Canada
Canada(加拿大)
tatangahan:u siwkay nu kanatal
mikawaway-kalumyitiu Canada sa ilabu nu kaamisan a Amilikaan, itiza i 45 00 N, 75 00 W, u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 9,984,670 km2, u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 9,093,507 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 891,163 km2, hamin nu tademawan sa 35,362,905.
kakalukan umah sa 6.80%, kilakilangan umah sa 34.10%, zumaay henay umah sa 59.10%.
tapang tusu nu kanatal (首都)
mikawaway-kalumyiti
u tapang tusu nu kanatal sa u Ottawa (渥太華).
sapadateng nu kanatal demiad (國家紀念日)
mikawaway-kalumyitisapadateng nu kanatal demiad sa 1 bulad 7 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
mikawaway-kalumyitiu tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Elizabeth II, micakat a demiad sa i 1952 a mihca 2 bulad 6 demiad.
u kulit nu hata nu Canda kanatal sa, situsa ku kulit, u sumanahay atu salengacay. i telung sa u papah nu kilang. uyniyan a kanatal, sienaw i kasienawan, yadah ku suledah i buyubuyuan.
u hata(國旗)
mikawaway-kalumyitiu kulit nu hata nu kanatal sa, situsa a kulit. u sumanahay atu sangelacay.
u sulit nu zuma a kamu(各國語言)
mikawaway-kalumyiti- u sulit nu Hulam: 加拿大
- u sulit nu Lipun: カナダ
- u sulit nu Amilika: Canada
Canada(加拿大) kamu nu United Kingdom, kamu nu France, Canada, IPA u kaku sa/ˈkænədə/（ing a kamu）/kanada/（ba’a kamu）”i kaamisan a Amilikaan (Pey-miy-zuw(北美洲) a kanatal, nutipan i sasa nu waliyu (太平洋), nuwalian a katukuh i saetipyu(大西洋), nuamisan a kuli a bayu katukuh i Ba-bing-yang, nuwalian nuwamisanay atu Denmark (丹麥) a lalaan mapapauwan tu Greenland, nuwamisan atu Sen-pi-ye(聖皮耶) mapapauwan tu Mi-ke-lung-yung-daw(密克隆群島), tunulan atu satipan atu A-mi-li-ka(美國) matatulas ku lala', Canada(加拿大) a ku ahebal nu lala’, pakala tu 998 a bang 4,670 km2, mahamin i kitakit ku a hebal sakatusa nu tabakiay a kanatal, satu u macakatay a kanatalan, u satabakiay nu hekal a lala'. singanga tu a kanatal han.
(u sulit nu hulam: Canada(加拿大)英語、法語：Canada，IPA讀音：/ˈkænədə/（英）/kanada/（法））為北美洲國家，西抵太平洋，東至大西洋，北濱北冰洋，東北方與丹麥領地格陵蘭相望，東部與聖皮埃與密克隆群島相望，南方及西北方與美國接壤。)
uyni u macakatay a kanatalan a hebal ku lala', uynian a kanatal kahenulan a tuse u Ottawa (渥太華), kahenulan a tuse u Vancouver (Wen-ke-hua 溫哥華), Toronto (Du-lun-du 多倫多) atu Montreal (Men-te-lou 蒙特婁), hamin u kanatal cacay a bataan a kenis atu nisapulungan tu tuluay a kakitizaan, Canada(加拿大) mapasilut nu Bu-bi-se shì《富比士》i 2020 a mihcaan miales mabulaw nueneng singangan tunian a kanatal.
