Vikipedi

Sivas (il)

Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde bir il

Sivas, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ilidir. Sivas ili, ticaret yolları üzerinde olduğu için, Selçuklu Hanedanı döneminde tüccarların ziyaret ettiği bir merkez haline gelmiştir. Türkiye'de Konya'dan sonra en çok Selçuklu eserinin bulunduğu il Sivas'tır. 13. yüzyıla ait Gök Medrese, Çifte Minareli Medrese ve Mavi Medreseleri çini sanatı açısından mutlaka görülmeye değer yerlerdir. Ulu Camii ise 1100 yılında inşa edilmiştir. Ayrıca Sivas, Türkiye'nin yüzölçümü açısından en büyük ikinci ilidir.

Sivas
il
Kale Camii, Gök Medrese, hükümet konağı
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Koordinatlar: 39°45′0.7″K 37°0′58.0″D / 39.750194°K 37.016111°D / 39.750194; 37.016111
ÜlkeTürkiye
Bölgeİç Anadolu Bölgesi
Alt idari birimler
İdare
 • Belediye BaşkanıAdem Uzun[1] (Büyük Birlik Partisi)
 • ValiYılmaz Şimşek
Yüzölçümü
 • Toplam28.164 km²
Rakım1.285 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam634.924
 • Yoğunluk22/km²
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Alan kodu(+90) 346
Plaka kodu58

Sivas Kızıldağ'dan doğan Kızılırmak, Köse Dağı'ndan doğan Yeşilırmak ve yine Köse Dağı'ndan doğan Fırat'ın en önemli kollarından biri olan Karasu Nehri, Sivas ili sınırları içinde doğmaktadır. Sivas coğrafi açıdan kıraç, yeşili az, sert iklimli bir yerdir. İkliminin elverdiği ölçüde yetiştirilebilen ancak tahıl ürünleri, şeker pancarı, patates gibi ürünlerdir.

Türk Kurtuluş Savaşı'nın temellerinin atıldığı, Selçuklu devrinin dev eserleriyle süslü, yüzölçümü bakımından Türkiye’de Konya'dan sonra ikinci sırada yer alan şehirdir. Sivas ili topraklarının büyük kısmı İç Anadolu'nun yukarı Kızılırmak bölümünde diğer kısımları ise Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde olup, 35° 50 ve 38° 14’ doğu boylamları ile 38° 32 ve 40° 16’ kuzey enlemleri arasında yer alır. İç Anadolu Bölgesi, Doğu Karadeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde ilçeleri ve kültür zenginliği, iklim farklılığı bulunan ve sahip olduğu değerleri ile önemli bir coğrafi konuma sahiptir. Kuzeyinde Ordu, kuzeybatısında Tokat doğusunda Erzincan, kuzeydoğusunda Giresun, batısında Yozgat, güneybatısında Kayseri, güneyinde Malatya ve Kahramanmaraş ile çevrilidir.

Sivas'ta Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.[2]

Adlandırma

değiştir

Şehrin adı kentin antik dönemdeki adı olan Sebastia sözcüğünün evrimleşerek Türkçeleşmesiyle bugünkü halini almıştır. Sebastia ismi de Yunancada saygıdeğer, yüce anlamına gelir ki, Latince Augustus'un Yunanca karşılığıdır. Bu da Pontuslar tarafından kurulan kentin Roma İmparatoru Augustus onuruna onun ismiyle adlandırıldığına işaret edebilir.

Halk arasındaki rivâyetlere göre ise Sivas kurulmadan önce ulu ağaçlar altında kaynayan üç pınar varmış. Bu pınar Tanrı'ya şükür, ana ve babaya minnet ve küçüklere şefkat duygularını ifâde edermiş. Bu üç pınara "Sipas Suyu" denirmiş. Zamanla mukaddes sayılan bu üç pınarın etrâfında küçük bir yerleşim merkezi kurulmuş ve "Sipas" ismi verilmiştir. Diğer bir rivâyete göre ise Sivas ismi eski kavimlerden "Sibasipler"den gelmektedir. Sivas ilk çağlarda Talavra, Megalapolis, Karana ve Diyapolis isimleriyle anılmıştır.

