Europa (mitoloji)

Yunan mitolojisinde Europa (/jʊəˈroʊpə, jə-/) Argos Yunan kökenli bir Fenike prensesi ve Girit Kralı Minos'un annesiydi. Avrupa kıtasına onun adı verilmiştir. Zeus tarafından boğa şeklinde kaçırılmasının hikâyesi bir Girit hikâyesiydi; Klasikçi Károly Kerényi'nin belirttiği gibi, "Zeus ile ilgili aşk hikayelerinin çoğu, onun tanrıçalarla evliliklerini anlatan daha eski hikayelerden kaynaklanmaktadır. Bu özellikle Europa'nın hikayesi için söylenebilir."^[1]

Europa'nın en eski edebi referansı, genellikle MÖ 8. yüzyıla tarihlenen İlyada'dadır.^[2] Oxyrhynchus'ta keşfedilen Hesiodic Kadınlar Kataloğu'nun bir parçasında ona bir başka atıfta bulunulur.^[3] Europa'yı anlattığı kesinlikle söylenebilen en eski vazo resmi, MÖ 7. yüzyılın ortalarından kalmadır.^[a]

Etimoloji

Palazzo Ferreria'da Europa'yı temsil eden Europa Heykeli

Yunanca (Eurṓpē) sözcüğü; εὐρύς (eurus), "geniş,genel"^[4] ve ὤψ/ὠπ-/ὀπτ- "göz, yüz, surat" öğelerini içerir.^[5]

Antik Yunan mitolojisinde ve coğrafyasında toprakları veya nehirleri kadın figürleriyle özdeşleştirmek yaygındır. Bu nedenle, Europa ilk olarak Ege Denizi'nin batı kıyısına atıfta bulunarak, Homerik İlahi de Delian Apollon'a coğrafi bir bağlamda kullanılmıştır.^[6] Bilinen dünyanın bir bölümünün adı olarak ilk kez MÖ 6. yüzyılda Anaksimandros ve Hekataios tarafından kullanılmıştır.^[7]

Aile

Europa'nın doğum yeri, Tyre, Lübnan

Kaynaklar, Europa'nın ailesiyle ilgili ayrıntılarda farklılık gösterir, ancak onun Fenikeli olduğu ve nihayetinde bir düveye dönüştürülmüş Zeus'un sevdiği efsanevi nympha prenses İo'nun soyundan ve Argos soyundan geldiği konusunda kaynaklar hemfikirdir. Genellikle Fenikeli Tire Kralı Agenor'un kızı olduğu söylenir; Syracusalı şair Moschus^[8] annesini Kraliçe Telephassa ("uzakta parlayan") olduğunu belirtir, ancak başka kaynaklarda annesi Argiope'dir ("gümüş yüzlü").^[b] İlyada gibi diğer kaynaklar, onun Agenor'un oğlu "kırmızı güneş" Phoenix'in kızı olduğunu iddia eder.^[9] Alfabeyi anakara Yunanistan'a getiren Kadmos ve adını Anadolu'da bulunan Kilikya bölgesine veren Cilix'in erkek kardeşi olduğu herkes tarafından kabul edilir, Bibliotheke'nin yazarı Phoenix'i üçüncü erkek kardeş olarak ekler. Bazıları, Europa'nın erkek kardeşi Phoenix'in (Agenor'un oğlu olduğu varsayıldığında) üç çocuğuna kardeşlerinin adını verdiği ve bu Europa'nın da(bu durumda, Phoenix'in kardeşi olan Europa'nın yeğeni) Zeus tarafından sevildiği şeklinde yorumlar, ancak ikisi de aynı isme sahip olduğundan karışıklığa sebep olmuştur. Europa, Girit'e vardıktan sonra, Zeus'tan üç oğlu oldu: Minos, Rhadamanthys ve Sarpedon. Minos ve Rhadamanthys öldükten sonra, Aegina'lı Aiakos ile birlikte Yeraltı Dünyasında yargıç oldular.^[10]^[11] Europa, Girit'te Asterion ile evlendi ve Asterius'u doğurdu. Ve Crete'in annesi (veya üvey annesi) oldu. Bazı anlatımlarda, Europa ve Zeus'un çocukları listesine Carnus^[12] ve Alagonia da eklenir.^[13]

