Рамзнигорӣ

Рамзнигорӣ (форсӣ: رمزنگاری‎), криптогра́фия (аз юнонӣ: κρυπτός — пӯшида ва γράφω — менависам) — илм дар бораи усулҳои математикии таъминоти махфият (номумкин будани хондани маълумот барои одамони беруна) ва ташхисияти фикии маълумот мебошад.

Дар аввал криптография усулҳои шифронии маълумотро, табдилдиҳии матни кушода(ибтидоӣ)дар асоси алгоритми махфӣ, ёки калиддар матни шифронидашуда(шифрматн) меомӯхт. Криптографияи анъанавӣ қисми симметрии криптосистемаро ташкил мекунад, ки дар он шифронӣ ва дешифронӣ бо истифодаиҳамон як калиди махфӣ оварда мешавад.Ғайр аз ин криптографияи муосир криптосистемаҳои асимметрӣ,системаҳои имзои электронии рақамӣ,хеш функсияҳо,идораи калидҳо,гирифтани маълумоти пӯшида, криптографияи квантӣро дар бар мегирад.

Криптография ҳифз азбуридан, шантажи муштариёни қонунӣ,дуздии калидҳо ва дигар таҳдиди маълумот, ба вуҷуд оянда дар системаҳои ҳифзшудаи интиқоли маълумото дар бар намугирад. Криптография — яке аз илмҳои қадим мебошад, ваон дорои таърихи чандин ҳазорсола аст.

Истилоҳот

Матни кушода (ибтидоӣ) — маълумоти (матнӣ будан ҳатмӣ нест) бо истифодаи криптография интиқолшаванда.
Матни шифронидашуда (пӯшида) — маълумоти дар натиҷаи истифодаи криптосиситемаҳо бо калид ба даст овардашуда.
Криптосистема (шифр) — оилаи табдилдиҳии баргардандаи матни кушода дар шифронӣ.
Калид —

Криптографияи муосир

Дар криптографияи муосир истифодабарии алгоритмҳои шифронии кушод хос аст, ки истифодабарии воситаҳои ҳсобарорро талаб мекунад. Зиёда аз даҳҳо алгоритмҳои шифронӣ маълум аст, ки дар вақти истифодабарии калиди дарозии кофӣ ва саҳеҳ ба амаломадани алгоритм, устувории кариптографӣ истифода мешавад. Алгоритмҳои маъмул:

симметрӣ DES, AES, ГОСТ 28147-89, Twofish, Blowfish, IDEA, RC4 ва ғайраҳо.
ассиметрӣ RSA ва Elgamal (Эл-Гамал)
хэш-функсия MD4, MD5, SHA-1, ГОСТ Р 34.11-94

Дар бисёр мамоликҳо стандарти миллии шифрониро қабул кардаанд. Дар соли 2001 дар ИМА стандарти шифронии симетрӣ AESдар асоси алгоритми Rijndael бо дарозии калиди 128, 192 ва 256 бит қабул карда шуд. Алгоритми AES ба ҷои алгоритми пешинаи DES омад, ки ҳоло барои истифода фақат дар режими Triple DESтавсия карда шудааст. Дар Федератсияи Русия стандарти ГОСТ 28147-89, ки алгоритми блокии шифронӣ бо калиди 256 битро дар бар мегирад ва ичунин алгоритми имзои рақамӣ ГОСТ Р 34.10-2001 вуҷуд дорад.

Боз нигаред

Пайвадҳо

Все о криптографии (сайт «Научной сети») Бойгонӣ шудааст 21 Декабри 2005 сол.
Юрий Лифшиц. Современные задачи криптографии (2005)
Информационная безопасность и шифрование Бойгонӣ шудааст 27 сентябри 2007 сол.
Криптографический ликбез Бойгонӣ шудааст 20 феврали 2007 сол.
Криптографический справочник Бойгонӣ шудааст 10 Декабри 2006 сол.

Адабиётҳо

Баричев С. Г., Гончаров В. В., Серов Р. Е. Основы современной криптографии. М.: «Горячая линия — Телеком», 2001.
Варфоломеев А. А., Жуков А. Е., Пудовкина М. А. Поточные криптосистемы. Основные свойства и методы анализа стойкости. М.: ПАИМС, 2000.
Введение в криптографию. Под общ. ред. Ященко В. В. М.: МЦНМО-ЧеРо, 1998.
Венбо Мао. Современная криптография: теория и практика = Modern Cryptography: Theory and Practice. — М.: «Вильямс», 2005. — С. 768. — ISBN 0-13-066943-1.
Герасименко В. А. Защита информации в автоматизированных системах обработки данных., кн. 1, 2. М.: Энергоатомиздат, 1994.
ГОСТ 28147-89. Системы обработки информации. Защита криптографическая. Алгоритм криптографического преобразования. М.: ГК СССР по стандартам, 1989.
ГОСТ Р 34.10-94.Информационная технология. Криптографическая защита информации. Процедуры выработки и проверки электронной цифровой подписи на базе асиметричного криптографического алгоритма. М., 1995.
ГОСТ Р 34.11-94. Информационная технология. Криптографическая защита информации. Функция хэширования. М., 1995.
ГОСТ Р 34.10-2001 Информационная технология. Криптографическая защита информации. Процессы формирования и проверки электронной цифровой подписи. М., 2001.
Нильс Фергюсон, Брюс Шнайер. Практическая криптография = Practical Cryptography: Designing and Implementing Secure Cryptographic Systems. — М.: «Диалектика», 2004. — С. 432. — ISBN 0-471-22357-3.
Конхейм А. Г. Основы криптографии. М.: Радио и связь, 1987.
Мафтик С. Механизмы защиты в сетях ЭВМ. М.: Мир, 1993.
Мельников В. В. Защита информации в компьютерных системах. М.: Финансы и статистика, 1997.
Молдовян А. А., Молдовян Н. А., Советов Б. Я. Криптография. СПб.: «Лань», 2000.
Молдовян Н. А. Скоростные блочные шифры. СПб.: Издательство СПбГУ, 1998.
Нечаев В. И. Элементы криптографии (Основы теории защиты информации). М.: Высшая школа, 1999.
Основы криптозащиты АСУ. Под ред. Б. П. Козлова. М.: МО, 1996.
Романец Ю. В., Тимофеев П. А., Шаньгин В. Ф. Защита информации в компьютерных системах и сетях. М.: Радио и связь, 1999.
Ухлинов А. М. Управление безопасностью информации в автоматизированных системах. М.: МИФИ, 1996.
Жельников В. Криптография от папируса до компьютера. М.: АВР,1996.