Osmanlı ordusu
Osmanlı İmparatorluğu'nun silahlı kuvvetleri kara ordusu (klasik Osmanlı ordusu, Nizâm-ı Cedîd Ordusu, Sekbân-ı Cedîd, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye, modern Osmanlı ordusu), donanma ve tayyare bölüklerini içermekteydi.
| Osmanlı İmparatorluğu'nun silahlı kuvvetleri | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 1299 |
| Şimdiki hal | 1861 |
| Lağvediliş | 1922 |
| Birimler |  Osmanlı Ordusu Osmanlı Donanması Osmanlı Tayyare Bölükleri
|
| Karargâh | Konstantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
| Komuta | |
| Başkomutan |  Osmanlı Padişahı |
| Genel Bilgiler | |
| Zorunlu askerlik | 5 yıl (1844-1886) 6 yıl (1886-1908)[1] |
| İlgili maddeler | |
| Rütbeler | Osmanlı İmparatorluğu'nun askerî rütbeleri |
| Osmanlı askerî rütbeleri | ||
|---|---|---|
| 1909-1922 Osmanlı rütbeleri |
Günümüz Türkiyesindeki karşılığı | |
| Subaylar | ||
| Osmanlıca: Müşir Osmanlıca: میر لوا |
Mareşal Orgeneral | |
| Osmanlıca: Ferîk-i evvel (Osmanlıca: Serdar) Osmanlıca: فریق أول |
Korgeneral | |
| Osmanlıca: Ferîk Osmanlıca: فریق |
Tümgeneral | |
| Osmanlıca: Mirliva Osmanlıca: فریق |
Tuğgeneral | |
| Osmanlıca: Miralay Osmanlıca: میر آلای |
Albay | |
| Osmanlıca: Kaymakam Osmanlıca: قائم مقام |
Yarbay | |
| Osmanlıca: Binbaşı Osmanlıca: بڭباشی |
Binbaşı | |
| Osmanlıca: Kolağası (Osmanlıca: Sağ Kolağası / Osmanlıca: Sol Kolağası) Osmanlıca: قول آغاسی |
yok | |
| Osmanlıca: Yüzbaşı Osmanlıca: یوزباشی |
Yüzbaşı | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı evvel Osmanlıca: ملازم أول |
Üsteğmen | |
| Osmanlıca: Mülâzım-ı sânî Osmanlıca: ملازم ثانی |
Teğmen | |
| Erbaşlar | ||
| Osmanlıca: Takım başı Osmanlıca: تقيم باشى |
yok | |
| Osmanlıca: Başçavuş Osmanlıca: باشچاوش |
Başçavuş | |
| Osmanlıca: Başçavuş muavini Osmanlıca: باشچاوش معاوني |
Üstçavuş | |
| Osmanlıca: Çavuş Osmanlıca: چاوش |
Çavuş | |
| Osmanlıca: Onbaşı Osmanlıca: اونباشی |
Onbaşı | |
| Erler | ||
| Osmanlıca: Nefer Osmanlıca: نفر |
Er | |
Osmanlı Ordusu
değiştirOrdu-yi Hümayun (Osmanlıca: اردوي همايون) Osmanlı İmparatorluğu'nun ordusudur. Osmanlı Ordusu'nun tarihi iki ana döneme ayrılabilir. Klasik Dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşu olan 1299 yılı ile 19. yüzyılın başlarındaki askerî reformlar arasındaki dönemi kapsamaktadır.
Beylik-Devlet Döneminde Osmanlı Ordusu
değiştirBeylik-Devlet Döneminde Osmanlı Ordusu Dönemi, Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan II. Mehmet Dönemi'ne kadar olan dönemdir. Karma atlı aşiret kuvvetlerinden oluşup Orhan Bey zamanında yaya ve müsellem kuvvetleri ile sistematikleşmeye başlamıştır.