Europa'nın Karşılaştırmalı Aile Tablosu
İlişki	Adlar	Kaynaklar
İlişki	Adlar	Alcman	Hom.	Sch. Iliad	Hes.	Hella.	Bacchy.	Sch. Eurip	Mosc	Con	Diod.	Apollod.		Hyg.	Pau.	Non.	Nat.
Ebeveynler	Phoenix		✓	✓		✓	✓			✓			✓
	Phoenix ve Cassiopeia				✓
	Phoenix ve Telephassa								✓
	Phoenix ve Telephe							✓
	Phoenix ve Perimede														✓
	Agenor										✓
	Agenor ve Telephassa											✓
	Agenor ve Argiope													✓		✓
Kardeşler	Phineus				✓							✓		✓
	Astypale							✓							✓
	Phoenice							✓
	Peirus							✓
	Cadmus			✓		✓				✓	✓	✓		✓		✓
	Thasus									✓
	Phoenix											✓
	Cilix											✓
	Adonis												✓
Eşler	Zeus	✓	✓									✓
Eşler	Asterius												✓
Çocuklar	Minos		✓				✓			✓		✓
	Rhadamanthys		✓									✓
	Sarpedon											✓
	Carnus	✓
	Alagonia																✓

SOYAĞACI

Yunan Mitolojisinde Argos Soyağacı

Erkek
Kadın
Ölümsüz

Mitoloji

Europa'nın Kaçırılması, Rembrandt, 1632

Klasik Mitoloji Sözlüğü, Zeus'un Europa'ya aşık olduğunu ve onu baştan çıkarmaya veya ona tecavüz etmeye karar verdiğini açıklar, ikisi Yunan mitinde neredeyse eşdeğerdir.^[14] Zeus, kendini beyaz bir boğaya dönüşür ve Europa'nın babasının sürülerine karışır. Europa ve yardımcıları çiçek toplarken boğayı görür, Europa boğanın böğrünü okşar ve sonunda sırtına biner. Zeus bu fırsatı değerlendirir ve sırtında kız ile birlikte denize koşar ve Girit adasına yüzer. Daha sonra gerçek kimliğini ortaya çıkarır ve Europa, Girit'in ilk kraliçesi olur. Zeus ona Hephaistos^[3] tarafından yapılmış bir kolye ve üç hediye daha verir: Talos, Laelaps ve asla hedefi şaşmayan bir mızrak. Zeus daha sonra, şimdi Boğa Takımyıldızı (Taurus) olarak bilinen yıldızları, beyaz boğanın şekline sokarak yaratır. Minator'un babası olan ve Herakles tarafından yakalanan Girit Boğası ile karıştırılmamalıdır. Roma mitolojisi , Zeus'un yerine tanrı Jüpiter'i koyarak "Europa'nın Kaçırılması" ve ayrıca "Europa'nın Baştan Çıkarılması" olarak da bilinen Raptus masalını benimsemiştir.

Europa ve Zeus miti, Fenike tanrıları Aštar ve Aštart (Astarte) arasında kutsal birliktelikte bir kökene sahip olabilir. Zeus'tan üç erkek çocuk dünyaya getiren Europa, bir kral olan Asterios ile evlenir, bu aynı zamanda Minotor'un adı ve muhtemelen 'Astar' adından türetilen Zeus'un bir sıfatıydı.^[15]

Herodot'un rasyonalize yaklaşımına göre, Europa, Argos prensesi İo'nun kaçırılmasının intikamını almak isteyen Yunanlar (muhtemelen Giritliler) tarafından kaçırılmıştır. Herodot'un değişken öyküsü, önceki miti rasyonalize etme girişimi olabilir; ya da mevcut mit, daha sonra Herodot tarafından açıklanmadan dile getirilen gerçeklerin - Fenikeli bir aristokratın kaçırılmasının - çarpıtılmış bir versiyonu olabilir.