Sivas ismi ile ilgili bir başka rivâyete göre ise, kentin adı Farsçada "üç değirmen" mânâsına gelen "Sebast" kelimesinden gelmektedir; Sebast ismi zamanla halk diline Sivas olarak yerleşmiştir.

Coğrafya

değiştir

Üç vadi arasındadır. Sivas halkının büyük çoğunluğu çeşitli zamanlarda bölgeye yerleşmiş Türkmenlerdir. İlde Kafkasya göçmenleri de mevcuttur. Kızılırmak Havzası; kenti İç Anadolu iklimine, Yeşilırmak; Karadeniz, Fırat Havzası ise Doğu Anadolu iklimine bağlamaktadır. Bu üç su, üç yol, üç farklı kültür demektir.

İklim ve bitki örtüsü

değiştir

35 derece-50 dakika ve 38 derece-14 dakika doğu boylamlarıyla, 38 derece-32 dakika ve 40 derece-16 dakika kuzey enlemleri arasında kalan il, 28,488 km² lik yüzölçümü ile Türkiye'nin toprak bakımından ikinci büyük ili olan Sivas'ın il topraklarının büyük bölümü Kızılırmak, bir bölümü de Yeşilırmak ve Fırat havzalarına girer. Sivas coğrafi olarak İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin kesiştiği noktadadır. Bu nedenle Karadeniz bölgesindeki Suşehri, Akıncılar, Gölova, Koyulhisar ve kısmen Kuzey Zara ve Doğanşar'ın bitki örtüsü, havanın sertliği ve sıcaklığı, yağış oranı farklıdır. Bu bölgelerde merkez ilçeden farklı olarak Giresun dağları üzerinde yaylalar ve çok endemik orman alanları bulunur.

İl alanı kuzeyden Kelkit Vadisi, doğudan Köse Dağları'nın uzantıları, Kızıldağ, Kuruçay Vadisi ve Yama Dağı, güney­den Kulmaç Dağları, Tahtalı Dağları'nın uzantıları ve Hezanlı Dağı, batıdan Karababa, Akdağlar ve İncebel Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilidir. Kızılırmak, Kelkit Çayı, Tozanlı Çayı, Yıldız Irmağı, Çallı Çayı ve Tohma Çayı en önemli akarsularıdır.

Sarkışla-Gemerek Ovası. Yıldızeli (Bedehdun) Ovası, Suşehri Ovası, Tohma Vadisi, Kızılırmak Vadisi. Çallı Suyu Vadisi ve Kelkit Vadisi ilin belli beşli tarım alanları ve ulaşımı belirleyen önemli alanlarıdır.

Sivas ilinde ağırlıklı yeryüzü seklini platolar oluşturmakladır, il oranının % 47,6'sı platolarla, % 46,2'si dağlarla, %6,2'si ise ovalarla kaplıdır. Sivas'ın en büyük platosu Uzunyayla'dır. Ayrıca, Uzunyayla'ya oranla daha zengin otlaklara sahip olan Meraküm Platosu da ilin ender yüksek düzlüklerindendir.

Kuzey Anadolu Dağlarıyla Güney Anadolu Dağlarının birbirine yaklaştığı bir yöre olan Sivas il alanında kıvrılma ve yükselmeler sırasında bazı kesimler Çöküntüye uğramıştır. Bu çöküntü alanları ilin önemli su merkezlerinden olan gölleri oluşturmuştur. Hafik Gölü, Tödürge Gölü, Lota Gölleri, Gürün - Gökpınar Gölü bu göllerden bazılarıdır.

