2009 Türkiye yerel seçimleri
2009 Türkiye yerel seçimleri, 29 Mart 2009 tarihinde yapılan ve Türkiye sınırları içindeki yerel yönetimleri belirleyen bir seçimdir. Seçime 19 parti katılmıştır.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım |  %85,2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Kazanılan büyükşehir/il merkezi belediye başkanlıklarına göre renklendirilmiş Türkiye iller haritası | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seçimlerde, 48,049,446 seçmen tarafından 81 ilin genel meclis üyeleri, 16 büyükşehir belediye başkanı ile 957'si ilçe, 1.974'ü belde (kasaba) olmak üzere toplam 2,931 belediyenin başkanları ve meclis üyeleri ile köy ve mahalle muhtarları seçilmiştir.
Oy kullanma
değiştirOy kullanabilmek için kimlik (nüfus cüzdanı, kamu çalışanlarına verilen kurum kartı, pasaport, evlilik cüzdanı, askerî kimlik kartı, sürücü belgesi) üzerinde TC kimlik numarasının bulunması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Yüksek Seçim Kurulu (YSK), nasıl oy kullanılacağına yönelik TRT ve diğer ulusal kanallarda gösterilecek 7 dakika 25 saniye süren bir tanıtıcı film hazırlamıştır. YSK’nin, seçimlerin kuralına uygun yapılması, seçmenin oyunun geçersiz sayılmaması ve oyların demokratik ortamda kullanılabilmesi için "oyların nasıl kullanılacağına dair" hazırladığı filmde, oy kullanan karakteri tiyatrocu Levent Ülgen canlandırmıştır. Filmde, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve muhtarlık seçimlerinde oyların nasıl kullanacağı, oy kullandıktan sonra mürekkebin başka yerlere dağılmaması için neler yapılacağı belirtilerek, oy kullanırken, yaşlı, engelli ve hamilelere öncelik verilmesi gibi uyarılara da yer verilmiştir.
Büyükşehir sınırları içerisinde oturanlar, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, ilçe belediye meclisi, il genel meclisi üyeliği ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 5 oy attılar.
Belediye sınırları içerisinde oturanlar, belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği, il genel meclisi ve mahalle muhtarlığı olmak üzere 4 oy attılar.
Köy sınırları içerisinde oturanlar, il genel meclis üyeliği ve köy muhtarlığı olmak üzere 2 oy attılar.
Herkesin kullandığı oy, il genel meclisi üyelikleri olduğu için ülke geneli hakkında yorum yapabilmek için igm oyları, istatistiki açıdan önemlidir.
Seçim sonuçları
değiştirİl genel meclisi
değiştir29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî il genel meclisi üyelikleri seçim sonuçları;[1]
| Toplam Sandık | 177.431 |
| Toplam Seçmen | 48.049.446 |
| Toplam Kullanılan Oy | 40.932.260 |
| Toplam Geçerli Oy | 39.988.763 |
| Katılım Oranı (%) | 85,2 |
| Seçilecek Üye Sayısı | 3.281 |
Büyükşehir belediye başkanlığı
değiştir
29 Mart 2009 yerel seçimleri kesinleşmiş resmî büyükşehir belediye başkanlıkları seçim sonuçları;[2]
| Toplam Sandık | 74.975 |
| Toplam Seçmen | 22.677.450 |
| Toplam Kullanılan Oy | 18.861.493 |
| Toplam Geçerli Oy | 18.183.894 |
| Katılım Oranı (%) | %83,2 |
| Belediye Başkanlığı Sayısı | 16 |
