Fars aşk şiirinde eşcinsellik
9. yüzyılda Fars şiirinin başlangıçlarından 20. yüzyıla kadar eşcinsellik, Fars aşk şiirinin unsurlarından biri idi.[1] İslam dönemi İranı'nda Şeriat'ın uygulanmasına rağmen homoerotizm, özellikle Gazel edebiyatında uygulanan tek aşk teması idi. Meşhur Fars gizemci Celaleddin-i Rumi, adamların ya da genç erkeklerin arasındaki cinsel bağlantıyı bir mecaz olarak kullanarak Tanrı ile bağlantıyı simgeledi.[2] En meşhur Fars şairlerinden biri olan Hâfız'ın da eserlerinde betimlediği sevgi nesnesi çoğunlukla yakışıklı bir genç erkek idi.[3]
Faruki divanında şöyle yazmıştır:
Ey pesar gar del-e man kard hamiḵᵛāhi šād
Az pas-e bāda marā busa hami bāyad dād
(Ah oğlanım, kalbimi mutlu etmek istiyorsan
Bana şarabımı verdikten sonra öpücüğünü de ver)[1]
Sevgi nesnesi
değiştirFars şiirlerindeki sevgi nesneleri sıkça mâsuk, mehbub veya habib isimleri ile tanımlanırdı; bunlar hepsi grameri cinsiyet ayrımı tanımayan bir dile geçen yabancı kökenli eril sözcüklerdir. Sakal uzamasının ilk aşamalarına işaret edilmesi ya da pesar ("genç erkek") kelimesi ile bağlantılı olarak ünlemlerin kullanılması sonra nesnenin cinsiyetini belirtir. Bunlar sıkça selvi ağaçları ile karşılaştırılırdı.
Sadi şöyle yazmıştır:
Ḵoš miravad in pesar ke barḵāst
Sarvi’st ke miravad čonin rāst
(Ayağa kalkan şu genç erkek çok zarif bir şekilde yürür
bir selvi ağacı gibi, çok düz!)[1]
Sevgili olarak köle
değiştirAsıl tapınma nesnesi çoğunlukla bir Türk genci idi.[4] Güzel Türkler sıkça tercih edilirdi; böylece dönemdeki Fars şiirinde "Türk" ismi erkek güzelliği ile eşanlamlı olmuştu.[1] Bu gençler Abbasi İmparatorluğu'nda köle pazarlarından kazanılmıştı ve ordu eğitimini gördükten sonra ordular ya da evlere yerleştirilen Türk köleler idi.
William Jones Hâfız'ı şöyle çevirmiştir:
Agar ān Tork-e Širāzi be dast ārad del-e mā rā
Be ḵāl-e henduyaš baḵšam Samarqand o Boḵārā rā
If that Turk of Shiraz should gain my heart
I bestow upon him Samarkand and Bukhara for his black beauty spot
Faruki ayrıca şiirlerinde bir Türk köleye karşı hissettiği arzusu hakkında yazar, ancak uysallıklarından dolayı Hintleri tercih ederdi. Türk askerini "komutan" anlamına gelen sarhang kelimesi ile anardı. Bu şekilde özellikle rütbesi ile savaşkan kaliteleri abartılmaktadır. Aşk şiirindeki bu askerî karşılaştırma ile başlığın kendisi aslında şiirsel olarak kölenin çekiciliğini ifade etmek için kullanılan mecazdır. Örneğin, kirpikleri oklar ile karşılaştırılır. Açık tenli oldukları nedeniyle arzulanan Slav ve Bulgar kölelerden de bahsedilirdi.[1]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b c d e "Homosexuality in Persian literature" (İngilizce). Encyclopædia Iranica. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
- ^ Samoleit, A., 2007. Homosexualität und Islam (Almanca). Norderstedt. S. 15.
- ^ "Persian literature 1300-1500" (İngilizce). Encyclopædia Britannica. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
- ^ De Bruijn, J. T. P. "Beloved" (İngilizce). Encyclopædia Iranica. 17 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
Dış bağlantılar
değiştir- Iranica: Homosexuality in persian literature8 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beloved8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.