Dürrânîler

Dürrânîler
د درانیانو ټولواکمني (Peştuca)
امپراتوری درانیان (Farsça)
Dürrânîler د درانیانو ټولواکمني (Peştuca); امپراتوری درانیان (Farsça)
1747-1863
	Bayrak
Tür	1747-1823 (İmparatorluk); 1793-1863 (Herat); 1839-1842 (Kâbil);
Başkent	Kandehar; (1747-1776); Kâbil; (1776-1823, 1839-1842); Peşaver; (1776-1823, kış başkenti); Herat; (1793–1863)
Yaygın dil(ler)	Peştuca (şiir, başlangıçta bürokraside kullanıldı); ; Farsça (kançılarya, baş mahkeme dili, tarihyazımı eserleri, diplomasi);
Resmî din	Sünnilik
Hükûmet	Seçimli monarşi
Hükümdar
• 1747-1772
• 1747-1772	Ahmed Şah Dürrânî
• 1772	Humayun Mirza (Timur Şah ile ihtilaflı)
• 1772-1793	Timur Şah Dürrânî
• 1793-1801	Zaman Şah Dürrânî
• 1801-1803	Mahmud Şah Dürrânî
• 1803-1809	Şüca Şah Dürrânî
• 1809-1818	Mahmud Şah Dürrânî (1810 yılında ihtilaflı)
• 1810-1810	Abbas Mirza Dürrânî (ihtilaflı)
• 1818-1819	Ali Şah Dürrânî
• 1819-1823	Eyüp Şah Dürrânî
• 1839-1842	Şüca Şah Dürrânî
Tarihçe
• Kuruluşu
• Kuruluşu	Haziran 1747
• Dağılışı	1863
Nüfus
•
•	14 milyon
Öncüller	Ardıllar
	Afşar İmparatorluğu
	Babürlüler
	Maratha İmparatorluğu
	Buhara Hanlığı
Afganistan Emirliği
Sih İmparatorluğu

Dürrânîler, (Peştuca: درانيانو ټولواکمني, Farsça: امپراطوری درانیان) Ahmed Şah Dürrânî'nin kurduğu Afganistan devleti 1747-1863 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Uzun zaman bölgenin dağlık kesimlerinde yaşayan bu boy Gazne Devleti zamanında islâmiyeti seçmiştir. Safevi Devleti ile Babür Devleti ilişkilerinde sıkıntılar yaşandığı bir sırada, Argandab ve Tarnak vadilerine indiler. Bölgenin durumu itibarıyla iki devlet arasında olmalarına rağmen, bölgelerinde bir otonomi ve serbestiyete sahiptiler.

Bir süre sonra Herat eyaleti'nin yönetimini ele geçiren Abdaliler, üzerlerine gelen Safi Kuli Han komutasındaki Safevi ordusunu yendiler ve Nadir Şah'ın zamanına kadar bölgenin hâkimi oldular. Nadir Şah, Safevi Devletini yıktıktan sonra, zamanın karışıklıklarından faydalanarak, Meşhed’i ele geçiren Abdalileri yenilgiye uğrattı. Nadir Şah, Abdalilerin askerî gücünden faydalanmak ve Gılzaler kabilesini kontrol altında tutmak amacıyla, Abdalileri Kandehar bölgesine yerleştirdi.

1747'de Abdalilerin reisi Ahmed Han, Nadir Şah'ın ölümünden sonra Kandehar'ı ele geçirerek hükümdarlığını ilan etti. 1769'a değin Hindistan üzerine dokuz sefer düzenledi. Birçok şehri ele geçirdi ve 1757'de Delhi'ye kadar ilerledi. Aral Gölünden Hint Okyanusuna kadar uzanan ve Horasan, Keşmir, Pencap, Sind, Peşaver, Multan, Deracat bölgelerini de içine alan bir Afgan devleti kurdu.

Ahmed Han'ın 1773'teki ölümünden sonra yerine geçen oğlu Timur Şah, devletin merkezini Kandehar'dan Kabil'e nakletti ve 1793'e kadar devleti yönetti. 1793-1800 yıllarında ise Zaman Şah iktidardaydı. 1800'den 1842'ye kadar karışıklık ve kardeş kavgalarının devam ettiği Abdaliye Devleti, bu tarihte yeni Afgan Devleti emiri Barakzay kabilesinden Dost Muhammed Han tarafından ortadan kaldırıldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Hanifi, Shah Mahmoud. "Timur Shah transferred the Durrani capital from Qandahar in 1775-76. Kabul and Peshawar then shared time as the dual Durrani capital cities, the former during the summer and the latter during the winter season." p. 185. Connecting Histories in Afghanistan: Market Relations and State Formation on a Colonial Frontier 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Stanford University Press, 2011. Retrieved 2012-08-04.
^ Singh, Sarina (2008). "Like the Kushans, the Afghan kings favoured Peshawar as a winter residence, and were aggrieved when the upstart Sikh kingdom snatched it in 1818 and levelled its buildings." p. 191. Pakistan and the Karakoram Highway 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 2012-08-10.
^ L. Lee, Jonathan (1996). The Ancient Supremacy: Bukhara, Afghanistan and the Battle for Balkh, 1731-1901 (illustrated bas.). BRILL. s. 116. ISBN 9004103996. 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. [The Sadozai kingdom] continued to exist in Herat until the city finally fell to Dost Muhammad Khan in 1862.

[Stanford-1] Hanifi, Shah Mahmoud. "Timur Shah transferred the Durrani capital from Qandahar in 1775-76. Kabul and Peshawar then shared time as the dual Durrani capital cities, the former during the summer and the latter during the winter season." p. 185. Connecting Histories in Afghanistan: Market Relations and State Formation on a Colonial Frontier 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Stanford University Press, 2011. Retrieved 2012-08-04.

[Singh-2] Singh, Sarina (2008). "Like the Kushans, the Afghan kings favoured Peshawar as a winter residence, and were aggrieved when the upstart Sikh kingdom snatched it in 1818 and levelled its buildings." p. 191. Pakistan and the Karakoram Highway 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 2012-08-10.

[3] L. Lee, Jonathan (1996). The Ancient Supremacy: Bukhara, Afghanistan and the Battle for Balkh, 1731-1901 (illustrated bas.). BRILL. s. 116. ISBN 9004103996. 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. [The Sadozai kingdom] continued to exist in Herat until the city finally fell to Dost Muhammad Khan in 1862.

[1]

[2]

[3]