Jean-Philippe Rameau

Jean-Philippe Rameau (25 Eylül 1683; Dijon, Fransa – 12 Eylül 1764; Paris), Fransız besteci ve müzik teorisyenidir.

Jean-Philippe Rameau
Jean-Philippe Rameau.jpg, Ressam:Jacques André Joseph Aved, 1728
Doğum	25 Eylül 1683 Dijon, Fransa
Ölüm	12 Eylül 1764 (80 yaşında) Paris, Fransa
Meslek	Müzisyen, opera bestecisi, müzik teorisyeni

Hayatı

Rameau'nun Paris dışında taşrada geçirdiği çalışma hayatının ilk yılları hakkında elimizde ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Ama Paris'e geldikten hemen sonra 1722'de yayınlamış olduğu klasik harmoni üzerine monografi "Traité de l'harmonie réduite à ses principes naturels" ile hemen kendine isim yapmış ve bu eser günümüze kadar klasik batı müziğinin en önemli ana teorik kitaplardan biri olma niteliğini korumuştur. Elli yaşına geldiği zaman opera besteciliği kariyerine girmesi ile (özellikle Hippolyte et Aricie (1733), Les Indes galantes (Yürekli Hintler) (1735), Castor et Pollux (1737), Dardanus (1739) ve Plate (1745) klasik operalarıyla) büyük bir opera bestecisi olarak ün yapmıştır.

Rameau'nun müziği 18. yüzyılda çok popüler olmakla beraber; bu yüzyıl sonunda unutulmaya başlanmış; 19. yüzyılda tamamen unutulmuş ve 20. yüzyıllarda akademisyen müzikçilerce gösterilen ciddi çalışmalarla tekrar popülerlik kazanmıştır. Günümüzde Rameau'nun müziksel eserlerinin temsilleri, konserleri ve ses kayıtlarıyla onun müzisyen olarak üstün yetenekliğinin yeniden kabul edildiğini açıkça ortaya çıkarmaktadır.

Müziği

Rameau, François Couperin ile birlikte 18. yüzyıl Fransız klavsen ekolünün öncülerinden biridir. Fakat bu iki müzisyenin çok farklı tarzları vardır.

Rameau'nun müziği çok istisnai şekilde ileri müzik teorisini iyi bilen bir bestecinin bestelerinde bu bilgisini göstermeye çalışması, yani hüner gösterme, niteliklidir. Bu şekilde besteler teoricilere ve entelektüellere hitap etme ile tenkit edilebilmektedir. Halbuki, Rameau müzik sanatı ile hislere de hitap etmeye hedef almış ve bunda da başarılı olmuştur. Rameau'nun kendi sözleriyle "sanatını sanat içinde saklamayı" başarmıştır. Rameau'nun müziği daha önce hiç kullanılmamış teknikleri kullanması dolayısıyla çok yenilik getirmiştir ama bu yenilikler eski moda şekiller ve bünye içinde saklanmıştır. Bu nedenle Rameau'nun eserleri besteci Lully'nin takipçilerini çok karmaşık harmonilerinden dolayı rahatsız etmekte idi ve bunlar onu bir müziksel devrimci olarak görmekteydiler; diğer taraftan Fransa'da sosyal ve politik devrime önayak olan müziğinin sadece içeriğine bakan ve ortaya çıkarılan sesleri hiç önemli saymayan "philosophelar" tarafından reaksiyoner olarak görülmekte idi. Zamanının müzikçilerinden gördüğü anlayışsızlık dolayısıyla Rameau müziksel deneyler yapmaktan kaçınmıştır. Örnegin "Hippolyte et Aricie" adlı operasının ikinci "Trio des Parque" üçlüsünün ilk bestesi, şarkıcıların bu şarkıyı ya bestelenen şekilde söylemeye yanaşmamaları ya da söylemeye yetenekleri olmadığı için iki temsilden sonra Rameau tarafından temsil edilen verziyondan çıkartılmıştır.

