Sarah Bernhardt
Sarah Bernhardt (d. 22 Ekim 1844 - ö. 26 Mart 1923), Fransız tiyatro oyuncusu. Ününü Avrupa'da 1870'lerde duyurdu ve bunun ardından Avrupa ve Amerika'da aranılan biri oldu. Ünü, ciddi drama aktrisi olarak gelişti ve "Kutsal Sarah" takma adını aldı[1].
Sarah Bernhardt | |
|---|---|
 Nadar'ın Sarah Bernhardt portresi | |
| Doğum | Henriette-Rosine Bernard 22 Ekim 1844 Fransa |
| Ölüm | 26 Mart 1923 (78 yaşında) Fransa |
| Ölüm sebebi | Böbrek yetmezliği |
| Defin yeri | Père Lachaise Mezarlığı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Conservatoire national supérieur d'art dramatique |
| Meslek | Tiyatro oyuncusu, Tiyatro yönetmeni, Oyun yazarı, Ressam, Heykeltıraş |
| Etkin yıllar | 1862-1923 |
| Partner(ler) | Aristidès Damala |
| Çocuk(lar) | Maurice Bernhardt |
| Ebeveyn(ler) | Jeanne-Rosine Bernhardt (kardeşi) |
| Etkilendikleri | Jean-Baptiste Provost |
| İmza | |
 | |
İlk yılları
değiştirParis'te Rosine Bernardt olarak doğan Bernhardt; "Youle" ismiyle tanınan Julie Bernardt isminde Hollandalı Musevi bir hayat kadınının hayatta kalan evlilik dışı en büyük kızıydı.
Geçimini sağlayabilmek için, kariyeri aktrislik ve hayat kadınlığının bir karışımıydı. Bu zamanlarda, her iki meslek de bir bakıma skandaldı; ancak hayat kadınları sosyal çevrelerde kabul edilmekteydi ve eğitimli olmaları durumunda eşit olarak görülmekteydiler. Bu vesile ile hayat kadınlığının yanı sıra bazı durumlarda daha saygı duyulan bir mesleğe ek iş olabiliyordu. Duc de Morny sponsorluğunda 1859 yılında tiyatro eğitimi için Convervatoire de Musique et Déclamation okutuldu.
Sahne kariyeri
değiştir
Sahne kariyeri 1862'de başlayan Sarah, ünlü Fransız okulu Comedie Francaise'de bir öğrenciydi. Ünü de 1870'li yıllarda Avrupa'da yayıldı ve Amerika'da New York'a kadar uzandı. Kısa bir süre sonra dramatik aktris olarak bir ün kazandı ve "Kutsal Sarah" lakabını bu dönemin en ünlü aktrislerinden biri olması sayesinde kazandı. Liane de Pougy de başta olmak üzere birçok genç kadını aktris olarak yetiştirdi ve eğitti.
Görsel sanatlar ve kayıtlar
değiştirBir sahne sanatçısı olsa da; Bernhardt, birçok prodüksiyonda kayıt diyalogları da yaptı. Bunlardan ilki de Jean Racine'in Phedre'sini Thomas Edison'un New York'u 1880'lerde ziyareti sırasında okumasıydı. Aktrisliği ile birlikte, görsel sanatlarla da ilgilendi. Ressamlık ve heykeltıraşlığın yanı sıra Antonio de La Gandara'ya da modellik yaptı ve bu sırada birçok kitap ve oyun da yayınladı.
Bernhardt'ın ayrıca opera üzerinde de etkisi olmuştur. Tosca ve Salome örneğin; operanın en tanınmış iki kadın kahramanı Bernhardt'ın oyunlarında yazdığı karakterler üzerineydi.
Sosyal hayatı, evlilikleri ve ilişkileri
değiştirLigne prensi, Belçikalı soylu Charles-Joseph-Eugene-Henri ile bir ilişkisi oldu ve bu ilişkide tek çocuğu olan Maurice Bernhaardt (1864) doğdu. (Prens ise Polonya prensesi Maria Jablonowska (d. 1863 - ö. 1914) ile evlendi) Daha sonraki sevgilileri arasında sanatçılar da vardı. En tanınmışları, Gustave Dore, Georges Clarin, Mounet-Sully, Lou Tellegen, Alphonse Mucha da bunların arasındaydı. Mucha ise tanınmış Art Nouveau'sunu Sarah üzerine yapmıştı.