Klasik Osmanlı Ordusu
değiştirKlasik Osmanlı Ordusu II. Mehmed'in devlet ve askerî reformları ile başlamıştır. Bu reformlar ile Osmanlı Devleti’nin beylik-devlet siyasetinden imparatorluk siyasetine geçişi sırasında merkezî otoriteyi devşirme-kapıkulu-yeniçeri-enderun sistemiyle sağlamlaştırılması amaçlanmıştır. Bu dönemde ocaklardan birisi olan ve devşirmelerden kurulan Yeniçeri ocağının ordu ve siyasette büyük etkisi vardır. Klasik dönem Osmanlı ordusu organizasyonu Kapıkulu askerleri ve Eyalet askerleri olarak yapılanmıştır. Bu ordu 1606 yılına kadar (apex yılları) girdiği savaşlardan başarı ile çıkar.
| Klasik Osmanlı Ordusu (1451–1606) |
|---|
 Yeniçeri Ağası, Yeniçeri  Sipahi  Çorbacı  Sipahi |
Klasik Orduyu Yenileme Çalışmaları (1606–1826)
değiştir1606 yılı ile klasik Ordu savaşlardan yenilgi ile çıkmaya başlamıştır. Bu dönemde Yeniçeriliği faydalanabilecek şekle getirmek amacıyla yapılan çalışmalarla tanımlanır. Fransa'dan yardım istemiş, 1796 yılında konuyla ilgili olarak top, humbara dökümcüsü, top kundağı ve tüfenkçi işçileri gelmişti. Ayrıca, bir süre sonra Fransa'dan General Menand başkanlığında ve amele başı Bamilo ile gelen heyetle birlikte Prusya'dan da subay ve danışmanlar geldi. Bunlardan Albay Von Goetze, 1798'de III. Selim'in isteği üzerine Osmanlı kara birliklerinde incelemelerde bulundu. Bu dönem Vaka-i Hayriye ((Hayırlı Olay) Yeniçeri ocağının kaldırılması )ile son ermiştir.
Yeni Ordu Çalışmaları (1826–1858)
değiştirAsakir-i Mansure-i Muhammediyye
| Yeni Ordu Çalışmaları (1826–1858) |
|---|
 (1854) Nefer  (1854) Ağır silah  (1854) Paşa ve yaverleri |
Modern Osmanlı Ordusu
değiştirModern Osmanlı Ordusu Osmanlı Kara Kuvvetlerinin yeniden teşkilatlanması, Balkan Savaşları yenilgisinin hemen sonrasında başlanarak I. Dünya Savaşı öncesinde tamamlanmıştır.
| Savaşan Birimler |
|---|
 Ağır silah (Howitzer)  Atlı birlik  Er |
| Uzman Birimler |
|---|
 Mühendislik birimi (Heliograph)  İletişim birimi(Telephone)  Tıbbi (Alan hastanesi) |
Deniz kuvvetleri
değiştirOsmanlı Donanması Osmanlı İmparatorluğu'nun denizcilikle ilgilenmeye başlaması İzmit ve Gemlik taraflarının, daha sonra da Karesi ilinin alınması ile başlamaktadır. Karesi Beyliği gemilerinden faydalanılarak, Rumeli'ye geçen Osmanlı, 1390 yılında Gelibolu'da önemli bir tersane yapmıştır. Saruhanoğulları, Aydınoğulları ve Menteşeoğulları beylikleri gibi denizde kıyısı olan beylikler, Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresine girince, onların tersanelerinden de istifade edilmişti.
| Osmanlı Donanması |
|---|
 Zonchio 1499.  Mahmudiye 1829  1914 |
Hava gücü
değiştirOsmanlı tayyare bölükleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun kara ve deniz kuvvetlerine ait askerî hava bölükleridir. Osmanlı askerî havacılığının tarihi Haziran 1909[1] veya Temmuz 1911'e kadar uzanmaktadır. Türk Hava Kuvvetleri, Yüzbaşı Fesa Bey (Evrensev) ve Mülazım-ı Evvel Yusuf Kenan Bey'in 1911'de uçuş eğitimi için Fransa'ya gönderilmesini askerî havacılığının başlangıcı sayarak, 2011 yılında havacılığın 100. yıldönümünü kutladı.
