Riga Antlaşması (1921)
Riga Antlaşması veya Riga Barışı (Lehçe: Traktat ryski), İkinci Polonya Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak da anılır) ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti arasında Letonya'nın başkenti Riga'da 18 Mart 1921 tarihinde imzalanan antlaşma. Bu antlaşmayla birlikte Polonya-Sovyet Savaşı sona erdi.
Antlaşma ile kurulan Sovyet-Polonya sınırı II. Dünya Savaşı'na kadar yürürlükte kaldı. Daha sonra Yalta Konferansı ve Potsdam Konferansı sırasında yeniden çizildi.
Hükümler
değiştirAntlaşma 26 maddeden oluşuyordu.[1] Polonya, Polonya'nın parçalanması süresince Rus İmparatorluğu'na ekonomik olarak bağlandığı için 30 milyon ruble değerinde altın yardımı alacaktı. Ayrıca madde 14 uyarınca Polonya 29 milyon altın ruble değerinde demiryolu malzemeleri (lokomotif, demiryolu vagonu vb.) alacaktı.[2] Rusya, 1772'den sonra Polonya topraklarından edinilen sanat eseri ve diğer Polonya ulusal hazineleri (Jagiellonian halıları ve Załuski kütüphanesi gibi) teslim edecekti. Her iki taraf savaş telafisi iddiasından vazgeçecekti.
3. madde, Polonya ile Litvanya arasındaki sınır meselelerinin bu devletler tarafından çözüleceğini öngördü.[1] Madde 6, yeni sınırın her iki tarafındaki kişiler için vatandaşlık seçeneklerini yarattı.[1] 7. madde, bütün ulusların "özgür düşünce gelişimi, kendi dillerinin kullanımı ve dinlerinin uygulanması" konusunda karşılıklı güvence altına alınmasını sağladı.[1]
İptali
değiştirAntlaşma II. Dünya Savaşı'nın başındaki Almanya-Polonya Savaşının ardından geçersiz hale gelmiştir. Savaş Almanya'nın zaferiyle sonuçlanmak üzereyken Polonya hükûmeti topraklarını terk etmiş ve ardında selef bırakmaksızın Romanya'ya kaçarak enterne edilmiştir. Dolayısıyla Polonya devleti hukukî olarak varolmadığı için antlaşma da geçersiz hâle gelmiştir.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d Michael Palij (1995). The Ukrainian-Polish defensive alliance, 1919-1921: an aspect of the Ukrainian revolution. CIUS Press. ss. 165-168. ISBN 978-1-895571-05-9.
- ^ J.C. Johari (2000). Soviet Diplomacy 1925-41. Anmol Publications PVT. LTD. s. 42. ISBN 81-7488-491-2.
- ^ Furr, Grover. Blood Lies, Red Star Publishers, 2014 Ağustos s.333