Alberta
Alberta, Kanada'nın Batı Kanada bölgesindeki eyaleti.[7] 1 Eylül 2005'te, Kanada Konfederasyonu'na katılmasının 100. yılını kutlamıştır.
| Alberta | |
|---|---|
  | |
Sloganlar: | |
Koordinatlar: 54°59′30″K 114°22′36″B / 54.99167°K 114.37667°B | |
| Ülke | Kanada |
| Konfederasyon | 1 Eylül 1905 (NWT'dan ayrıldı) (10.) |
| Başkent | Edmonton |
| En büyük şehir | Calgary |
| En büyük metro | Calgary Metropolitan Bölgesi |
| İdare | |
| • Tür | Meşrutiyet |
| • Lieutenant governor | Salma Lakhani (Prömiyer) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 661848 km² |
| • Kara | 640.081 km² (247.136 mil²) |
| • Su | 19.531 km² (7.540 mil²) %3 |
| Yüzölçümü sırası | 6. |
| Nüfus (2016) | |
| • Toplam | 4.067.175 [1] |
| • Tahminî (Q4 2021) | 4.464.170 [2] |
| • Sıra | 4. |
| • Yoğunluk | 6.35/km² |
| Demonim | Albertlı |
| Resmî diller | İngilizce[3][4] |
| GYSİH | |
| • Sıralama | 3. |
| • Toplam (2015) | 326,433 milyar C$[5] |
| • Kişi başına | 78.100 C$ (2.) |
| İGE | |
| • İGE (2019) | 0.948[6] — Çok yüksek (1.) |
| Zaman dilimi | UTC-07.00 (Sıradağ) |
| Canadian postal abbr. | AB |
| Postal code prefix | |
| ISO 3166 kodu | CA-AB |
| Çiçek | Rosa acicularis |
| Ağaç | Pinus contorta |
| Kuş | Bubo virginianus |
Eyaletin doğusunda Saskatchewan, kuzeyinde Kuzeybatı Toprakları, batısında Britanya Kolumbiyası ve güneyinde bir Amerikan eyaleti olan Montana bulunur. Britanya Kolumbiyası sınırı ünlü Kayalık Dağlar (Rocky Mountains) zirveleri doğrultusunda uzanır. Eyaletin güneydoğu bölümü bir tarafa bırakılırsa, Alberta sahip olduğu düzinelerce nehir ve gölle, oldukça sulak bir eyalettir. Güney-kuzey doğrultusunda 1200 km, doğu-batı doğrultusunda ise 600 km uzanan bu eyalette, yüksekliğin de etkisiyle, iklim önemli farklılıklar göstermektedir. Kuzey Alberta, büyük oranda taygalarla kaplıdır ve eyaletin yarı-kurak güney bölümüne kıyasla buzlanmanın olduğu günlerin sayısı, bu bölgede daha fazladır. Alberta'nın batısı, yüksek dağ dizisi dolayısıyla oldukça korunaklıdır; bir çeşit Föhn rüzgârı olan Chinook rüzgârları sayesinde kışlar bu bölgede daha yumuşak geçmektedir. Diğer taraftan eyaletin genel olarak düz olan güneydoğu bölümünde, kışlar oldukça sert geçer ve buna karşılık yaz aylarında da oldukça yüksek sıcaklık değerlerine rastlanır.
Alberta'nın başkenti, 1 milyonun biraz üstündeki nüfusuyla Edmonton'dır; güneyde yer alan ve büyük bir ticaret merkezi olan Calgary, 1,1 milyonluk nüfusuyla eyaletteki en büyük kenttir. Eyaletin diğer büyük kentleri ve kasabaları ise şunlardır: Banff, Camrose, Wetaskiwin, Fort McMurray, Grande Prairie, Jasper, Lethbridge, Lloydminster, Medicine Hat ve Red Deer.
