Manzum hikâye

Manzum hikâye, Nazım şeklinde yazılan hikâyelere denir. Manzum hikâyelerin öykülerden tek farkı şiir biçiminde yazılmış olmalarıdır. Bu tür hikâyelerde didaktik şiir özelliği görülür. Hikâyede bulunan bütün özellikler (olay, yer, zaman, kişiler) manzum hikâyede de bulunur.

Özellikleri

• Manzum hikâyeler edebi metinlerdir.
• Konu ve özellik bakımından hikâye ile aynı özellikleri gösterirler.
• Manzum hikâyelerde şair ya bir olayı anlatır ya da bir öğüt verme çabası içindedir.
• Manzum hikâyeler genellikle bir çevre tasviriyle başlar, ardından o çevrede bulunan kişiler anlatılır. Daha sonra ise olay anlatılır. Amaç okuyucuya bu bölümde ders veya öğüt vermektir.
• Giriş, gelişme ve sonuç bölümleri hikâye ile benzer özellikler gösterir.
• Manzum hikâyeler düşündürücü ve eğiticidir.
• Manzum hikâyeler birçok bölümden oluşur. İlk bölümde anlatılmak istenen olaydan ve kişilerden bahsedilir. İkinci bölümde ise olaylar anlatılır ve örneklerle tasdik edilir. Üçüncü bölümde ise olay son bulur ve okuyucuya ders vermeyi güden cümleler yer alır.
• Manzum hikâyede her olay işlenebilir. Sıradan olaylar, sosyal olaylar vs.
• Manzum hikâyeler dörtlük, beyit, bent şeklinde de yazılabilir.
• Mensur hikâyeden (düzyazı) hiçbir farkı yoktur. Kişiler, zaman, mekân, olay bu hikâyelerde de vardır. Tek farkı şiirsel olması, dizeleri, kafiye ve redifleridir.

Türk edebiyatında manzum hikâye

Divan edebiyatında uzun hikâyeler mesnevi türü ile yazılırdı. Edebiyatımızda kafiyeli ve redifli, şiir biçiminde hikâye yazma Tanzimat’tan itibaren ortaya çıktı. Türün ilk temsilcileri Recaizade Mahmud Ekrem ile Muallim Naci'ydi.

Servet-i Fünûn döneminde manzum hikâye en etkili hale geldi. En önemli iki temsilcisi; "Balıkçılar" ve "Hasta Çocuk" gibi hikâyeleriyle Tevfik Fikret ve "Küfe", "Seyfi Baba", "Mahalle Kahvesi", "Hasta" gibi hikâyeleriyle Mehmet Akif Ersoy’du.

Ersoy ve Fikret dışında Beş Hececiler de manzum hikâye denemeleri yaptılar. Bunun dışında Yahya Kemal'in de manzum hikâyeleri vardı. Özellikle "Nazar" düşündürücü ve eğitici manzum hikâyelerin en önemli örneklerinden biridir.

Ayrıca bakınız

• Akd ü hall