(u sulit nu hulam: 加拿大的領土面積高達998萬4670平方公里，為全球面積第二大國家。亦是已開發國家之中的領土面積最大者。該國首都為渥太華，主要城市有溫哥華、多倫多與蒙特婁等，全國由十個省和三個地區組成。加拿大被《富比士》列於2020年退休宜居國的名單中。)
Canada(加拿大) i ayaw nu 1,400 a mihcaan izaw tu ku yuancumin mauzip, kasumamadan tu sazikuzan tu 15 a mihcaan, United Kingdom atu France micumutay a tademawan malingatu tu amisuninip tu nuwamisan a Amilikan(北美洲) a nuwalian a tukus satu i tini patizeng tu micunutay a tademaw, 1763 a mihcaan , yu pituay a mihcaan namalepun ku ngangayaw hawsa France mapacici’ tu mahamin tu ku nuwamisan a Amilikan(北美) a micunutay makelap pabeli tu United Kingdom). kilul satu tu pinaay a cacay bataan a mihcaan, United Kingdom nu mitebungay a tademaw pasaysatipan amin suninip tu tay-ping -yang a kakitizaan patizeng satu pinaay tu baluhay nu micumutay a tademaw, 1867 a mihcaan 7 a bulad 1 a demiad, 1867 a mihcaan maawas tu ku nipahulican a hulic, Canada(加拿大) a kenis maletak u An-da-luy (安大略) atu Kuy-be-ke(魁北克) a kenis, atu baluhay Bu-lan-zi-wiy(布藍茲維) atu Sin-se-ke-si-ys(新斯科細亞) tulu ku United Kingdom tungusay a nuwamisan a Amilikan (北美) micunutay misakaput tu Canada a malapulungan a kanatal (加拿大聯邦), kilul tu pinaay a mihcaan, u zuma tu pinaay tu a lala’an, United Kingdom tungusay a nuwamisan a Amilikan(北美) nu micunutay tahekalay tunuan a lala’, lalit amicumut tu malapulungan a kanatal (聯邦), misakaput tu ayzaay a ziday, nu Canada(加拿大), 1931 a mihcaan 12 a bulad 11 a demiad, United Kingdom maawas tu Si-min(西敏) a saculcul a hulic, u Canada(加拿大) mala u masatekeday a kanatal, nika u mikelitay nu kanatal mahizatu u nitauyaay a nu United Kingdom Hung-tiay a kanatal ci Ciaw-ce-uw-se(喬治五世), u United Kingdom a Kuw-hey(國會) mahizatu ami emec tu Canada(加拿大) ni kayzuan a hulic.
(u sulit nu hulam: 加拿大在1400年前即有原住民在此生活。15世紀末，英國和法國殖民者開始探索北美洲的東岸，並在此建立殖民地。1763年，當七年戰爭結束後，法國被迫將其幾乎所有的北美殖民地割讓予英國。在隨後的幾十年中，英國殖民者向西探索至太平洋地區，並建立了數個新的殖民地。1867年7月1日，1867年憲法法案通過，加拿大省分裂為安大略和魁北克兩省，與新布藍茲維、新斯科細亞三個英屬北美殖民地組成加拿大聯邦。在隨後100多年裡，其它幾塊英屬北美殖民地陸續加入聯邦，組成現代加拿大。1931年12月11日，英國通過西敏法令，令加拿大成為獨立國家，但國家元首依舊是當時的英國國王喬治五世，且英國國會依舊掌握有加拿大的修憲權。1933年和1949年，加拿大民事案件和刑事案件的終審權分別從英國樞密院司法委員會移交至加拿大最高法院。1982年4月17日，英國女王兼加拿大女王伊莉莎白二世簽署命令，將加拿大憲法修憲權移交加拿大國會，至此加拿大與英國的特殊關係終結。)
laylay(歷史)
mikawaway-kalumyitii kasumamadan nu Yuan-cu-min(原住民時期)
mikawaway-kalumyitiduduc tuni uni micekuway tu susumamaday hehay atu tuud u mi su subelidan tu nipasubanaan pinanaman, sayadah i 24,500 a mihcaan ayaw nayay i tini nuwamisan izaw tu ku tademawan a mi kawaw, i tiniay i tumulay An-da-lue(安大略) a tademaw mikawaway a tademaw, tateng a mikilim i tiza i ayaw nu kasumamadan tu 7,500 a mihcaan, Ciw-ke-luo-pin-ti(舊克羅平地) masaenalay a enal, atu Lan-uy-dung-siey(藍魚洞穴) buhang nisubelidan i kasasumamadan tu ni kauzip nuheni i lalabu nu kanatal a Canada(加拿大) u kasumamadan u sabalakiay a tademawan i tiza nueneng, siykay nu Yuan-cu-min u mizidekay a kakitizaan pasu matenesay nuenengay u kaluk kukawaw paluma’malalemelay u masaeletay(複雜的) u hini u satalakaw atu pacakayay a Wang-lu(網絡), nu zuma a yincumin kacakat nu siy-kay i Europe (歐洲) nu micumuday a tademaw katukuh i ayaw nu Canada(加拿大) maliwasak tu imahini pakaawas dada’ tu kutkutan tu nu kasumamadan a tuud micekiw tuyzaan u nu makapatay a siy-kay.
