult (1968), The Dunwich Horror (1970), Re-Animator (1985), From Beyond (1986), The Resurrected (1992), Necronomicon (1993), Dagon (2001), Color Out of Space (2019). Za filmy, co niy sōm inspirowane Lovecraftym, nale majōm „lovecraftowski klimat”, uznawane sōm miyndzy inkszymi: Alien (1979) a The Thing (1982).

Ôpowiadania a rōmany

Nr.	Titel	Data napisaniŏ	Data ôpublikowaniŏ	Format
1	The Alchemist	1908	listopad 1916	Ôpowiadanie
2	The Tomb	czyrwiyń 1917	marzec 1922	Ôpowiadanie
3	Dagon	lipiyń 1917	listopad 1919	Ôpowiadanie
4	A Reminiscence of Dr. Samuel Johnson	lato – wczasny podzim 1917	wrzesiyń 1917	Ôpowiadanie
5	Polaris	jŏr – lato 1918	grudziyń 1920	Ôpowiadanie
6	Beyond the Wall of Sleep	jŏr 1919	paździyrnik 1919	Ôpowiadanie
7	Memory	jŏr 1919	mŏj 1923	Flash fiction
8	Old Bugs	kole lipnia 1919	1959	Ôpowiadanie
9	The Transition of Juan Romero	16 września 1919	1944	Ôpowiadanie
10	The White Ship	kole paździyrnika 1919	listopad 1919	Ôpowiadanie
11	The Doom that Came to Sarnath	3 grudnia 1919	czerwiyń 1920	Ôpowiadanie
12	The Statement of Randolph Carter	grudzień 1919	mŏj 1920	Ôpowiadanie
13	The Street	niyskory 1919	grudzień 1920	Ôpowiadanie
14	The Terrible Old Man	28 stycznia 1920	lipiyń 1921	Ôpowiadanie
15	The Cats of Ulthar	15 czyrwnia 1920	listopad 1920	Ôpowiadanie
16	The Tree	styczyń-czyrwiyń 1920	paździyrnik 1921	Ôpowiadanie
17	Celephaïs	wczasny listopad 1920	mŏj 1922	Ôpowiadanie
18	From Beyond	16 listopada 1920	czyrwiyń 1934	Ôpowiadanie
19	The Temple	kole czyrwiyń-listopad 1920	wrzesiyń 1925	Ôpowiadanie
20	Nyarlathotep	kole listopada 1920	listopad 1920	Ôpowiadanie
21	The Picture in the House	12 grudnia 1920	lato 1921	Ôpowiadanie
22	Facts Concerning the Late Arthur Jermyn and His Family	podzim 1920	marzec i czerwiyń 1921 (The White Ape)	Ôpowiadanie
23	The Nameless City	styczyń 1921	listopad 1921	Ôpowiadanie
24	The Quest of Iranon	28 lutego 1921	lipiyń – siyrpiyń 1935	Ôpowiadanie
25	The Moon-Bog	10 marca 1921	czerwiyń 1926	Ôpowiadanie
26	Ex Oblivione	1920 – marzec 1921	marzec 1921	Ôpowiadanie
27	The Other Gods	14 siyrpnia 1921	listopad 1933	Ôpowiadanie
28	The Outsider	jŏr-lato 1921	kwieciyń 1926	Ôpowiadanie
29	The Music of Erich Zann	grudziyń 1921	marzec 1922	Ôpowiadanie
30	Sweet Ermengarde	1919–1921	1943	Ôpowiadanie
31	Hypnos	marzec 1922	mŏj 1923	Ôpowiadanie
32	What the Moon Brings	5 czyrwnia 1922	mŏj 1923	Ôpowiadanie
33	Azathoth	czerwiyń 1922	czerwiyń 1938	Fragmynt rōmanu
34	Herbert West–Reanimator	paździyrnik 1921 – czerwiyń 1922	luty – lipiyń 1922	Ôpowiadanie
35	The Hound	paździyrnik 1922	luty 1924	Ôpowiadanie
36	The Lurking Fear	listopad 1922	styczyń-marzec 1923	Ôpowiadanie
37	The Rats in the Walls	siyrpiyń – wrzesiyń 1923	marzec 1924	Ôpowiadanie
38	The Unnamable	wrzesiyń 1923	lipiyń 1925	Ôpowiadanie
39	The Festival	paździyrnik 1923	styczyń 1925	Ôpowiadanie
40	The Shunned House	paździyrnik 1924	paździyrnik 1937	Ôpowiadanie
41	The Horror at Red Hook	1-2 siyrpnia 1925	grudzień 1926	Ôpowiadanie
42	He	11 siyrpnia 1925	wrzesiyń 1926	Ôpowiadanie
43	In the Vault	18 września 1925	listopad 1925	Ôpowiadanie
44	Cool Air	luty 1926	marzec 1928	Ôpowiadanie
45	The Call of Cthulhu	siyrpiyń – wrzesiyń 1926	luty 1928	Ôpowiadanie
46	Pickman's Model	wrzesiyń 1926	paździyrnik 1927	Ôpowiadanie
47	The Strange High House in the Mist	9 listopada 1926	paździyrnik 1931	Ôpowiadanie
48	The Silver Key	listopad 1926	styczyń 1929	Ôpowiadanie
49	The Dream-Quest of Unknown Kadath	paździyrnik 1926 – 22 styczyń 1927	1943	Rōman
50	The Case of Charles Dexter Ward	styczyń – 1 marca 1927	mŏj i lipiyń 1941	Powieść
51	The Colour Out of Space	marzec 1927	wrzesiyń 1927	Ôpowiadanie
52	The Descendant	wczasny 1927	1938	Fragmynt rōmanu
53	The Very Old Folk	3 listopada 1927	lato 1940	Wycinek ze brifu
54	History of the Necronomicon	zaczōntek podzima 1927	1938	Krōtkŏ historyjŏ
55	The Dunwich Horror	siyrpiyń 1928	kwieciyń 1929	Rōman
56	Ibid	lato 1928	styczyń 1938	Ôpowiadanie
57	The Whisperer in Darkness	24 lutego – 26 września 1930	siyrpiyń 1931	Rōman
58	At the Mountains of Madness	24 lutego – 22 marca 1931	luty – kwieciyń 1936	Rōman
59	The Shadow over Innsmouth		kwieciyń 1936	Rōman
60	The Dreams in the Witch House	luty 1932	lipiyń 1933	Ôpowiadanie
61	The Thing on the Doorstep	21-24 siyrpnia 1933	styczyń 1937	Ôpowiadanie
62	The Book	kole paździyrnika 1933	1938	Fragmynt rōmanu
63	The Evil Clergyman	podzim 1933	kwieciyń 1939	Wycinek ze brifu
64	The Shadow Out of Time	10 listopada 1934 – 22 lutego 1935	czerwiyń 1936	Rōman
65	The Haunter of the Dark	5-9 listopada 1935	grudziyń 1936	Ôpowiadanie