Daha sonraki yıllarda Yunan Aristides Damala (Jacques Damala) isimli aktör ile Londra'da 1882 yılında evlenen Sarah'ın bu evliliği her ne kadar kâğıt üzerinde -Sarah 1889'da 34 yaşında ölümüne kadar- sürse de, daha ilk yıllarında sona ermişti ve sebebi de genç aktörün morfin bağımlılığıydı. Bu evliliğin son yıllarında da İngiltere Kralı Edward VII. ile bir ilişki yaşamıştır.
Sessiz film kariyeri
değiştir
Bernhardt, ayrıca sessiz filmlerin en ünlü aktrislerinden biriydi. 1900 yılında Hamlet olarak Le Duel d'Hamlet'i oynamıştı (Teknik olarak bu tam olarak bir sessiz film değildi, silindirler sayesinde film gösterilirken bir yandan da diyaloglar dinleniyordu) Bu filmle beraber 8 filmde ve 2 biyografi filminde oynadı. En son filmi Sarah Bernhardt a Belle-Isle (1912) günlük hayatını anlatan bir filmdi.
Sarah Bernhardt, Fransız Legion D'Honeur (Onur nişanı)'nı 1914'te aldı.
Kariyerinin sonları
değiştir1915'te ciddi bir sakatlığın 10 yıl ardından, ayağı kesildi ve tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kaldı. Yine de kariyerine ayakta durabilmesi için tahta bir protez ayak kullanarak devam etti. 1915'te Amerika'da başarılı bir turnenin ardından, Fransa'ya geri döndü ve kendi prodüksiyonlarında ölene kadar oynadı.
Başarıları Daniel (1920), La Gloire (1921) ve Regine Armand'yi (1922) de içerdi. Fiziksel durumu yüzünden sahne üzerine hareket edemiyordu ancak yaşlılığına rağmen değişmeyen sesi ile izleyicileri etkileyebiliyordu. 26 Mart 1923'te hayal ettiği gibi sahnede öldü ve Fransa'daki Pere Lachaise Mezarlığı'na gömüldü.
Kitapları
değiştir- Dans les Nuages, Impressions d'une Chaise Charpentier (1878)
- L'Aveu, drame en un acte en prose (1888)
- Adrienne Lecouvreur, drame en six actes (1907)
- Ma Double Vie (1907; as My Double Life, 1908)
- Un Coeur d'Homme, pièce en quatre actes (1911)
- Petite Idole (1920; as The Idol of Paris, 1921)
- L'Art du Théâtre: la voix, le geste, la prononciation, etc. (1923; as The art of the Theatre, 1924)
Tiyatro kariyeri
değiştir
- 1862: Racine'in Iphigénie'i, ilk rolü
- 1862: Eugène Scribe - Valérie
- 1862: Molière - Les Femmes Savantes
- 1864: Labiche & Deslandes, Un Mari qui Lance sa Femme
- 1866: T & H Cognard - La Biche aux Bois
- 1866: Racine - Phèdre - (Aricie)
- 1866: Pierre de Marivaux - Le Jeu de l'Amour et du Hasard (Silvia)
- 1867: Molière - Les Femmes Savantes (Armande)
- 1867: George Sand - Le Marquis de Villemer
- 1867: Georges Sand - "François le Champi" (Mariette)
- 1868: Alexandre Dumas, père Kean (Anna Damby)
- 1869: Coppée -La Passant, (Zanetto); ilk sahne başarısı.