Kült

Atina'dan pişmiş toprak heykelcik, M.Ö. 460–480

Fenike'de Sidon topraklarında, Samosata'lı Lucian (MS 2. yüzyıl), ay tanrıçası ile bağdaştırdığı Astarte tapınağının Europa için kutsal olduğu konusunda bilgilendirildi:

Aynı şekilde Phoenicia'da Sidonlulara ait çok büyük bir tapınak vardır. Buraya Astarte tapınağı diyorlar. Bu Astarte'yi ay tanrıçasından başkası olarak görmüyorum. Ancak rahiplerden birinin anlattığına göre bu tapınak Kadmos'un kız kardeşi Europa için kutsaldır. Agenor'un kızıydı ve Dünya'dan kaybolduğunda Fenikeliler onu bir tapınakla onurlandırdılar ve onun hakkında kutsal bir efsane anlattılar; Zeus'un güzelliğinden dolayı ona nasıl âşık olduğunu ve bir boğaya dönüşerek onu Girit'e nasıl götürdüğünü. Bu efsaneyi diğer Fenikelilerden de duydum; ve Sidonlular arasındaki madeni para akımı, Zeus'tan başkası olmayan bir boğanın üzerinde oturan Europa'nın tasvirini taşır. Dolayısıyla söz konusu tapınağın Europa için kutsal olduğu konusunda hemfikir değiller.

Lucian'a göründüğü gibi, paradoks, Europa , dolunay "geniş yüzlü" ay Astarte ile aynı kişiyse çözülecekti.

Tercüme

Europa'nın Helen dünyasına nasıl geldiğine dair birbirine rakip iki efsane,^[16] onun kutsal boğanın en önemli olduğu Girit'e (Kríti) geldiği konusunda anlaşırlar. Daha yaygın olan hikâyede, Europa, ağzından soluyan bir boğa formundaki Zeus tarafından baştan çıkarılır^[3] ve tanrı kızı sırtında Girit'e götürür - burada Asterion tarafından hoş karşılanacaktır.^[c] ancak Herodot'un Pers-Helen çatışmalarının anlatımını başlatan daha gerçekçi versiyonuna göre,^[d] Giritliler tarafından kaçırılmıştır. Efsanevi Europa, Levant'ta tapınılan kutsal boğa mitolojisinden ayrılamaz. 2012 yılında, Lübnanlı arkeolog Claude Doumet Serhal liderliğindeki British Museum'dan bir arkeolog topluluğu, Lübnan'ın Sidon kentindeki eski Amerikan okulunun sahasında, Europa'nın peçesi bir yay gibi her yerinde uçuşarak boğaya bindiğini gösteren para keşfetti. Bu da Europa'nın Fenike kökenli olduğunun kanıtıdır.^[17]

Europa, klasik Yunanistan'da her yerde doğrudan saygı duyulan bir kült gibi görünmemektedir ama Pausanias, Boiotia'daki Lebadaea'da, Europa'nın Demeter için kullanılan bir sıfat olduğunu not etmiştir - "Onlara göre Demeter'in soyadı Europa'dır ve Trophonios'un dadısıdır." ^[18]

Sanat ve edebiyatta

Yunan vazosu, Europa ve boğa. Tarquinia Müzesi, İtalya, MÖ 480 dolaylarında

Apulian kırmızı figür dinos- Zeus bpğa formunda ve Europa'yı kaçırırken gösteren bir sahne MÖ. 370-330, şimdi Eskenazi Sanat Müzesi'nde bulunmaktadır

Europa, pastoral bir şair ve İskenderiyeli dilbilimci Semadirekli Aristarkos'un arkadaşı, Syracuse'da doğan Moschus tarafından MÖ 2. yüzyılın ortalarında yazılmış kısa bir Helenistik destanın anafikrini sağladı.^[e]

Metamorfozlar Kitabı II'de şair Ovidius, Jüpiter'in baştan çıkarmasının tasvirini yazdı:

Ne gözlerinde, ne alnında korkulur bir iz, Bir durum. Bir tatlılık gelmiş yüzüne. Şaşmış