Yönetim

değiştir
Ayrıca bakınız: Sivas'ın ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Aynı seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin beledi ye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[3][4]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Sivas Valisi, 1971-Gazipaşa doğumlu Yılmaz ŞİMŞEK’dir. 12.5.2022/209 sayılı kararla Niğde Valisi iken atanmıştır.[5]

Sivas Belediye Başkanı, 1980-Sivas doğumlu Adem Uzun (Büyük Birlik Partisi), 31 Mart 2024 seçimlerinde %43,31 oy oranıyla seçilmiştir.[6]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Sivas İl Genel Meclisi üye sayısı, 27 AK Parti, 7 MHP, 3 CHP, 4 BBP ve 2 BĞSZ olmak üzere 40’dır.[7] Sivas Belediye Meclisi ise 26 AK Parti ve 11 BBP olmak üzere 37 üyeden oluşur.[8]

2018 Genel seçimleri sonucu, Sivas'ı temsilen TBMM'e AK Parti'den 3 milletvekili (İsmet Yılmaz, Mehmet Habib Soluk, Semiha Ekinci), CHP'den 1 milletvekili (Ulaş Karasu) ve MHP'den 1 milletvekili (Ahmet Özyürek)seçilmiştir.[9]

Kültürel bölgeler

değiştir

Sivas ili içerisinde resmi idari birim niteliğine sahip olmayan ancak toplum tarafından genel kabul gören üç kültürel bölge daha bulunmaktadır. Halk nezdinde Sivas’ta mevcut olan yöreler şunlardır: İlbeyli yöresi, Emlek yöresi ve Çamşıhı Yöresi.[10] Halk bilhassa Sivas dışında bulunduğu yerden söz ederken "Elbeyi’nin Esköy’ündenim" veya "Emlek Beyyurdu’ndan" yahut da "Çamşıhı’n Kaygısız'dan" gibi ifadeler kullanarak, önce yöresini, sonra köyünü söyler.[11] İlbeyli yöresi, Sivas ve Şarkışla arasında Koyuncu yokuşundan sonra başlayan alandadır; Emlek yöresi, Şarkışla ve Yıldızeli arasında Turna Dağı'ndan sonra başlayan bölgede bulunur; Çamşıhı ise Divriği ve Kangal arasında yer almaktadır.[12] Bunlara ilave olarak İmranlı ilçesinde geçmişteki aşiret yapılanmasına dayalı olarak ortaya çıkmış bulunan ve yine kendi içerisinde kültürel bir bütünlük arz eden Koçgiri yöresi bulunmaktadır.[13]

Nüfus

değiştir

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[14])

Sivas ili nüfusu: 650.401'dir. Bu nüfusun % 76,45'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 28.164  km2'dir. İlde  km2'ye 23 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 112’dir.) İlde yıllık nüfus % 2,38 oranında artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: İmranlı (% 26,11)- Suşehri (-% 0,80)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 17 İlçe, 24 belediye, bu belediyelerde 253 mahalle ve ayrıca 1.233 köy vardır.

2023 yılı sonunda Sivas ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus

2022

Nüfus

2023

Fark Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[15]