| Parti | Oy sayısı | % | +/– | Büyükşehir Belediye Başkanlığı sayısı |
|---|---|---|---|---|
| Adalet ve Kalkınma Partisi | 7.672.280 | % 42,2 |  3,9 |
10 |
| Cumhuriyet Halk Partisi | 5.896.884 | % 32,4 | 8,0 |
3 |
| Milliyetçi Hareket Partisi | 2.249.039 | % 12,4 | 7,3 |
1 |
| Demokratik Toplum Partisi | 780.176 | % 4,3 | —¶ | 1 |
| Saadet Partisi | 689.025 | % 3,8 | 0,3 |
0 |
| Demokratik Sol Parti | 381.875 | % 2,1 | 0,2 |
1 |
| Demokrat Parti | 179.350 | % 1,0 | —¶ | 0 |
| Büyük Birlik Partisi | 116.216 | % 0,6 | 0,2 |
0 |
| Bağımsızlar | 54.260 | % 0,3 | 0,2 |
0 |
| Bağımsız Türkiye Partisi | 49.320 | % 0,3 |  |
0 |
| Anavatan Partisi | 48.358 | % 0,3 | 0,1 |
0 |
| Türkiye Komünist Partisi | 24.812 | % 0,1 | |
0 |
| Hak ve Özgürlükler Partisi | 12.966 | % 0,1 | —¶ | 0 |
| Millet Partisi | 11.405 | % 0,1 | |
0 |
| Liberal Demokrat Parti | 8.518 | % 0,1 | 0,1 |
0 |
| Halkın Yükselişi Partisi | 7.176 | % 0,0 | —¶ | 0 |
| Özgürlük ve Dayanışma Partisi | 1.039 | % 0,0 | |
0 |
| Emek Partisi | 801 | % 0,0 | |
0 |
| İşçi Partisi | 394 | % 0,0 | 0,2 |
0 |
| Barış ve Demokrasi Partisi | - | - | —¶ | 0 |
| Toplam | 18.183.894 | % 100,00 | 16 |
ANAP'ın kazandığı ilçeler
Bağımsızlar'ın kazandığı ilçeler
BBP'ın kazandığı ilçeler
CHP'nin kazandığı ilçeler
DP'nin kazandığı ilçeler
DSP'nin kazandığı ilçeler
DTP'nin kazandığı ilçeler
EMEP'nin kazandığı ilçeler
MHP'nin kazandığı ilçeler
ÖDP'nin kazandığı ilçeler
SP'nin kazandığı ilçeler
Kazanan Adaylar:
Belediye başkanlıkları
değiştir29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye başkanlığı (büyükşehir belediyeleri hariç) seçim sonuçları;[3]
| Toplam Sandık | 134.929 |
| Toplam Seçmen | 39.717.580 |
| Toplam Kullanılan Oy | 33.430.742 |
| Toplam Geçerli Oy | 32.221.536 |
| Katılım Oranı (%) | 84,2 |
| Belediye Başkanlığı Sayısı | 2.903 |
| Parti | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı | Belediye Başkanlığı sayısı |
|---|---|---|---|
| Adalet ve Kalkınma Partisi | 12.449.187 | % 38,6 | 1.442 |
| Cumhuriyet Halk Partisi | 7.960.562 | % 24,7 | 503 |
| Milliyetçi Hareket Partisi | 5.315.180 | % 16,5 | 483 |
| Saadet Partisi | 1.729.182 | % 5,4 | 80 |
| Demokratik Toplum Partisi | 1.661.117 | % 5,2 | 96 |
| Demokrat Parti | 1.164.858 | % 3,6 | 148 |
| Demokratik Sol Parti | 925.575 | % 2,9 | 60 |
| Büyük Birlik Partisi | 384.483 | % 1,2 | 20 |
| Bağımsızlar | 239.849 | % 0,7 | 45 |
| Anavatan Partisi | 196.049 | % 0,6 | 16 |
| Bağımsız Türkiye Partisi | 101.090 | % 0,3 | 4 |
| Türkiye Komünist Partisi | 28.101 | % 0,1 | 0 |
| Özgürlük ve Dayanışma Partisi | 21.745 | % 0,1 | 4 |
| Emek Partisi | 15.298 | % 0,1 | 2 |
| Liberal Demokrat Parti | 8.608 | % 0,0 | 0 |
| Halkın Yükselişi Partisi | 8.192 | % 0,0 | 0 |
| Millet Partisi | 5.772 | % 0,0 | 0 |
| Hak ve Özgürlükler Partisi | 5.670 | % 0,0 | 0 |
| İşçi Partisi | 867 | % 0,0 | 0 |
| Barış ve Demokrasi Partisi | 151 | % 0,0 | 0 |
| Toplam | 32.221.536 | % 100,00 | 2.903 |
Belediye meclisi üyelikleri
değiştir29 Mart 2009 Yerel Seçimleri kesinleşmiş resmî belediye meclisi üyelikleri seçim sonuçları;[4]