(u sulit nu hulam: 根據考古研究及遺傳學分析，至少在24,500年前育空北部即有人類活動，而南安大略的人類活動可以追溯到公元前7,500年。舊克羅平地和藍魚洞穴遺蹟是加拿大境內最古老的人類居住地。原住民社會的特點包括有永久居住點、農業耕種、複雜的社會等級和貿易網絡。一部分原住民文明在歐洲殖民者抵達加拿大前已瓦解，如今只能通過考古發掘研究那些文明。)
i laylayan nau United Kingdom atu France kumicumudaay yunian a lala’ Canada(加拿大) a lalangawan namalilit nu tusaay a kanatal atu yincumin a lalangawan tu nu kasumamadan nu babalaki a nikauzip, unian u kamu nu yincumin n nalimaan atu dadiw mahizatu malilit nu Canada(加拿大) a tademawan ktuud ku Canadaay(加拿大) a tademaw , sadi’men miazih tu yadahay a lalangawan, maazih ku yadahay a lalangawan uynian akanatal saan.
(u sulit nu hulam: 歷史上曾為英國和法國的殖民地，加拿大文化深受該兩國及原住民的文化和傳統影響。而原住民的語言，藝術及音樂依然影響著加拿大人的身份認同。許多加拿大人十分珍視多元文化，並視多元文化為該國的一部分。)
Canada(加拿大) a kanatal mahiza malilit nu tahak, laylay malilit nu lalay atu yincumin i mahiza u alingul(楓葉) nu kanatalay mahiza tu nu laylay mitalaayaw tu kasumamadan tu 18 a mihcaan, matudung makulit ku alingul(楓葉) i ayaw atu ayzaay hata nu Canada(加拿大), cacay a kalibuwa atu I kanatalay atu Canada-ku-huy(加拿大國徽) ipabaw, nu zumaay a kanatal mahiza izaw henay u He-li(河狸), Canada ngaciw (加拿大雁) Pu-tung-cang-niaw (普通潛鳥) atu Hung-ya-cia-na-ta-ciy-cing(皇家加拿大騎警).
(u sulit nu hulam: 加拿大的國家象徵深受自然，歷史及原住民影響。以楓葉作國家象徵的歷史可追溯至18世紀初，楓葉被描繪在以前及現在的加拿大國旗，一分錢以及在加拿大國徽上。而其它國家象徵還有河狸、加拿大雁、普通潛鳥以及皇家加拿大騎警。)
i kasumamadan picumutan tu(歐洲殖民時期)
mikawaway-kalumyitikasumamadan tu 1,000 a mihcaanay tu, Europe (O-cuo 歐洲) a tademaw saayaway a mipaemek tu nian a Canada(加拿大), sumanahay a ngisngis ci Ay-zuy-ke (艾瑞克) nai Niw-ben-lan-daw (紐芬蘭島) a subal Lan-say- aw-ce-mu-caw-di(蘭塞奧茲牧草地) patizeng pacena’ nuengen i tiza namakay Pay-o(北歐) nu micumutay hawsa, Canada(加拿大) ketenes tu demiad caay tu katadebin atu Europe (O-cuw 歐洲), katukuh 1497 a mihcaan Italy (義大利) a tademaw ci Caw-wa-ni-ka-bu-tu (喬瓦尼·卡博托)（John Cabot）nu England (英格蘭) nu misuninipay nu Canada(加拿大) i saetipyu (大西洋) a bayuan, i kasumamadan tu 16 a mihcaan, Pa-se-ce(巴斯克) atu Portugal (葡萄牙) i bayuay a tademaw i saetipyu (大西洋) a tukus patizang tu nu puu’ay miala tu cing(鯨) atu mibuting i tiza, 1534 a mihcaan France (法國) nu miteswkay tu bayu a tademaw ci Ya-ce-ka-di-ya(雅克·卡蒂亞) (Jacques Cartier) misumimip i Sen-lu-lun-se-wan(聖羅倫斯灣), atu i 7 bulad 24 a demiad tu France (法國) ci Fa-lan-suo-wa-i’-se(法蘭索瓦一世) a ngangan tuyza a lala’ miala tuyza a lala’an.