Eserleri

Rameau'nun eserlerinin kataloglanma ve dizin numaralanması Sylvie Bouissou ve Denis Herlin tarafından hazırlanan Rameau Catalogue Thématique adlı eserde verilen CT rumuzlarıyla verilmiştir:

Enstrümantal eserleri

• Pièces de clavecin. Trois livres (Klavsen için parcalar. Uc kitap), yay 1706, 1724, 1726/27(?).
• Pieces de Clavecin en Concerts Klavsen, keman ve viol için karakter parçalardan oluşan 5 albüm (1741)
  • RCT 7 - Concert I in C minor
  • RCT 8 - Concert II in G major
  • RCT 9 - Concert III in A major
  • RCT 10 - Concert IV in B flat major
  • RCT 11 - Concert V in D minor
• RCT 12 - La Dauphine klavsen icin. (1747)
• RCT 12bis - Les petits marteaux klavsen için.
• Operalarında bulunan birkaç orkestra için dans suiti

Motetler

• RCT 13 - Deus noster refugium (yak.1713-1715)
• RCT 14 - In convertendo (olasılıkla 1720den önce)
• RCT 15 - Quam dilecta (yak. 1713-1715)
• RCT 16 - Laboravi (Notaları Traité de l'harmonie kitabı içinde, 1722)

Kanonlar

• RCT 17 - Ah! loin de rire, pleurons (soprano, alto, tenor, bas) (yay. 1722)
• RCT 18 - Avec du vin, endormons-nous (2 soprano, Tenor) (1719)
• RCT 18bis - L'épouse entre deux draps (3 soprano) (önceden François Couperin'in eseri olduğu kabul edilmekteydi.)
• RCT 18ter - Je suis un fou Madame (3 voix égales) (1720)
• RCT 19 - Mes chers amis, quittez vos rouges bords (3 soprano, 3 bas) (yay. 1780)
• RCT 20 - Réveillez-vous, dormeur sans fin (5 voix égales) (yay. 1722)
• RCT 20bis - Si tu ne prends garde à toi (2 soprano, bas) (1720)

Şarkılar

• RCT 21.1 - L'amante préoccupée veya A l'objet que j'adore (soprano, continuo) (1763)
• RCT 21.2 - Lucas, pour se gausser de nous (soprano, bas, continuo) (yay. 1707)
• RCT 21.3 - Non, non, le dieu qui sait aimer (soprano, continuo) (1763)
• RCT 21.4 - Un Bourbon ouvre sa carrière veya Un héros ouvre sa carrière (alto, continuo) (1751, Acante et Céphise için bir arya; ama temsilden önce sansüre takılıp kaybolmuştur).

Kantatalar

• RCT 23 - Aquilon et Orithie (1715 ve 1720 arası)
• RCT 28 - Thétis (same period)
• RCT 26 - L’impatience (same period)
• RCT 22 - Les amants trahis (around 1720)
• RCT 27 - Orphée (same period)
• RCT 24 - Le berger fidèle (1728)
• RCT 25 - Cantate pour le jour de la Saint Louis (1740)

Operalar ve sahne eserleri

Muzikli Trajediler

• RCT 43 - Hippolyte et Aricie (1733; revizyon 1742)
• RCT 32 - Castor et Pollux (1737; revizyon 1754)
• RCT 35 - Dardanus (1739; revizyon 1744 ve 1760), Notalar
• RCT 62 - Zoroastre (1749; revizyon 1756, II., III. ve V. perdeler icin yeni muzik)
• RCT 31 - Les Boréades veya Abaris (sahnelenmedi; 1763de prova edildi)

Baleli Operalar

• RCT 44 - Les Indes Galantes (1735; revizyon 1736)
• RCT 41 - Les fêtes d'Hébé veya les Talens Lyriques (1739)
• RCT 39 - Les fêtes de Polymnie (1745)
• RCT 59 - Le temple de la gloire (1745; revizyon 1746)
• RCT 38 - Les fêtes de l'Hymen et de l'Amour veya Les Dieux d'Egypte (1747)
• RCT 58 - Les surprises de l'Amour (1748; revizyon 1757)

Pastoral kahramanlı eserler

• RCT 60 - Zaïs (1748)
• RCT 49 - Naïs (1749)
• RCT 29 - Acante et Céphise veyaLa sympathie (1751)
• RCT 34 - Daphnis et Eglé (1753)

Lirik Komediler

• RCT 53 - Platée veya Junon jalouse (1745), Notalar
• RCT 51 - Les Paladins veya Le Vénitien (1760)

Komedi Bale

• RCT 54 - La princesse de Navarre (1744)

Baleler

1748 tarihli Pigmalion adlı eserinin ilk sayfası.