| Toplam Sandık | 135.199 |
| Toplam Seçmen | 39.787.986 |
| Toplam Kullanılan Oy | 33.447.257 |
| Toplam Geçerli Oy | 32.072.363 |
| Katılım Oranı (%) | 84,1 |
| Belediye meclisi üye sayısı | 32.392 |
| Parti | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı | Belediye meclisi üyesi sayısı |
|---|---|---|---|
| Adalet ve Kalkınma Partisi | 12.237.325 | % 38,2 | 14.732 |
| Cumhuriyet Halk Partisi | 7.966.710 | % 24,8 | 6.125 |
| Milliyetçi Hareket Partisi | 5.336.695 | % 16,6 | 6.005 |
| Saadet Partisi | 1.807.745 | % 5,6 | 1.081 |
| Demokratik Toplum Partisi | 1.687.733 | % 5,3 | 1.169 |
| Demokrat Parti | 1.181.074 | % 3,7 | 1.843 |
| Demokratik Sol Parti | 945.722 | % 3,0 | 774 |
| Büyük Birlik Partisi | 508.055 | % 1,6 | 294 |
| Anavatan Partisi | 202.976 | % 0,6 | 240 |
| Bağımsız Türkiye Partisi | 82.848 | % 0,3 | 45 |
| Bağımsızlar | 43.633 | % 0,1 | 14 |
| Özgürlük ve Dayanışma Partisi | 25.557 | % 0,1 | 35 |
| Emek Partisi | 21.100 | % 0,1 | 23 |
| Millet Partisi | 6.685 | % 0,0 | 2 |
| Halkın Yükselişi Partisi | 5.566 | % 0,0 | 4 |
| Hak ve Özgürlükler Partisi | 4.618 | % 0,0 | 0 |
| Türkiye Komünist Partisi | 3.409 | % 0,0 | 2 |
| Liberal Demokrat Parti | 2.451 | % 0,0 | 1 |
| İşçi Partisi | 2.258 | % 0,0 | 3 |
| Barış ve Demokrasi Partisi | 203 | % 0,0 | 0 |
| Toplam | 32.072.363 | % 100,00 | 32.392 |
İl Belediye Başkanlıkları
değiştir
|
|
|
|
İllere Göre Sonuçlar
değiştirAşağıda, belirtilen illerin, belirtilen ilçelerine göre, 2009 Türkiye Yerel Seçim Sonuçları yer almaktadır.
İl - İlçe Sonuç Galerisi
değiştirAşağıda, ilçelerine ayrılmış illerin, seçim sonuç haritaları, kazanan partilere ve renklerine göre verilmiştir. İl Geneli'ndeki oylarda kazanan, yani İl Genel Meclisi'nde en çok oy oranına sahip olan parti resim altındaki açıklamada ilk sırada, ilin merkez ilçesinde veya var ise büyükşehir belediyesinde kazanan parti ise ikinci sırada belirtilmiştir.
Notlar
değiştir- 15 Şubat 2009'da, Genç Parti'nin seçimlerden çekilme kararı Yüksek Seçim Kurulu tarafından kabul edildi.[5]
- Yüksek Seçim Kurulu çeşitli nedenlerle 30 belediye başkanlığı, 11 belde meclis üyeliği, 220 köy ve mahalle muhtarlığı ve 88 ihtiyar heyeti seçimini iptal etti. Yenilenen seçimler 7 Haziran 2009'da, sorunsuz şekilde yapıldı.[6]
- Eğer bu bir genel seçim olsaydı (BBP, SP, DP ve DTP nin bağımsız girdiği varsayılmıştır, İl Genel Meclisi oylarına göre), TBMM'de koltuk dağılımları;
Adalet ve Kalkınma Partisi: 283 Cumhuriyet Halk Partisi: 124 Milliyetçi Hareket Partisi: 89 Demokratik Toplum Partisi: 29 Saadet Partisi: 12 Demokrat Parti: 12 Büyük Birlik Partisi: 1 Bağımsız: 1 şeklinde olacaktı.
Kaynakça
değiştir- ^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 6 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "YSK Web Portal" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 20 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.
Dış bağlantılar
değiştir- YESİK Yerel seçimlerde Nasıl oy kullanılacak? Filmi22 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.