(u sulit nu hulam: 公元1000年左右，歐洲人首次踏足於加拿大。 紅鬍子艾瑞克曾在紐芬蘭島的蘭塞奧茲牧草地建立短暫的居住點。自北歐殖民者之後加拿大有一段時間沒有與歐洲接觸，直到1497年義大利人喬瓦尼·卡博托（John Cabot）為英格蘭探索加拿大大西洋沿岸。在16世紀早期，巴斯克及葡萄牙海員在大西洋沿岸建立季節性的捕鯨及捕魚點。1534年，法國探險家雅克·卡蒂亞（Jacques Cartier）探索聖羅倫斯灣，並在7月24日以法國國王法蘭索瓦一世的名義占領了那片土地。)
kasumamadan tu 20 a mihcaan(20世紀早期)
mikawaway-kalumyitikasumamadan tu 20 a mihcaan, u misakakuay mikuwanay nu Canada(加拿大) makelap nu United Kingdom(英國) tunu zumaay a kawaw sisa United Kingdom (英國) tuni a ngangayaw pakaynian tu ngangayaw hawsa Canada(加拿大) milihiza tu ngangayaw mapaculcul pasayza i satipan a ngangayawan nu Canada(加拿大) milihizaay a hitay a misakaput mala u tabakiay a salaput a hitay nu kalahitayay a Canad(加拿大軍團) uynian a hitay i Wy-mi-ling-can-iy(維米嶺戰役) a ngangayaw au nu zumaay kulahenulan a ngangayawan u mala u sakahenulan a tademaw, milihiza tunian a ngangayaw 650,000 ku tademaw, u nu Canadaay (加拿大) a tademaw, pakala tu 173,000 a mapatayay a tademaw 173,000 madukaay a tademaw.
(u sulit nu hulam: 20世紀早期，作為自治領的加拿大仍被英國控制著外交事務，所以當英國在一戰對德宣戰時加拿大也自動參戰，被派往西方戰線的加拿大志願兵後來更組成加拿大軍團。這支軍隊在維米嶺戰役和其它主要戰役中都擔當相當重要的角色。)
u hekal nu lala'(地理)
mikawaway-kalumyitiCanada(加拿大) maala tu ku nuwamisanay mahamin nu kakatizaan nu Pa-mi-cuw(北美洲), nu zumaay a lala’ makaysatipan nu waliyu (太平洋) a kakitizaan, lalid katukuh i nusawalian nu saetipyu(大西洋) a kakitizaan, nuwamisan nayad katukuh i nuwamisan u sikuliay a bayu, u nian Greenland (格陵蘭) a kanatal u nu sawalian satipan, Sen-pi-ye-yu-mi-ke-lung-sung-daw(聖皮耶與密克隆群島) i nu tinulan Newfoundland (紐芬蘭) u pulung nu ahebal nu lala’, pasu i hekalay a lala’（atu nanumay a lala’）Canada(加拿大) hamin a kanatal sakatusa tabakiay a kanatal dada’ I Russia (俄羅斯) u nian dada’ i hekalay a lala’ u piasip tu a hebal ciniza mahamin i kitakit, u sakasepat nu satabakiay namakay,
(u sulit nu hulam: 加拿大占據著北美洲北部的大部分地區，其領土從西部的太平洋地區一直延伸到東部的大西洋地區，北部延伸至北冰洋。格陵蘭在該國的東北部，聖皮耶與密克隆群島在紐芬蘭的南部。按總面積來算（包括陸地面積與水域面積），加拿大是全世界第二大的國家，僅次於俄羅斯；僅按陸地面積計算，它則為全世界第四大。)
1925 a mihcaan malingatu tu Canada(加拿大) tu kamu satipan 60 du katukuh 141du nu bay-ci a kakitizaan tu uynian a lala’ nika mahiza caay kakatuud ku palatatenga’ay, ciniza i kitakitan u saamisay nuenengay nu tademawan, u hitay i Ay-lel-se-mi-lel-daw(艾爾斯米爾島) subalan tu Canada-cung-tuy-cing-paw-cang(加拿大軍隊警報站).