• RCT 33 - Les courses de Tempé (1734)
• RCT 40 - Les fêtes de Ramire (1745)
• RCT 52 - Pigmalion (1748)
• RCT 42 - La guirlande veya Les fleurs enchantées (1751)
• RCT 57 - Les sibarites veya Sibaris (1753)
• RCT 48 - La naissance d'Osiris veya La Fête Pamilie (1754)
• RCT 30 - Anacréon (1754) (1754)
• RCT 58 - Anacréon (1757) (Bir onceki eserden tumuyle değişik, 1757, Les surprises de l'Amour icin Entrée)
• RCT 61 - Zéphire (bilinmeyen tarihli)
• RCT 50 - Nélée et Myrthis (bilinmeyen tarihli)
• RCT 45 - Io (bitmemis, bilinmeyen tarihli)

Operalar

• RCT 56 - Samson (muzikli trajedi') (1734de kismen temsil edildi)
• RCT 46 - Linus (muzikli trajedi) (1752, notalar bir provadan sonra calindi)
• RCT 47 - Lysis et Délie (pastoral) (6 Kasim 1753 de temsil icin hazilandi)

Opera Komik için ek müzik

Notaları kaybolmuştur.

• RCT 36 - L'endriague (3 perde, 1723)
• RCT 37 - L'enrôlement d'Arlequin (1 perde, 1726)
• RCT 55 - La robe de dissension veya Le faux prodige (i2 perde, 1726)
• RCT 55bis - La rose eya Les jardins de l'Hymen (prolog ve 1 perde, 1744)

Yazılı teorik eserleri

• Traité de l’harmonie réduite à ses principes naturels (Paris, 1722)
• Nouveau système de musique théorique (Paris, 1726)
• Dissertation sur les différents méthodes d'accompagnement pour le clavecin, ou pour l'orgue (Paris, 1732)
• Génération harmonique, ou Traité de musique théorique et pratique (Paris, 1737)
• Mémoire où l'on expose les fondemens du Système de musique théorique et pratique de M. Rameau (1749)
• Démonstration du principe de l'harmonie (Paris, 1750)
• Nouvelles réflexions de M. Rameau sur sa 'Démonstration du principe de l'harmonie' (Paris, 1752)
• Observations sur notre instinct pour la musique (Paris, 1754)
• Erreurs sur la musique dans l'Encyclopédie (Paris, 1755)
• Suite des erreurs sur la musique dans l'Encyclopédie (Paris, 1756)
• Reponse de M. Rameau à MM. les editeurs de l'Encyclopédie sur leur dernier Avertissement (Paris, 1757)
• Nouvelles réflexions sur le principe sonore (1758-9)
• Code de musique pratique, ou Méthodes pour apprendre la musique...avec des nouvelles réflexions sur le principe sonore (Paris, 1760)
• Lettre à M. Alembert sur ses opinions en musique (Paris, 1760)
• Origine des sciences, suivie d'un controverse sur le même sujet (Paris, 1762)

Medya

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (1) (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (2) (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (3) (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (4) (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (5) (Format: Ogg)

• Jean-Philippe Rameau - Gavotte and Variations (6) (Format: Ogg)

Ayrıca bakınız

• Ünlü operalar listesi
• Opera bestecileri listesi

Dış bağlantılar

• İngilizce Wikipedia "Jean-Philippe_Rameau" maddesi4 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 5.1.2010)
• Jean-Philippe_Rameau eserleri icin parasız partisyon notaları: IMSLP International Music Score Library Project13 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 12.4.2010)
• Jean-Philippe_Rameau koro eserleri parasız partisyon notaları: CPDL ChoralWiki7 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 12.4.2010)