- 1870: George Sand - L'Autre
- 1871: Theuriet - Jeanne-Marie
- 1871: Coppée - Fais ce que Dois
- 1871: Foussier ve Edmond La Baronne
- 1872: Bouilhet - Mademoiselle Aïssé
- 1872: Hugo - Ruy Blas (Doña Maira de Neubourg, Queen of Spain)
- 1872: Dumpère Mademoiselle de Belle-Isle (Gabrielle)
- 1872: Racine - Britannicus (Junie)
- 1872: Beaumarchais - Le Mariage de Figaro
- 1872: Sandeau - Mademoiselle de la Seiglière
- 1873: Feuillet - Dalila (Princess Falconieri)
- 1873: Ferrier - Chez l'Avocat
- 1873: Racine - Andromaque
- 1873: Racine - Phèdre (Aricie)
Sarah Bernhardt Theodora rolünde - 1873: Feuillet - Le Sphinx
- 1874: Voltaire - Zaire
- 1874: Racine - Phèdre (Phèdre)
- 1875: Bornier - La Fille de Roland
- Alexandre Dumas, fils' L'Étrangère (Mrs. Clarkson)
- Parodi - Rome Vaincue
- 1877: Hugo - Hernani (Doña Sol)
- 1879: Racine - Phèdre (Phèdre)
- 1880: Émile Augier - L'Aventurière
- 1880: Legouvé & Scribe - Adrienne Lecouvreur
- 1880: Meilhac & Halévy - Froufrou
- 1880: Dumas fils' La Dame aux Camélias (Maguerite)
- 1882: Sardou - Fédora
- Sardou - Théodora (Theodora, Empress of Byzantium)
- 1887 : La Tosca13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. de Victorien Sardou
- Dumas fils' La Princesse Georges
- 1890: Sardou - Cléopâtre, Cleopatra
- 1893: Lemaître - Les Rois
- 1894: Sardou - Gismonda
- 1895: Molière - Amphytrion
- 1895: Magda(translation of Sudermann - Heimat)
- 1896: La Dame aux Camélias
- 1896: Musset - Lorenzaccio (Lorenzino de' Medici)
- 1897: Sardou - Spiritisme
- 1897: Rostand - La Samaritaine
- 1898: Catulle Mendès Medée
- 1898: La Dame aux Camélias (Marguerite Gautier)
- Barbier - Jeanne d'Arc
- Morand & Sylvestre - Izéïl (Izéïl)
- Shakespeare - Kral Lear (Cordelia)
- 1899: Shakespeare - Hamlet (Hamlet)
- Shakespeare - Antonius ve Kleopatra (Kleopatra)
- Shakespeare - Macbeth (Lady Macbeth)
- Richepin - Pierrot Assassin (Pierrot)
- 1900: Rostand - L'Aiglon L'Aiglon
- 1903: Sardou - La Sorcière
- 1904: Maeterlinck - Pelléas et Mélisande (Pelléas)
- 1906: Ibsen - The Lady From the Sea
- 1906: Mendès' La Vierge d'Avila (Saint Theresa)
- 1911: Moreau - Queen Elizabeth (Queen Elizabeth)
- 1913: Bernard - Jeanne Doré (Jeanne Doré)
Film kariyeri
değiştir- 1900: Le Duel d'Hamlet (Hamlet)
- 1908: La Tosca (Tosca)
- 1911: La Dame aux Camélias (Camille)
- 1912: Adrienne Lecouvreur (Adrienne Lecouvreur)
- 1912: Elisabeth Reine d'Angleterre (Kraliçe Elizabeth)
- 1912: Sarah Bernhardt à Belle-Isle (kendisi)
- 1915: Mères Françaises (Kızılay hemşiresi)
- 1915: Ceux de Chez Nous (biyografi)
- 1916: Jeanne Doré (Jeanne Doré)
- 1921: Daniel
- 1923: La Voyante
Dış bağlantılar
değiştir
- Sarah Bernhardt12 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Internet Broadway Database9 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sarah Bernhardt18 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at the Internet Movie Database25 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sarah Bernhardt silindir kayıtları
Kaynakça
değiştir- ^ Larousse, Éditions. "Encyclopédie Larousse en ligne – Henriette Rosine Bernard dite Sarah Bernhardt". www.larousse.fr. 27 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.