 km2'ye

düşen kişi

Akıncılar 4.808 5.111 303 6,11 1 8 29 2.555 2.556 50,01 432 12
Altınyayla 8.738 8.866 128 1,45 2 12 10 2.314 6.552 73,90 654 14
Divriği 16.082 16.893 811 4,92 1 28 105 6.178 10.715 63,43 2632 6
Doğanşar 2.704 3.216 512 17,34 1 6 26 1.897 1.319 41,01 370 9
Gemerek 21.276 22.717 1.441 6,55 3 19 34 6.994 15.723 69,21 1131 20
Gölova 3.246 3.614 368 10,74 1 4 29 2.602 1.012 28,00 286 13
Gürün 18.009 18.118 109 0,60 1 19 60 7.693 10.425 57,54 2632 7
Hafik 9.569 10.944 1.375 13,43 1 6 74 7.743 3.201 29,25 1765 6
İmranlı 7.002 9.091 2.089 26,11 1 9 100 6.007 3.084 33,92 1292 7
Kangal 19.667 21.629 1.962 9,51 1 8 112 12.563 9.066 41,92 3342 6
Koyulhisar 12.183 12.959 776 6,18 1 7 44 8.875 4.084 31,51 891 15
Merkez 390.318 389.719 -599 -0,15 2 69 153 24.953 364.766 93,60 3488 112
Suşehri 25.499 25.295 -204 -0,80 1 13 71 9.936 15.359 60,72 939 27
Şarkışla 37.409 37.758 349 0,93 3 18 95 11.129 26.629 70,53 2073 18
Ulaş 7.933 8.879 946 11,27 1 4 38 5.538 3.341 37,63 1092 8
Yıldızeli 28.972 31.719 2.747 9,06 2 14 118 23.078 8.641 27,24 2529 13
Zara 21.509 23.873 2.364 10,43 1 9 135 13.089 10.784 45,17 2616 9
Sivas 634.924 650.401 15.477 2,38 24 253 1.233 153.144 497.257 76,45 28.164 23

İlin yıllara göre nüfusları

değiştir
Sivas il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927[16] 329.551 9
  %17     55.845
273.706     %83  
1935[17] 432.996 7 %31  
  %15     65.118
367.878     %85  
1940[18] 468.243 6 %8  
  %17     78.701
389.542     %83  
1945[19] 490.493 7 %5  
  %16     80.019
410.474     %84  
1950[20] 542.004 7 %11  
  %17     92.352
449.652     %83  
1955[21] 590.869 8 %9  
  %20     115.620
475.249     %80  
1960[22] 669.922 8 %13  
  %22     149.491
520.431     %78  
1965[23] 705.186 10 %5  
  %24     168.685
536.501     %76  
1970[24] 731.921 11 %4  
  %29     211.374
520.547     %71  
1975[25] 741.713 13 %1  
  %32     238.318
503.395     %68  
1980[26] 750.144 17 %1  
  %36     273.215
476.929     %64  
1985[27] 772.209 21 %3  
  %41     315.336
456.873     %59  
1990[28] 767.481 24 %1  
  %50     381.947
385.534     %50  
2000[29] 755.091 29 %2  
  %56     421.804
333.287     %44  
2007[30] 638.464 32 %15  
  %65     415.961
222.503     %35  
2008[31] 631.112 32 %1  
  %64     405.769
225.343     %36  
2009[32] 633.347 32 %0  
  %66     417.756
215.591     %34  
2010[33] 642.224 32 %1  
  %68     433.932
208.292     %32  
2011[34] 627.056 32 %2  
  %68     425.297
201.759     %32  
2012[35] 623.535 32 %1  
  %69     428.426
195.109     %31  
2013[36] 623.824 32 %0  
  %70     439.564
184.260     %30  
2014[37] 623.116 32 %0  
  %72     446.663
176.453     %28  
2015[38] 618.617 32 %1  
  %73     451.930
166.687     %27  
2016[38] 621.224 32 %0  
  %74     458.656
162.568     %26  
2017[38] 621.301 32 %0  
  %75     464.455
156.846     %25  
2018[38] 646.608 32 %4  
  %73     470.589
176.019     %27  
2019[38] 638.956 32 %1  
  %74     475.643
163.313     %26  
2020[38] 635.889 32 %0  
  %75     477.931
157.958     %25  
2021[38] 636.121 32 %0  
  %76     482.978
153.143     %24  
2022[38] 634.924 33 %0  


