Epifiz

Epifiz, omurgalıların beyninde yer alan mercimek tanesi büyüklüğünde bir bezdir. Uyku paternini ve mevsimsel fotoperiyotları düzenleyen melatonini ve DMT salgılar. Diğer ismi pineal bezdir.

Epifiz
Latince isim	glandula pinealis
Sistem	Epitalamus
Tanımlayıcılar
JSTOR	pineal-gland
Microsoft Academic	2780059843
MeSH	D010870
TA	3862
FMA	62033

Özellikleri

İki hemisferin arasında talamus cisimlerinin birleştiği noktada yer alır. Kırmızı-gri renkte ve 5–8 mm uzunluğundadır. Kafa filmlerinde sıklıkla görülebilir ve genellikle kalsifiyedir.

Yapı

Epifiz, lobüler yapıdaki pinealosit kümeleri ve bunları çevreleyen bağ dokusundan oluşur. Piameterin uzantısı olan bir kapsülle çevrilidir. Ana hücre tipi pinealosit olmakla birlikte 4 tip hücre daha vardır. Özellikleri:

• Pinealositler: 4-6 adet çıkıntı içerirler. Melatonin salgılarlar.
• İnterstsiyel hücreler: Pinealositlerin arasında yer alırlar.
• Perivasküler makrofajlar: Damarların çevresinde yer alan antijen sunucu hücrelerdir.
• Pineal nöronlar
• Peptiderjik nöron benzeri hücreler: Parakrin fonksiyon görürler.

Epifize, süperior servikal gangliondan sempatik uyaranlar gelir. Sfenopalatin ve otik gangliyonlardan da parasempatik lifler ulaşır. Yaşla birlikte epifizin kalsiyum, fosfor ve flor içeriği artmaktadır.

Pinealositler gözdeki fotoreseptörlerle büyük benzerlik gösterir. Bu durum, epifizle gözün ortak bir embriyolojik kökten geldiğini düşündürmüştür.

Beynin pek çok bölgesinin aksine, epifiz bezi kan-beyin bariyerinin dışında kalmaktadır.

Sirkadyen ritmi oluşturan ışık uyaranları, gözden retinohipotalamik yol ile suprakiyazmatik nükleusa ve epifize ulaşır.

İşlev

Eskiden, epifizin, büyük bir organın işlevini kaybetmiş kalıntısı olduğu düşünülürdü. 1886′da iki mikro anatomi uzmanı, H.W. De Graff ve E. Baldwin Spencer, birbirlerinden bağımsız olarak epifizin, küresel bir lens ile dolu içsel bir odayı çevreleyen pigmentli retina hücreleri olan dışsal gözlerin tüm önemli özelliklerine sahip olan, dumura uğramış bir göz olduğunu keşfetti. Daha sonraki araştırma bezin aslında hem direkt olarak hem de dışsal gözden gelen sinir yolları vasıtasıyla çevresel ışığa tepkiler verdiğini kanıtladı. 1917'de inek epifiz ekstrelerinin kurbağa derisinin rengini açtığı bulundu. 1958'de Yale Üniversitesi'nden araştırmacılar deri hastalarında kullanmak üzere epifiz ekstreleri elde ettiler ve melatonin hormonunu izole ettiler. Bu madde belki başta planlanan etkiyi sağlamadı ama pek çok başka gizemin çözülmesine katkı yaptı. Örneğin, farelerde epifizin çıkartılması yumurtalıklarda büyümeye neden oluyordu, düzenli ışık altında tutulan hayvanlarda epifiz ağırlıkları azalıyordu ve aynı zamanda overler büyüyordu.

Melatonin, triptofan isimli amino asitten elde edilir. Üretim karanlıkta artar, aydınlıkta azalır. İnsandaki fonksiyonu tam bilinmemekle birlikte sirkadyen ritim uyku bozukluklarında sıklıkla reçete edilir.

İnsan epifizi 1-2 yaşına kadar büyür, ondan sonra sabit kalır. Çocuklardaki yüksek melatonin düzeylerinin cinsel olgunlaşmayı inhibe ettiği düşünülür. Epifiz tümörleri erken cinsel olgunlaşmaya yol açar. Ergenlik dönemi gelince melatonin üretimi düşer. Erişkinlerde, epifizin kalsifiye olması tipiktir.

Dış bağlantılar

• BrainMaps (Beyin haritası veri tabanı) pineal%20gland
• NeuroNames hier-280
• Histology at BU: Endocrine System: pineal gland (illustration)12 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Anatomy Atlases, Microscopic atlas: Pineal gland19 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• MedPix: Images of Pineal region
• Ancient Brain Mapping and Origins of the Eye of Horus: Egyptian Study of the Pineal Gland