Güzelliğine, uysallığına Agnorus'un kızı, bir Anlam veremedi dövüşgen olmayışına, yumuşaklığına. Vurdumduymazdı, yine de çekindi dokunamadı ona: Sonra çiçekler verdi kar gibi ağzına. Ürperdi Sevinçten duygulandı. Bir yandan mutluluk beklerdi, Bir yandan da kızın ellerini öperdi. Güç tunu kendini, Sevincini. Oynar, sıçrardı yeşil otlar üstünde. Sürerdi Koyu sarı otlara kar gibi böğürlerini, böyle giderirdi Korkuyu kızın yüreğinden, elleriyle okşasın isterdi. Sokulurdu kıza, uzatıp boynuzlarını çiçek taksın diye. Sonunda kim olduğunu bilmeden oturmuş boğanın sırtına Kız.

Yavaş yavaş uzaklaşmış kıyıdan tanrı, karalardan, Islatmış ayaklarını ilk gördüğü sularda.

Açılmış. Götürmüş avını engin deniz sularından öteye. Anlamış Kaçırıldığını bakınca geriye, karalara, titremiş. Sağ eliyle tutmuş bir boynuzunu, sol elini koymuş Sağrısının üstüne. Oynardı esen yellerle Olabildiğince giyeklerinin kıvrımları ...

Europa'nın hikâyesi ayrıca Nathaniel Hawthorne'un Tanglewood Masallarında da bahsedilmiştir. "Ejderhanın dişleri" başlıklı hikâye büyük ölçüde Kadmos hakkında olsa da, Europa'nın güzel boğa tarafından kaçırılmasının ayrıntılı bir anlatımıyla başlar.

Masal aynı zamanda Anthony Burgess'in Enderby (kurgusal karakter) dizisindeki bir şiir ve filme konu olmuştur. Floransalı yazar Giovanni Boccaccio'nun 1361-62 yıllarında yazdığı tarihi ve mitolojik kadınların biyografilerinden oluşan De Mulieribus Claris'te de bahsedilmiştir. De Mulieribus Claris, batı edebiyatında yalnızca kadın biyografilerine ayrılmış ilk koleksiyon olarak dikkate değerdir.^[19]

Galeri

velificans, "Europa ve meltemde çırpınan tuniği… " (Zeugma Mozaik Müzesi)
Europa'nın Kaçırılması Titian (1562)
Europa'nın Kaçırılması, Jean-Baptiste Marie Pierre (1750)
Europa'nın Kaçırılması, Francisco Goya (1772)
Europa'nın Kaçırılması, Félix Vallotton tarafından (1908)
Europa'nın Kaçırılması, Valentin Serov (1910)
Europa'nın Kaçırılması, Carl Milles (1926)
Rapto de Europa, Juan Oliveira Viéitez (1989)
Avrupa, Léon de Pas (1997)
Mayıs Claerhout tarafından Avrupa (1999)

İsimler

Fredericus de Wit (1700) Nova et accurata totius Europæ descriptio'da kıtanın kişileştirilmesi olarak tasvir edilen Europa ve boğa

Kıta

Europa/Avrupa adı, coğrafi bir terim olarak, Strabon gibi Antik Yunan coğrafyacıları tarafından Trakya'daki Balkan dağlarının altındaki kısmına atıfta bulunmak için kullanılmıştır.^[20] Daha sonra Roma İmparatorluğu döneminde bir Trakya eyaletinin adı olarak kullanılmıştır.

Tüm dillerdeki sözcük, Yunanca Eurōpē sözcüğünden türemiştir. (Grekçe: Εὐρώπη) tüm Roman dillerinde, Cermen dillerinde, Slav dillerinde, Baltık dillerinde, Kelt dillerinde, İran dillerinde, Ural dillerinde (Macar Europa, Fince Eurooppa, Estonya Euroopa)

Europa, Euro banknotlarından, 2013 Europa Serisinde tasvir edilmiştir

Avrupa Birliği de "Europa" sözcüğünü pan-Avrupacılığın bir sembolü olarak kullanmıştır, özellikle web portalına onun adını vererek ve Yunanistan'ın 2€'luk madeni parası ve birkaç altın ve gümüş hatıra madeni parası üzerinde (örneğin Belçika'nın 10€'luk madeni parası) tasvir edilmiştir. Adı, ilk kez 1956'da çıkarılan Avrupa Konseyi'ni kutlayan posta pullarında yer aldı. İkinci euro banknot serisi, Europa Serisi olarak bilinir ve filigran ve hologramdaki benzerliğini taşır.