Konum

değiştir
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[39] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km²[40] Rakım mt. Merkeze km[41] Ulaşan Yollar[41]
Sivas Merkez 3.488 1.313    /D.200-20, D.850-05, 58.75, 58.25
Akıncılar 1990 Suşehri 432 1.045 152  /D.100-23=>58.06
Altınyayla 1990 Şarkışla 654 1.457 79 D.850-05=>58.52, D.851-02=>58.52, 58.59
Divriği Cumh.önce 2.632 1.014 174 D.260-17, 58.27, 58.28
Doğanşar 1990 Hafik 370 1.299 101 D.200-21=>58.02, 58.14
Gemerek 1953 Şarkışla 1.131 1.211 118 D.260-12, 58.57
Gölova 1990 Suşehri 286 1.336 170  /D.100-23=>58.07
Gürün Cumh.önce 2.632 1.327 134 D.300-20, D.850-06
Hafik Cumh.önce 1.765 1.312 37  /D.200-21, 58.02, 58.01
İmranlı 1948 Zara 1.292 1.605 106  /D.200-21, 58.21
Kangal Cumh.önce 3.342 1.528 88 D.260-15, D.850-07, 58.40, 58.32
Koyulhisar Cumh.önce 891 947 169  /D.100-22, D.855-03
Suşehri Cumh.önce 939 1.073 132  /D.100-23, 58.13, D.865-04
Şarkışla Cumh.önce 2.073 1.234 81 D.260-13, D.851-02, 58.54
Ulaş 1990 Merkez 1.092 1.391 35 D.850-05
Yıldızeli Cumh.önce 2.529 1.370 46  /D.200-20, D.850-04, 58.79
Zara Cumh.önce 2.616 1.344 72  /D.200-21, D.865-04, 58.03, 58.09
SİVAS Cumh.önce 28.164

Ekonomi

değiştir

İl ekonomisinde tarım ve sanayi sektörü ilk sırada yer almaktadır. Bu sektörleri ticaret ulaştırma ve haberleşme sektörleri takip etmektedir. Özellikle demir ve demirciliğe dayalı sanayi lokomotif sektör olarak ön plana çıkmıştır. Türkiye'nin önemli enerji kaynaklarından biri olan Kangal Termik Santralı Sivas'tadır. Ayrıca Gemerek ilçesinde Sızır Hidroelektrik Santrali vardır. Sivas'ta Türkiye'nin en büyük linyit işletmesi bulunmaktadır.

Tarım

değiştir

Sivas öncelikle bir tarım şehridir. Tarım üretiminde buğday, arpa, çavdar, ay çekirdeği, patates ve şeker pancarı bölge üretiminde en fazla payı alan ürünlerdir. Sivas küçükbaş, büyükbaş hayvan varlığı ve arı kovanı sayısı bakımından önemli bir paya sahiptir.

Sanayi

değiştir

En büyük ve eski endüstri kompleksi olarak 1939 yılında yılında Sivas Cer Atelyesi olarak kurulan TÜDEMSAŞ, TCDD'ye bağlı Beton Travers Fabrikası, 1938'de temelleri atılan ve 1943 yılında hizmete giren Çimento Fabrikası[42] bulunmaktadır. Küçük sanayi siteleri ve organize sanayi bölgeleri sanayi sektörünün altyapısı olarak değerlendirilebilir. Sivas'ta KSS kapsamında 1606 işyerinde 4353 kişi çalışmaktadır. İlde 10 KSS faaliyet göstermektedir. Kangal KSS, Gürün KSS ve Yıldızeli KSS nin inşaat çalışmaları sürmektedir. Şehirde 5 adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır; Merkez 1.OSB, Merkez Demirağ OSB, Şarkışla OSB, Şarkışla Tarıma Dayalı İhtisas OSB ve Gemerek OSB

Kültür

değiştir

Karadeniz bölgesinde kalan ilçelerinde Karadeniz şivesi görülürken, merkez ile çevre ilçeler Tokat ve diğer illere daha yakındır. Doğu Karadeniz'deki ilçelerinde kısmen Karadeniz ağzı ve kültürü görülürken, İç Anadolu ilçelerinde bozkır ve Sivas yöresine özgü Sivas folklorü görülür. Yeşilırmak havzasında bulunan Karadeniz ilçeleri olan Suşehri, Akıncılar, Gölova, Koyulhisar bölgesi davul, zurna, horon, mikroklima iklim ve yayla bölgesidir. İç Anadolu da ise gene Türkmen kültürü ile yer yer Balkan muhacirleri ve Kafkasya göçmenlerinin kültürleri ve gelenekleri de görülür. Bu geniş coğrafya alanında pek çok yöresel sanatçılar da yetişmiştir. Karadeniz ilçelerinde kemençe ve tulum üstadları, İç Anadolu ve Doğu Anadolu ilçelerinde saz, aşık geleneği ve üstatları yetişmiştir.

