Wikipedia

Lagos

Tungkol sa lungsod sa Nigeria ang artikulo na ito. Para sa estado ng Nigeria kung saang matatagpuan ang Lagos, tingnan ang Estado ng Lagos. Para sa Portuges na lungsod, tingnan ang Lagos, Portugal.

Ang Lagos ( /ˈleɪɡɒs/;[11] Yoruba: Èkó) ay isang lungsod sa estado ng Lagos, Nigeria. Kasama ang karugtong nitong conurbation,ang lungsod ay ang pinakamatao sa Nigeria at sa kontinente ng Aprika. Isa ito sa pinakamabilis na lumalagong lungsod sa mundo[12][13][14][15][16][17][18] at isa sa pinakamataong mga pook urbano.[19][20] Ang Lagos ay isang pangunahing sentro ng pananalapi sa Aprika; ang megacity ay may pang-apat na pinakamataas na GDP sa Aprika[21][4] at naririto ang isa sa pinakamalaki at pinakamaabalang mga pantalang pandagat sa kontinente.[22][23][24]

Lagos

Èkó
Metropolis
Lagos Metropolitan Area (Ìlú Èkó (Yoruba))
Panoramang urbano ng Lagos
Panoramang urbano ng Lagos
Watawat ng Lagos
Watawat
Palayaw: 
Eko akete, Lasgidi[1][2]
Bansag: 
Èkó ò ní bàjé o!
Kinaroroonan ng Lagos sa loob ng Estado ng Lagos
Kinaroroonan ng Lagos sa loob ng Estado ng Lagos
Lagos is located in Lagos
Lagos
Lagos
Kinaroroonan ng Lagos sa Nigeria
Lagos is located in Nigeria
Lagos
Lagos
Lagos (Nigeria)
Lagos is located in Aprika
Lagos
Lagos
Lagos (Aprika)
Lagos is located in Daigdig
Lagos
Lagos
Lagos (Daigdig)
Mga koordinado: 6°27′18″N 3°23′03″E / 6.455027°N 3.384082°E / 6.455027; 3.384082
Bansa Nigeria
EstadoLagos
(Mga) LGA[note 1]
TinirahanIka-15 na dantaon
NagtatágSub-pangkat na mga Awori ng mga Yoruba[5]
Pamahalaan
 • ObaRilwan Akiolu I
Lawak
 • Metropolis1,171.28 km2 (452.23 milya kuwadrado)
 • Lupa999.6 km2 (385.9 milya kuwadrado)
 • Tubig171.68 km2 (66.29 milya kuwadrado)
 • Urban
907 km2 (350 milya kuwadrado)
 • Metro
2,706.7 km2 (1,045.1 milya kuwadrado)
Taas
41 m (135 tal)
Populasyon
 (Senso 2006)[note 2]
 • Metropolis6,048,430
 • Taya 
(Pagtataya ng LASG noong 2012)
16,060,303[8]
 • RanggoPang-1
 • Kapal6,871/km2 (17,800/milya kuwadrado)
 • Urban
13,123,000[7]
 • Densidad sa urban14,469/km2 (37,470/milya kuwadrado)
 • Metro
21,000,000 (pagtataya)[6]
 • Densidad sa metro7,759/km2 (20,100/milya kuwadrado)
DemonymLagosian
GDP
Sona ng orasUTC+1 (WAT (UTC+1))
Kodigo ng lugar010[10]
KlimaAw
  1. ↑ Ikoyi-Obalande at Pulo ng Iru-Victoria na mga LCDA lamang