Kimyasal element

Nadir bir toprak elementi olan metal evropiyum, adını Avrupa kıtasına ithafen 1901 yılında almıştır.^[21]

Jüpiter'in Uydusu

Teleskobun icadı, çıplak gözle görülebilen ve tarih öncesi çağlardan beri insanlık tarafından bilinen Jüpiter gezegeninin bir uydu kümesine sahip olduğunu ortaya çıkardı. Bu uydular, tanrının erkek ve kadın aşıkları ve onunla ilişkili diğer mitolojik kişilerden adlarını almışlardır. Jüpiter'in Galile uydularının en küçüğüne Europa'nın adı verildi.

Notlar

^ Walter Burkert, Greek Religion (1985) I.3.2, note 20, referring to Schefold, plate 11B. References in myth and art have been assembled by W. Bühler, Europa: eine Sammlung der Zeugnisse des Mythos in der antiken Litteratur und Kunst (1967).
^ Kerenyi points out that these names are attributes of the moon, as is Europa's broad countenance.
^ According to the scholium on Iliad XII.292, noted in Karl Kerenyi (1996) Dionysus: Archetypal Image of Indestructible Life p. 105. 0691029156. Pausanias rendered the name Asterion (2.31.1); in Bibliotheke (3.1.4) it is Asterion.
^ Herodotus, Histories I.1; the act is made out to be a revenge for the previous "kidnapping" of Io
^ The poem was published with voluminous notes and critical apparatus: Winfried Bühler, Die Europa des Moschos (Wiesbaden: Steiner) 1960.

Kaynakça

^ The Gods of the Greeks. Thames and Hudson. 1951. s. 108.
^ Pierre Vidal-Naquet, Le monde d'Homère, Perrin 2000:19; M.I. Finley, The World of Odysseus, (1954) 1978:16 gives "the years between 750 and 700 BC, or a bit later".
^ ^a ^b ^c Hesiodic papyrus fragments 19 and 19A 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of the Catalogue of Women, dating from the third century AD.
^ εὐρύς 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
^ ὤψ 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
^ Grekçe: Τελφοῦσ᾽, ἐνθάδε δὴ φρονέω περικαλλέα νηὸν / ἀνθρώπων τεῦξαι χρηστήριον, οἵτε μοι αἰεὶ ἐνθάδ᾽ ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας, / ἠμὲν ὅσοι Πελοπόννησον πίειραν ἔχουσιν / ἠδ᾽ ὅσοι Εὐρώπην τε καὶ ἀμφιρύτας κατὰ νήσους "Telphusa, here I am minded to make a glorious temple, an oracle for men, and hither they will always bring perfect hecatombs, both those who live in rich Peloponnesus and those of Europe and all the wave-washed isles, coming to seek oracles." (verses 247–251, trans. Hugh G. Evelyn-White).
^ Histories 4.38. C.f. James Rennell, The geographical system of Herodotus examined and explained, Volume 1, Rivington 1830, p. 244
^ Moschus, Europa (on-line text at Theoi Project 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
^ Scholia on Homer, Iliad B, 494, p. 80, 43 ed. Bekk. as cited in Hellanicus' Boeotica
^ "Europa (mythology)". Encarta. Microsoft Corporation. 2008.
^ Pseudo-Apollonius, Bibliotheke 3.1.1.
^ Pausanias, Graeciae Descriptio 3.13.5
^ Natalis Comes, Mythologiae viii. 23
^ The Penguin dictionary of classical mythology. [Abridged ed.] London, England: Penguin Books. 1991. ISBN 0140512357. OCLC 25246340.
^ The East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth. Oxford University Press. 23 Ekim 1997. ss. 452-. ISBN 978-0-19-159104-4. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2022.
^ Bibliotheke 3.1.1.
^ "The Designer: And if Europe was Sidonian?". Lorientjour.com. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2012.
^ Pausanias, Guide to Greece 9.39.2–5.
^ Famous Women. I Tatti Renaissance Library. 1. Cambridge, MA: Harvard University Press. 2003. s. xi. ISBN 0-674-01130-9.
^ Strabo, Geography 8.1.1 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ "Periodic Table: Europium". Royal Society of Chemistry. 24 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] Walter Burkert, Greek Religion (1985) I.3.2, note 20, referring to Schefold, plate 11B. References in myth and art have been assembled by W. Bühler, Europa: eine Sammlung der Zeugnisse des Mythos in der antiken Litteratur und Kunst (1967).

