Imperyong Otomano
Ang artikulong ito ay nangangailangan ng maayos na salin. (Nobyembre 2009) |
Nangangailangan ang artikulo o seksiyon na ito ng pagwawasto sa balarila, estilo, pagkakaisa, tono o baybay. (Nobyembre 2009) |
Ang Imperyong Otomano (Turkong Otomano: دولت عالیه عثمانیه Devlet-i Âliye-yi Osmâniyye) ay Muslim na estado sa Turkiya na nagtagal mula noong ika-13 siglo hanggang noong ika-20 siglo.
Sublime Ottoman State
Osmanlı İmparatorluğu دولتْ علیّه عثمانیّه Devlet-i ʿAliyye-i ʿOs̠māniyye | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1299–1923 | |||||||||||||
 Watawat
 Eskudo
| |||||||||||||
'Salawikain: 'دولت ابد مدت Devlet-i Ebed-müddet (The Eternal State) | |||||||||||||
Awiting Pambansa: Ottoman imperial anthem | |||||||||||||
 Mga nakuhang territoryo mula 1300 hanggang 1683 (See: list of territories) | |||||||||||||
| Katayuan | Imperyo | ||||||||||||
| Kabisera | Söğüt (1302–1326) Bursa (1326–1365) Edirne (1365–1453) Constantinople (1453–1922)[1] | ||||||||||||
| Pamahalaan | Monarkiya | ||||||||||||
| Mga sultan | |||||||||||||
• 1281–132 (una) | Osman I | ||||||||||||
• 1918–22 (huli) | Mehmed VI | ||||||||||||
| Dakilang Viziers | |||||||||||||
• 1320–31 (una) | Alaeddin Pasha | ||||||||||||
• 1920–22 (huli) | Ahmed Tevfik Pasha | ||||||||||||
| Kasaysayan | |||||||||||||
• Itinatag | 1299 | ||||||||||||
• Interregnum | 1402–1413 | ||||||||||||
• 1. Constitutional | 1876-1878 | ||||||||||||
• 2. Constitutional | 1908-1918 | ||||||||||||
• Pagtanggal ng kasultanan (November 1, 1922) at pag-alis ni Mehmed VI, ang huling sultan (November 17, 1922) | November 1, 1922 | ||||||||||||
| Hulyo 24 1923 | |||||||||||||
| Lawak | |||||||||||||
| 1680 | 5,500,000 km2 (2,100,000 mi kuw) | ||||||||||||
| Populasyon | |||||||||||||
• 1856 | 35350000 | ||||||||||||
• 1906 | 20884000 | ||||||||||||
• 1914 | 18520000 | ||||||||||||
• 1919 | 14629000 | ||||||||||||
| Salapi | Akche, Kurush, Lira, Sultani | ||||||||||||
| |||||||||||||
Sakop ng Imperyong Ottoman ang mga lupain mula sa Tangway Balkan hanggang sa Gitnang Silangan at Hilagang Aprika sa pinakatuktok nito sa pamumuno ni Sulayman I noong ika-15 siglo.
Unti-unting nagwakas ang imperyo matapos ang pamumuno ni Sulayman, at noong pumasok ang ika-20 siglo ay hawak na lamang nito ang Asia Minor (ang rehiyong Anatolya sa Turkiya) at mga bahagi ng Balkan at Gitnang Silangan. Higit na maraming teritoryo ang nawala sa Imperyong Ottoman noong panahon ng Unang Digmaang Pandaigdig (1914-1918).
Hinawakan ng mga sundalo ng mga Nagkakaisang Bansa ang imperyo hanggang sa katapusan ng digmaan noong 1922, nang palayasin sila ng mga nasyonalistang sundalo na pinamunuan ni Mustafa Kemal; Pinawalang-bisa ni Kemal ang imperyo noong taon ding iyon at iprinoklama ang Republika ng Turkiya noong 1923.
Mga sanggunian
baguhin- ↑ Finkel, Caroline, Osman's Dream, (Basic Books, 2005), 57; "Istanbul was only adopted as the city's official name in 1930..".
- ↑ Ang Kasunduan ng Sèvres (Agosto 10, 1920) ay nakapagbigay ng kakayanan sa maliit na pag-iral sa Imperyong Otomano. Hindi nawakasan ng pagkabuwag ng Kasultanang Otomano noong Nobyembre 1, 1922 ang Estadong Otomano, bagkus iyon lamang dinastiyang Otomano. Ipinahayag ang opisyal na wakas ng Estadong Otomano sa pamamagitan ng Tratado ng Lausanne (Hulyo 24, 1923). Kinilala nito ang baong "pamahalaang Ankara", at hindi ang lumang pamahalaang Otomanong nakabase sa Konstantinople, bilang kumakatawan sa nararapat na may-ari at kapalit na estado. Talagang walang pinuno ang pamahalaang nakabase sa Konstantinople pagkaraang lisanin ng sultan ang kabisera. Idineklara ng TBMM na ang estadong kapalit o kasunod ay ang "Republika ng Turkiya" (Oktubre 29, 1923).
Ang lathalaing ito na tungkol sa Kasaysayan at Bansa ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.