Unang lumitaw ang Lagos bilang isang pantalang lungsod na nagsimula sa isang kumpól ng mga pulo, na nakapaloob sa kasalukuyang mga pook ng lokal na pamahalan (mga LGA) ng Pulo ng Lagos, Eti-Osa, Amuwo-Odofin at Apapa. Ang mga pulo ay hinihiwalay ng mga sapa na nakagilid sa timog-kanlurang bunganga ng Danaw ng Lagos, habang nakaprotekta ito mula sa Karagatang Atlantiko sa pamamagitan ng mga pulong barrera at ng mahabang mga sand spit tulad ng Bar Beach na umaabot nang 100 kilometro (62 milya) sa silangan at sa kanluran ng bunganga. Dahil sa mabilis na urbanisasyon, lumawak ang lungsod pakanluran ng danaw upang masama ang mga lugar sa kasalukuyang Kalupaang Lagos, Ajeromi-Ifelodun at Surulere. Nagbunga ito sa klasipikasyon ng Lagos sa dalawang pangunahing mga lugar: ang Island na unang lungsod ng Lagos bago lumawak ito sa pook na kilala bilang Mainland.[25] Ang lugar ng lungsod na ito ay tuwirang pinamamahalaan ng Pamahalaang Pederal sa pamamagitan ng Konsehong Panlungsod ng Lagos, hanggang sa itinatag ang Estado ng Lagos noong 1967 na nagbunga sa paghihiwalay ng lungsod ng Lagos sa kasalukuyang pitong mga Pook ng Lokal na Pamahalaan o Local Government Areas (LGAs), at ang pagdagdag ng ibang mga bayan (na ngayon ay bumubuo sa 13 mga LGA) mula sa noo'y Western Region, upang mabuo ang estado.[26]

Ang Lagos na pederal na kabisera ng Nigeria mula nang sinama nito noong 1914 ay naging kabisera ng Estado ng Lagos pagkaraan ng pagtatag nito. Ngunit ang pang-estadong kabisera ay inilipat sa Ikeja noong 1976, at sa Abuja naman ang pederal na kabisera noong 1991. Kahit na malawakang tinutukoy pa ring isang "lungsod" ang Lagos, ang kasalukuyang Lagos na kilala rin bilang "Kalakhang Lagos" at opisyal na "Kalakhang Pook ng Lagos" (Ingles: Lagos Metropolitan Area)[27][28][29] ay isang aglomerasyong urbano o conurbation,[30] na binubuo ng 20 mga LGA, 32 mga LCDA kasama ang Ikeja na kabisera ng estado ng Lagos.[4][31] Bumubuo lamang ang conurbation sa 37% ng kabuuang lawak ng lupa ng estado, ngunit tinitirhan ng humigit-kumulang na 85% ng kabuuang populasyon ng estado.[4][26][32]

Pinagtatalunan ang eksaktong bilang ng populasyon ng Kalakhang Lagos. Ayon sa datos ng pederal na senso noong 2006, ang conurbation ay may kabuuang populasyon ng humigit-kumulang 8 milyong katao.[33] Subalit pinagtalunan ito ng Pamahalaang Estado ng Lagos na naglabas ng sarili nitong datos ng populasyon paglaon. Ayon dito, nasa humigit-kumulang 16 milyong katao ang populasyon ng Lagos.[note 3] Magmula noong 2015, inilalagay ng hindi opisyal na mga bilang ang populasyon ng "Malawakang Kalakhang Lagos" (Ingles: Greater Metropolitan Lagos), na kinabibilangan ng Lagos at nakapalibot nitong kalakhang pook na umaabot sa malayong dako sa Estado ng Ogun, sa humigit-kumulang 21 milyong katao.[3][26][34][35]

Mga pandaigdigang ugnayan

baguhin

Mga kambal at kapatid na lungsod

baguhin
Tingnan din: Talaan ng mga kambal at kapatid na lungsod sa Nigeria

Magkakambal ang Lagos sa:[36]

Talababa

baguhin
  1. ↑ Ang Kalakhang Lagos ay binubuo ng 16 sa 20 LGA ng Estado ng Lagos, na hindi kinabibilangan ng Badagry, Epe, Ibeju-Lekki at Ikorodu.[3][4]
  2. ↑ Ang Kalakhang Lagos ay binubuo ng 16 sa 20 LGA ng Estado ng Lagos, na hindi kinabibilangan ng: Badagry, Epe, Ibeju-Lekki at Ikorodu.[3][9]
  3. ↑ Ang Kalakhang Lagos ay binubuo ng 16 sa 20 LGA ng Estado ng Lagos, na hindi kinabibilangan ng Badagry, Epe, Ibeju-Lekki at Ikorodu.[3][6]