[10] Kerenyi points out that these names are attributes of the moon, as is Europa's broad countenance.

[19] According to the scholium on Iliad XII.292, noted in Karl Kerenyi (1996) Dionysus: Archetypal Image of Indestructible Life p. 105. 0691029156. Pausanias rendered the name Asterion (2.31.1); in Bibliotheke (3.1.4) it is Asterion.

[20] Herodotus, Histories I.1; the act is made out to be a revenge for the previous "kidnapping" of Io

[23] The poem was published with voluminous notes and critical apparatus: Winfried Bühler, Die Europa des Moschos (Wiesbaden: Steiner) 1960.

[1] The Gods of the Greeks. Thames and Hudson. 1951. s. 108.

[2] Pierre Vidal-Naquet, Le monde d'Homère, Perrin 2000:19; M.I. Finley, The World of Odysseus, (1954) 1978:16 gives "the years between 750 and 700 BC, or a bit later".

[Hesiod-3] Hesiodic papyrus fragments 19 and 19A 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of the Catalogue of Women, dating from the third century AD.

[5] εὐρύς 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus

[6] ὤψ 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus

[7] Grekçe: Τελφοῦσ᾽, ἐνθάδε δὴ φρονέω περικαλλέα νηὸν / ἀνθρώπων τεῦξαι χρηστήριον, οἵτε μοι αἰεὶ ἐνθάδ᾽ ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας, / ἠμὲν ὅσοι Πελοπόννησον πίειραν ἔχουσιν / ἠδ᾽ ὅσοι Εὐρώπην τε καὶ ἀμφιρύτας κατὰ νήσους "Telphusa, here I am minded to make a glorious temple, an oracle for men, and hither they will always bring perfect hecatombs, both those who live in rich Peloponnesus and those of Europe and all the wave-washed isles, coming to seek oracles." (verses 247–251, trans. Hugh G. Evelyn-White).

[8] Histories 4.38. C.f. James Rennell, The geographical system of Herodotus examined and explained, Volume 1, Rivington 1830, p. 244

[9] Moschus, Europa (on-line text at Theoi Project 3 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).

[:03-11] Scholia on Homer, Iliad B, 494, p. 80, 43 ed. Bekk. as cited in Hellanicus' Boeotica

[encarta2008-12] "Europa (mythology)". Encarta. Microsoft Corporation. 2008.

[13] Pseudo-Apollonius, Bibliotheke 3.1.1.

[14] Pausanias, Graeciae Descriptio 3.13.5

[15] Natalis Comes, Mythologiae viii. 23

[16] The Penguin dictionary of classical mythology. [Abridged ed.] London, England: Penguin Books. 1991. ISBN 0140512357. OCLC 25246340.

[West1997-17] The East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth. Oxford University Press. 23 Ekim 1997. ss. 452-. ISBN 978-0-19-159104-4. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2022.

[18] Bibliotheke 3.1.1.

[21] "The Designer: And if Europe was Sidonian?". Lorientjour.com. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2012.

[22] Pausanias, Guide to Greece 9.39.2–5.

[Brown_xi-24] Famous Women. I Tatti Renaissance Library. 1. Cambridge, MA: Harvard University Press. 2003. s. xi. ISBN 0-674-01130-9.

[25] Strabo, Geography 8.1.1 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[26] "Periodic Table: Europium". Royal Society of Chemistry. 24 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[c]

[d]

[17]

[18]

[e]

[19]

[20]

[21]