Respublikan Halk Partiýasy (Türkiýe)
Respublikan Halk Partiýasy (türk. Cumhuriyet Halk Partisi [[Halkara fonetik elipbiý|[dʒumhuːɾiˈjet haɫk paɾˈtisi]]], CHP) Türkiýäniň Kemalist[7] , sosial-demokrat[7] syýasy partiýasydyr. Türkiýäniň iň köne partiýasy we häzirki wagtda Türkiýäniň Beýik Mejlis Gurultaýynda agza sany boýunça ikinji partiýadyr. CHP özünini "modern Türkiýä demokratiýa getiren we goraýan modern sosial demokrat partiýasy" dökmünde tanadýar.[8] The party is cited as "the founding party of modern Turkey".[9]
Respublikan Halk Partiýasy Cumhuriyet Halk Partisi | |
 | |
| Gysgaltma | CHP |
|---|---|
| Prezident | Özgür Özel |
| Umumy-Sekretar | Selin Saýek Böke |
| Sözji | Bülent Tezjan |
| Esaslandyryjy | Mustafa Kemal Atatürk |
| Döredilen wagty | * 7 Sentýabr 1919 (ýerli birleşme hökmünde)
|
| Öňki | Anatoliýa we Rumeliýanyň hukuklaryny goraýjy birleşme |
| Merkez | Anadolu Bulvarı No: 12, Çankaya, Ankara |
| Talyp gurama | Halk-Lis (orta mekdep) |
| Ýaşlar gurama | CHP ýaşlar guramasy |
| Aýallar guramasy | CHP Kadın Kolları |
| Agzalyk (2018) | 1,217,640[1] |
| Ideologiýa | Kemalizm[2] Sosial-demokratiýa[3] ( 1965-den soňra (iňlis dilinde) Pro-Ýewropaçylyk[4][5] |
| Syýasy ýeri | Çepçiler partiýasy (1965-den bäri) |
| Ählihalk agzalygy | Halk birleşigi |
| Ýewropa agzalygy | Ýewropanyň sosýalistler Partiýasy (birleşme) |
| Halkara agzalygy | Ösýän bileleşik[6] Socialist International |
| Slogan | Önce insan, önce birlik, önce Türkiye. (Ilki adam, ilki birlik, ilki Türkiýe.) |
| Uly ählihalk gurultaýy | 142 / 600 |
| Şäher häkimleri | 6 / 30 |
| Etrap häkimleri | 227 / 1 351 |
| Welaýat geňeşçileri | 159 / 1 251 |
| kommunal gurultaýlar | 4 161 / 20 498 |
| Website | |
| http://www.chp.org.tr | |
| Şablon:Ubl | |
Syýasy Partiýa 1919-njy ýylda Siwas Kongresinde grekleriň Anataliýany zabt edilmegi sebäpli ýerli adamlaryň birleşmegi netijesinde döredildi. Bileleşik Türki halklaryň Türkiýäniň garaşsyzlyk ugrundaky göreşi (1919–1923) üçin birleşmegi netijesinde döredi. 1923-nji ýylyň sentýabr aýynyň 9-nda özlerini "Syýasy bileleşigini" , 1923-nji ýylyň oktýabr aýynyň 29-yna Türkiýe respublikasyny gurulandygyny yglan etdiler. 1924-nji ýylyň 10-njy noýabrynda Halk Partiýasy adyny "Respublikan Halk Partiýasy" diýip üýtgetdi.
