Luwang ng daambakal
Ang luwang ng daambakal (Ingles: track gauge o rail gauge) ay ang sukat ng luwang sa pagitan ng mga gilid panloob sa ulo ng dalawang magkabilang riles na bumubuo sa isang linyang daambakal. May tatlong uri ng luwang ng daambakal, na pinangungunahan ng pamantayang luwang na may sukat na 1,435 mm. Mayroon ding luwang na mas malapad o makitid sa pamantayang luwang. Halos sesenta porsiyento sa lahat ng mga daambakal sa mundo ay gumagamit ng pamantayang luwang.
Hindi lahat ng mga sistemang daambakal ay may luwang: halimbawa, isahan lang ang riles ng monorail kaya wala itong luwang.
Mga pangunahing luwang
baguhin| ft′ in″ | mm |
|---|---|
| 5′ 6″ | 1676 |
| 5′ 5⅔″ | 1668 |
| 5′ 3″ | 1600 |
| 5′ | 1524 |
| 4′ 11⅚″ | 1520 |
| 4′ 8½″ | 1435 |
| 4′ 6″ | 1372 |
| 3′ 6″ | 1067 |
| 3′ 5⅓″ | 1050 |
| 3′ 3⅜″ | 1000 |
| 3′ 1⅜″ | 950 |
| 3′ | 914 |
| 2′ 6″ | 762 |
| 2′ 5½″ | 750 |
| 2′ | 610 |
| 1′ 11⅝″ | 600 |
| Luwang | Pangalan | Instalasyon (kilometro) | Paggamit | |
|---|---|---|---|---|
| 1,676 mm (5 ft 6 in) | Luwang ng Indiya | 78,500 | 48,800 | Indiya (42,000 km (26,000 mi)*; tumataas dahil sa Proyektong Unigauge), Pakistan, Arhentina (24,000 km (15,000 mi)*), Tsile, Sri Lanka (1,508 km (937 mi)*) (halos 6.67% ng mga daangbakal sa mundo) |
| 1,668 mm (5 ft 5 2⁄3 in) | Luwang ng Iberya | 15,394 | 9,565 | Portugal, Espanya. |
| 1,600 mm (5 ft 3 in) | Luwang ng Irlanda | 9,800 | 6,100 | Ireland (1,800 km (1,100 mi)*), at sa Australia, karaniwan sa Victoria at sa iilang bahagi ng Timog Australia, Luwang ng Victoria (4,017 km (2,496 mi)*), Brasil (4,057 km (2,521 mi)*) |
| 1,524 mm (5 ft) | Luwang ng Rusya | 5,865 | 3,644 | Pinlandiya (magkakabit at halos magkapareho sa luwang sa Rusya) |
| 1,520 mm (4 ft 11 5⁄6 in) | Luwang ng Rusya | 220,000 | 140,000 | Mga estado ng Komonwelt ng mga Malalayang Estado, at sa Estonya, Georgia, Latbiya, Litwaniya, at Monggolya (halos 17% ng mga daangbakal sa mundo; lahat magkakabit — binago ang kahulugan mula sa luwang sa Pinlandiya) |
| 1,435 mm (4 ft 8 1⁄2 in) | Pamantayang luwang | 720,000 | 450,000 | Europa, Arhentina, Estados Unidos, Canada, Tsina, Timog Korea, Hilagang Korea, Australia, Gitnang Silangan, Hilagang Aprika, Mehiko, Cuba, Panama, Venezuela, Peru, Uruguay at Pilipinas. Kasama rin ang mga matutuling daangbakal sa Hapon at Espanya. (halos 60% ng mga daangbakal sa mundo) |
| 1,067 mm (3 ft 6 in) | Luwang ng Kabo | 112,000 | 70,000 | Gitna at Katimugang Aprika, Indonesya, Hapon, Taiwan, Pilipinas, New Zealand, Queensland sa Australia (halos 9% ng mga daangbakal sa mundo) |
| 1,000 mm (3 ft 3 3⁄8 in) | De-metrong luwang | 95,000 | 59,000 | Timog-silangang Asya, Indiya (17,000 km (11,000 mi)*, bumababa dahil sa Proyektong Unigauge), Arhentina (11,000 km (6,800 mi)*), Brasil (23,489 km (14,595 mi)*), Bulibya, hilagang Tsile, Suwisa (RhB, MOB, BOB, MGB), Silangang Aprika (halos 7% ng mga daangbakal sa mundo) |
Ang lathalaing ito na tungkol sa Transportasyon ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.