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ "18th National Sports Festival: Lagos unveils Logo, mascot and website". Premium Times. Abuja, Nigeria. 18 Hunyo 2012. Nakuha noong 2 Oktubre 2012.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "Eko 2012: Building Branding through Sports, Articles". ThisDay. Lagos, Nigeria. 22 Agosto 2012. Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Disyembre 2013. Nakuha noong 2 Oktubre 2012. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 "Metro Lagos (Nigeria): Local Government Areas". City Population. 21 Marso 2015. Nakuha noong 26 Oktubre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Lagos and Its Potentials for Economic Growth". 2 Hulyo 2015. Nakuha noong 26 Oktubre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Ray Hutchison (2009). Encyclopedia of Urban Studies. SAGE. p. 427. ISBN 978-1-412-9143-21.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ 6.0 6.1 "Population-Lagos State". Lagos State Government. Inarkibo mula sa orihinal noong 18 Oktubre 2015. Nakuha noong 21 Pebrero 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Demographia (Enero 2015). Demographia World Urban Areas (PDF) (ika-11th (na) edisyon). Nakuha noong 2 Marso 2015.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ "Population-Lagos State". Lagos State Government. Inarkibo mula sa orihinal noong 18 Oktubre 2015. Nakuha noong 21 Pebrero 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ "Lagos (State, Nigeria)". population.de. Nakuha noong 25 Hulyo 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Williams, Lizzie. Bradt Travel Guides (ika-3rd (na) edisyon). Paperback. p. 87. ISBN 978-1-8416-2397-9. Nakuha noong 26 Hulyo 2014.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ "Lagos". Oxford Dictionary. Inarkibo mula sa orihinal noong 2016-08-20. Nakuha noong 28 Nobyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ African Cities Driving the NEPAD Initiative. UN-HABITAT. 2006. p. 202. ISBN 978-9-211318159.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ John Hartley; Jason Potts; Terry Flew; Stuart Cunningham; Michael Keane; John Banks (2012). Key Concepts in Creative Industries. SAGE. p. 47. ISBN 978-1-446-2028-90.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ Helmut K Anheier; Yudhishthir Raj Isar (2012). Cultures and Globalization: Cities, Cultural Policy and Governance. SAGE. p. 118. ISBN 978-1-446-2585-07.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ Stuart Cunningham (2013). Hidden Innovation: Policy, Industry and the Creative Sector (Creative Economy and Innovation Culture Se Series). Univ. of Queensland Press. p. 163. ISBN 978-0-702-2509-89.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ Lisa Benton-Short; John Rennie Short (2013). Cities and Nature. Routledge Critical Introductions to Urbanism and the City. p. 7. ISBN 978-1-134252749.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ Kerstin Pinther; Larissa Förster; Christian Hanussek (2012). "Afropolis: City Media Art". Jacana Media. p. 18. ISBN 978-1-431-4032-57.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ Salif Diop; Jean-Paul Barusseau; Cyr Descamps (2014). The Land/Ocean Interactions in the Coastal Zone of West and Central Africa Estuaries of the World. Springer. p. 66. ISBN 978-3-319-0638-81.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ "What Makes Lagos a Model City". New York Times. 7 Enero 2014. Nakuha noong 16 Marso 2015.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. ↑ John Campbell (10 Hulyo 2012). "This Is Africa's New Biggest City: Lagos, Nigeria, Population 21 Million". The Atlantic. Washington DC. Nakuha noong 23 Setyembre 2012.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  21. ↑ "These cities are the hubs of Africa's economic boom". Big Think (sa wikang Ingles). 2018-10-04. Nakuha noong 2019-04-23.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. ↑ "Africa's biggest shipping ports". Businesstech. 