Möhüm adamlary
düzet| No. | Ady (Doglan–Ölen) |
Portrait | işlän wagty | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938) |
 |
9 Sentýabr 1923 | 10 Noýabr 1938 |
| 2 | İsmet İnönü (1884–1973) |
 |
26 Dekabr 1938 | 8 Maý 1972 |
| 3 | Bülent Ejewit (1925–2006) |
 |
14 Maý 1972 | 30 Oktýabr 1980 |
| Partiýa 1980-nji ýyldadäky harby agdarlyşykdan soňra ýapyldy. | ||||
| 4 | Deňiz Baýkal (1938–) |
 |
9 Senýabr 1992 | 18 Fewral 1995 |
| 5 | Hikmet Çetin (1937–) |
 |
18 Fewral 1995 | 9 Sentýabr 1995 |
| (4) | Deňiz Baýkal (1938–) |
|
9 Senýabr 1995 | 23 Maý 1999 |
| 6 | Altan Öýmen (1932–) |
23 Maý 1999 | 30 Sentýabr 2000 | |
| (4) | Deniz Baýkal (1938–) |
|
30 Sentýabr 2000 | 10 Maý 2010 |
| 7 | Kemal Kylyşlarogly (1948–) |
 |
22 Maý 2010 | 8 Noýabr 2023 |
| 8 | Özgür Özel (1974–) |
8 Noýabr 2023 | şu güne çenli | |
Prezident saýlawlary
düzet| Respublikan Halk Partiýasynyň Prezident saýlawlaryndaky sanawy | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Saýlaw | Kondidat | Sesler | % | Netije | Karta | |
| 10 Awgust 2014 |  Ekmeleddin İhsanogly Garşy partiýa bilen MHP |
15,587,720 | 38.44% | 2-nji |  | |
| 24 Iýun 2018 |  Muharrem İnje |
15,340,321 | 30.64% | 2-nji |  | |
Senata saýlawlary
düzet| Saýlaw senesi | Partiýa başyklary | Alan sesleriniň sany | Sesleriň göterimi | Senatlaryň sany |
|---|---|---|---|---|
| 1961 | İsmet İnönü | 3,734,285 | 36,1% | 36 |
| 1964 | İsmet İnönü | 1,125,783 | 40,8% | 19 |
| 1966 | İsmet İnönü | 877,066 | 29,6% | 13 |
| 1968 | İsmet İnönü | 899,444 | 27,1% | 13 |
| 1973 | Bülent Ejewit | 1,412,051 | 33,6% | 25 |
| 1975 | Bülent Ejewit | 2,281,470 | 43,4% | 25 |
| 1977 | Bülent Ejewit | 2,037,875 | 42,4% | 28 |
| 1979 | Bülent Ejewit | 1,378,224 | 29,1% | 12 |
Salgylanmalar
düzet- ↑ "CUMHURİYET HALK PARTİSİ". yargitaycb.org.tr. Archived from the original on 26 April 2018. Retrieved 25 April 2018. Unknown parameter
|df=ignored (help) - ↑ Liza Mügge (2013). "Brussels Calling: The European organisation of migrants from Turkey". In Dirk Halm; Zeynep Sezgin. Migration and Organized Civil Society: Rethinking National Policy. Routledge. p. 167. ISBN 978-1-136-24650-0.
- ↑ "Arhiw nusgasy". Archived from the original (PDF) on 2022-04-13. Retrieved 2019-01-13.
- ↑ "CHP Foreign Policy 2012" (PDF). CHP.
- ↑ Alfred Stepan; Ahmet T. Kuru, eds. (2012). "The European Union and the Justice and Development Party". Democracy, Islam, and Secularism in Turkey. Columbia University Press. p. 184, paragraph 2. ISBN 9780231159333.
- ↑ "Participants". Archived from the original on March 2, 2015. Retrieved 7 June 2015. Unknown parameter
|df=ignored (help) - ↑ 7.0 7.1 Nordsieck, Wolfram (2018). "Turkey". Parties and Elections in Europe. Retrieved 1 September 2018.
- ↑ Seçim Bildirgesi (Election Manifesto), Cumhuriyet Halk Partisi, page 4. Şablon:Tr icon Archived aprel 27, 2011, at the Wayback Machine
- ↑ Ciddi, Sinan (2009). Kemalism in Turkish Politics: The Republican People's Party, Secularism and Nationalism. Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-47504-4.