| Osmanlı Tayyare Bölükleri |
|---|
 Yesilkoy 1911  Pilot, 1912  Balkan savaşları |
Personel
değiştirEğitim
değiştirOsman Gazi ve Orhan Gazi’nin ilk zamanlarında gönüllülerden oluşan ilk Osmanlı ordusu yerine, Bursa’nın fethi sırasında ortaya çıkan eksiklikleri gidermek için maaşlı yaya ve atlı birlikler kurulmuştur. Yeniçerilik kurularak eğitimli bir ordunun temelleri atılır. Klâsik dönemde askerî eğitimde öne çıkan iki unsur Acemi Ocağı ile Yeniçeri Ocağı'dır. Acemioğlanları Ocağı'nda: Pençik ve Devşirme usulleriyle toplanan çocuklar, yetiştirilmek amacıyla önce bir Türk ailesine verilir ve oradan da Acemioğlanlar Ocağı’na gelirlerdi. Bu çocuklar, burada bir taraftan Sıbyan mektebi seviyesinde eğitim verilirken diğer taraftan da askerî disiplinle Yeniçeri Ortası’na hazırlanırdı. Daha sonra Acemioğlanlar arasından seçilen kıdemli oğlanlar, Cemaat Ortaları, Sekbanlar ve Ağa Bölükleri’nde eğitime tabi tutulurlardı. 1826'da kaldırılan yeniçerilikten sonra, farklı müesseseler ile ordunun eğitimi devam ettirilmeye çalışılmıştır.
1773 yılında III. Mustafa zamanında Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından açılan Hendese Odası tersane ve donanmanın geliştirilmesi ve tersane halkının eğitilmesi amacıyla açılmış teknik okuldur. 1782 yılında I. Abdülhamit döneminde Mühendishane-i Bahr-i Hümâyûn' adını almıştır.
14 Mart 1827’de II. Mahmut'un açtığı Tıphane'ye uzanan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane, Osmanlının ilk tıp fakültesidir.
1 Temmuz 1835'te Kara Harp Okulu Maçka'da II. Mahmud da katıldığı bir törenle eğitim ve öğretime başlamıştır. 1905 yılında beş ordu merkezinde açılmış olan Edirne, Manastır, Erzincan, Şam ve Bağdat Harp okulları, kısa bir süre sonra kapatılmışlardır. Bundan sonra sadece İstanbul’daki Harbiye Mektebi, eğitim ve öğretime devam etmiştir.
30 Aralık 1898 tarihinde Gülhane Askerî Tıp Akademisi ilk olarak "Gülhane Seririyat Hastanesi" adı ile törenle açılmış. 1908’de İkinci Meşrutiyet ilan edilmesinden sonra tıp konularında yapılmak istenen reform girişimleri sonucu askerî ve sivil tıp okulları birleştirilmiş ve 1909’da kurulan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne Gülhane öğretim üyelerinin on bir kişilik önemli bir kısmı da transfer olmuştur. Tayyare Mektebi Balkan Savaşlarının ardından 1912 yılının başında Osmanlı'nın askerî havacılığının gelişimi için Yeşilköy'de kurulmuş olan uçuş okuludur.
Osmanlı Ordusu'nda kullanılan silahlar
değiştirOsmanlı ordusunda; alemkılıç, ok, sapan, bozdoğan, topuz da denilen gürz, kamçı, döğen, balta, meç, şemşir, gaddara, yatağan, hançer, kama, mızrak, cirit, kantariye, kastaniçe, süngü, zıpkın, tırpan, çatal, halbart, mancınık, müteharrik kule, şayka, zarbazen, miyane zarbazen, şahî zarbazen, şakloz, drankı, bedoluşka, marten, ejderhan, kolonborna, miyane, balyemez adlarındaki toplar şişhaneli karabina, çakmaklı, fitilli çeşitleriyle tüfek, tabanca, zırh, karakal, miğfer, dizçek, kolçak, kalkan da düşman silâhından muhafaza için kullanıldı.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştirÖzel
değiştir- ^ Erhan Afyoncu (22 Temmuz 2018). "Dedelerimiz 12 yıl askerlik yapıyordu". 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Genel
değiştir- Şimşek, Ali Rıza (2006), Osmanlı Ordusunda 18. ve 19. yüzyıllarda yapılan ıslahat çalışmaları ve bu çalışmalarda yabancı uzmanların rolü (PDF) (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 24 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 26 Şubat 2013