8 Marso 2015. Nakuha noong 26 Oktubre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. ↑ Brian Rajewski (1998). Africa, Volume 1 of Cities of the World: a compilation of current information on cultural, geographical, and political conditions in the countries and cities of six continents, based on the Department of State's "post reports". Gale Research International, Limited. ISBN 978-0-810-3769-22.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. ↑ Loretta Lees; Hyun Bang Shin; Ernesto López Morales (2015). Global Gentrifications: Uneven Development and Displacement. Policy Press. p. 315. ISBN 978-1-447-3134-89.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  25. ↑ "CASE STUDY OF LAGOS" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 4 Marso 2016. Nakuha noong 27 Nobyembre 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. ↑ 26.0 26.1 26.2 "Lagos State Information". National Bureau of Statistics. Inarkibo mula sa orihinal noong 9 Nobyembre 2015. Nakuha noong 25 Oktubre 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. ↑ "A Flood-Free Lagos: The Regional Imperative". Nakuha noong 27 Nobyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  28. ↑ Olukoju, Ayodeji. "The Travails of Migrant and Wage Labour in the Lagos Metropolitan Area in the Inter-War Years". Liverpool University Press. Nakuha noong 27 Nobyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)[patay na link]
  29. ↑ "Lagos Metropolitan Area: Scope and scale of the shelter problem". Nakuha noong 27 Nobyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. ↑ Caprio, Charles (6 Marso 2012). "Lagos is wonderful and charming conurbation of Nigeria to visit". Go Articles. Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Pebrero 2014. Nakuha noong 27 Nobyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  31. ↑ "Administrative Levels - Lagos State". Nigeria Congress. Inarkibo mula sa orihinal noong 25 Disyembre 2005. Nakuha noong 27 Nobyembre 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  32. ↑ "Population - Lagos State". Lagos State Government. Inarkibo mula sa orihinal noong 18 Oktubre 2015. Nakuha noong 27 Nobyembre 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  33. ↑ Summing the 16 LGAs making up Metropolitan Lagos (Agege, Ajeromi-Ifelodun, Alimosho, Amuwo-Odofin, Apapa, Eti-Osa, Ifako-Ijaiye, Ikeja, Kosofe, Lagos Island, Lagos Mainland, Mushin, Ojo, Oshodi-Isolo, Shomolu, Surulere) as per:
    "2006 Population Census" (PDF). National Bureau of Statistics of Nigeria. Mayo 2007. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 26 Hunyo 2011. Nakuha noong 14 Setyembre 2010. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  34. ↑ "Population". Lagos State Government. 2011. Inarkibo mula sa orihinal noong 18 Oktubre 2015. Nakuha noong 3 Nobyembre 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  35. ↑ The Sustainable City VII: Urban Regeneration and Sustainability. 2012.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  36. ↑ 36.0 36.1 36.2 "Lagos, Nigeria". Washington DC, USA: SisterCities International. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Hulyo 2014. Nakuha noong 28 Marso 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  37. ↑ "The Kokomo Tribune from Kokomo, Indiana · Page 21" (PDF). The Kokomo Tribune. Kokomo, Indiana. 25 Nobyembre 1991. p. 21. Nakuha noong 2015-03-28 – sa pamamagitan ni/ng Newspapers.com (Lindon, UT, USA).{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

149. ^http://www.faan.gov.ng/mmia/ Naka-arkibo 2017-06-23 sa Wayback Machine.

Mga karagdagang babasahin

baguhin

Mga kawing panlabas

baguhin
 
May kaugnay na midya tungkol sa Lagos, Nigeria ang Wikimedia Commons.

  Gabay panlakbay sa Lagos mula sa Wikivoyage


  1. ↑ "FEDERAL REPUBLIC OF NIGERIA : 2006 Population Census" (PDF). Web.archive.org. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 5 Marso 2012. Nakuha noong 25 Hulyo 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lagos&oldid=2140647"
  NODES
admin 1
innovation 2
INTERN 2
Note 3