(u sulit nu hulam: 自1925年起，加拿大宣稱西經60度至141度的北極地區為其領土，但是一直沒有得到廣泛承認。它擁有世界上最北的人類定居點，駐紮在艾爾斯米爾島的加拿大軍隊警報站。)
cen-ce cenhu政治政府
mikawaway-kalumyitiCanada(加拿大) a zen-ze a nikuwan u hung-ti ku mipahulicay tu I-huy-ce(議會制), u nian ku San-cun-ban-li(三權分立), tu ni situngusay Li-ba-cuan(立法權), Se-ba-cuan(司法權) atu Sin-zen-cuan(行政權) makayni I hung-ti nu Ca-na-da-cun-ku(加拿大君主) ku pahulicay ayzaay a hung-ti,u tatayna a hung-ti ci I’-li-sa-bay-e’-se(伊莉莎白二世), cinza mahizatu nu zumaay sabaw limaay u masatekeday tu Da-in-ku-siy(大英國協) a kanatal a hung-ti.
(u sulit nu hulam: 加拿大的政治體制為君主立憲下的議會制，並採用三權分立，而立法權、司法權及行政權均源於加拿大君主[87][88][89]。現任君主為女王伊莉莎白二世，她同時也是其它15個獨立的大英國協國家的君主。)
uynian a kanatal u Canada(加拿大) a gingku uynian a kanatal tu Cung-yan(中央) a gingku, ci Se-di-ben-pu-luo-ce(史蒂芬·朴洛茲) ku mikuwanay u kalisiw nu tapang atu nu kuziay a tapang, u Canada(加拿大統計局) u nisulitan sapasilut tu ni lekakawa u zaysan nu Canada(加拿大)。
(u sulit nu hulam: 加拿大銀行 為該國的中央銀行，由史蒂芬·朴洛茲管理。財政大臣和工業大臣都會用加拿大統計局的數據來籌備財政計劃。)
tademaw人口
mikawaway-kalumyitikilul tunisalitan 2016 a mihcaan tu nipikingsa tu tademaw, Canada(加拿大) nu nuenengay a tademaw pulung izaw ku 35,151,728, palecad tu 2011 a mihcaan macunus tu pakalal tu 5.0%, i 1871 a mihcaan Canada(加拿大) a saayaway ku piking sat u tademaw macunus tu 10 u kacakat.
(u sulit nu hulam: 根據2016年人口普查，加拿大共有35,151,728名居民，較2011年增長約5.0%，為1871年加拿大第一次人口普查時的10倍。)
kamu語言
mikawaway-kalumyitikilul tu nusulitan Canada加拿大 a tademaw misakaku atu misatekeday a hulic, sakasabaw tulua ceding,atu nu邦官方語言法案kanatak a hulic,atu nu Canada(加拿大) a kamu anipahulic Canada(加拿大) a kamu u 英語和法語。
(u sulit nu hulam: 根據加拿大人權利與自由憲章第十六條以及聯邦官方語言法案，加拿大的官方語言為英語和法語。)
lalangawan文化
mikawaway-kalumyitiCanada(加拿大) a kanatal u sayadahay a binacadan a tademaw, u lalangawan paka pabinacadan malilit tu yadah tu masazumaay a lalangawan, kayadah nu lalangawan maading nu ni pahulican i Quebec (Kuy-bay-ce-seng 魁北克省) ，Quebec a tademawan(魁北克人), matineng au zanan a tademawan a saan.[1]
(u sulit nu hulam: 加拿大是個多民族國家，其文化受各種族影響而呈多樣化，多元文化主義受憲法保護[206]。在魁北克省，魁北克人對自己的身份有十分強烈的身份認同，而魁北克文化與英式加拿大文化有著鮮明的對比。)