Calgary-Edmonton Koridoru olarak adlandırılan, güneyden kuzeye yaklaşık olarak 400 km'lik bir mesafeyi kapsayan bölge, Alberta'nın en çok kentleşmiş alanı olmasının yanı sıra, Kanada'nın en yoğun nüfusa sahip olan bölgelerinden biridir. 2001 yılında bu gölgede 2,15 milyondan fazla insan yaşamaktaydı (Alberta nüfusunun %72'si). Bu bölge aynı zamanda Kanada'nın en hızlı büyüyen bölgelerinden biridir.
Eyaletin sahip olduğu zengin doğal kaynaklar ve özellikle petrol, günümüzde de ekonomik gelişimin lokomotifi olmayı sürdürmektedir. 40'larda keşfedilen petrol kaynakları, o dönemden başlayarak eyaletin Kuzey Amerika'da petrol üretiminin liderlerinden biri olmasını sağlamıştır. Dünyanın en büyük petrol rezervi, eyaletin kuzeyinde 55.000 nüfusa sahip olan, Fort McMurray kentindedir; ve Fort McMurray bugün Kanada'da en hızlı büyüyen kent unvanına sahiptir.
Alberta ekonomisi, Kanada'nın en güçlüsü olarak görünmektedir. Ekonominin gücü büyük oranda hızla gelişen petrol endüstrilerinden ve daha küçük oranda tarım ve teknoloji endüstrilerinden ileri gelmektedir. 2005 yılında Alberta'da kişi başına düşen gayri safi eyalet içi hasıla 66.279 Kanada Doları kadardı; bu rakam ulusal ortalamanın %56 üstündedir ve bazı Atlantik eyaletlerinin iki katından bile fazladır.
Eyaletin şu anki başkanı, Birleşik Muhafazakar Parti'den Jason Kenney'dir.
Alberta nüfusu, gelişen ekonomiyle bağlantılı olarak hızla büyümektedir; Alberta'nın göreceli olarak yüksek doğum oranları, Kanada'nın içinden ve dışından eyalete olan göç hareketleri büyümenin başlıca etkenleridir. 2005 yılı sonunda eyaletin nüfusu 3.306.359 kadardı ve nüfusun %81'i kentsel alanlarda, %19'u ise kırsal da yaşamaktaydı. Albertalıların büyük bölümü kendini Hristiyan olarak tanımlamaktadır. Alberta diğer tüm eyaletlerden daha fazla evanjelik Hristiyan'a sahip olmasıyla çelişik bir şekilde, Britanya Kolumbiyası'nın ardından ülkedeki en düşük kilise katılım oranına sahiptir. Eyalette önemli Hindu, Sih ve Müslüman topluluklar bulunmaktadır. Kuzey Amerika'nın en eski camisi Edmonton'dadır.
Kaynakça
değiştir- ^ "Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, 2016 and 2011 censuses". Statistics Canada. 2 Şubat 2017. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
- ^ "Population by year of Canada of Canada and territories". Statistics Canada. 26 Eylül 2014. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2018.
- ^ "Languages Act". Government of Alberta. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2019.
- ^ Dupuis, Serge (5 Şubat 2020). "Francophones of Alberta (Franco-Albertains)". The Canadian Encyclopedia. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
In 1988, as a reaction to the Supreme Court’s Mercure case, Alberta passed the Alberta Languages Act, making English the province's official language and repealing the language rights enjoyed under the North-West Territories Act, while allowing French in the Legislative Assembly and court.
- ^ "Gross domestic product, expenditure-based, by province and territory (2015)". Statistics Canada. 9 Kasım 2016. 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017.
- ^ "Sub-national HDI - Global Data Lab". globaldatalab.org. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
Dış bağlantılar
değiştir- Alberta Hükûmeti'nin Resmî Sitesi 20 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kanada ve Alberta Hakkında Türkçe Bilgilendirme Sitesi 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Turizm Alberta Resmî Sitesi 24 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.