Dünyaca ünlü kangal köpeği, Sivas'ın Kangal ilçesinde[43] yetişmektedir. Kangal köpeği genetik olarak en mükemmel kombinasyonlardan birine sahiptir ve yüksek seviyede eğitilebilirlik özelliği taşımaktadır.

Turizm

değiştir

Kaplıcalar

değiştir

Sivas yöresinde kaplıcalara "Çermik" adı verilmektedir.[44] Sivas merkeze bağlı Soğuk Çermik, Yıldızeli'ne bağlı olmakla birlikte Sivas merkezden rahatlıkla ulaşılan Sıcak Çermik bunların en önemlileridir. Kangal'da ise Balıklı Çermik diğer önemli bir kaplıcadır. Ayrıca Şarkışla ilçesinde "Ortaköy Çermiği" ve "Alaman Çermiği" bulunmaktadır. Geçmişte Sivas yöresinde çermik alanlarının yakınlarında çadır kurma geleneği çok yaygın olarak uygulanmaktaydı.

Sıcak Çermik (Yıldızeli)

değiştir

Sivas - Yıldızeli yolu üzerinde Sivas il merkezine yaklaşık 30 km uzaklıktaki bulunmaktadır. Yıldızeli sınırları içerisindedir ve ilçe merkezine 16 km mesafede yer alır. Toplu taşıma araçları ile ulaşmak mümkündür. Kaplıca suyunun kimyasal karakteristiği; florür içeren kalsiyum, magnezyum-sodyum, sülfat, hidrokarbonat ve karbonat klörürlüdür.[45] Sıcaklığı 45-50 °C arasındadır ve romatizma, solunum yolları, böbrek ve idrar yolları, kan dolaşımı hastalıklarının tedavisine iyi geldiği bilinmektedir. Sivas Belediyesi'ne ait otel ve havuzlarla hem süreli hem de günübirlik konaklama imkanı sağlamaktadır. Ayrıca Sivas Cumhuriyet Üniversitesine bağlı Rehabilitasyon Merkezi de bulunmaktadır. Yakın dönemde ise geniş kapsamlı iki adet devremülk otel hizmete girmiştir.[46]

Soğuk Çermik (Merkez)

değiştir

Sivas - Erzincan kara yolu üzerinde şehir merkezine 18 km mesafede, Başıbüyük Köyü'nün girişinde olup, Hafik ilçesi’ne 15 km uzaklıktadır. İl merkezinden kaplıca alanına düzenli olarak toplu taşıma araçları ile ulaşılabilmektedir. Suyun sıcaklığı 28 °C derecedir ve içildiğinde mide, bağırsak ve safrakesesi hastalıklarına iyi gelmektedir.[47] Kaplıca alanının yakınında Ahmed-i Turan türbesi yer alır ve sürekli olarak ziyaret edilir. Konaklama tesislerinin yanı sıra çoğunlukla çadır kurulmaktadır. Kaplıca çevresi ilginç bir topoğrafya ve bitki örtüsüne sahiptir.

Ortaköy Çermiği (Şarkışla)

değiştir

Şarkışla ilçesinde Ortaköy'e bağlı bir kaplıcadır. Kaplıca suyu 246 metre aşağıdan çıkmaktadır. Kaplıcanın suyu sıcaktır yaz kış 37 derecedir ve kükürtlüdür kükürtlü olmasından dolayı birçok cilt ve kemik hastalığına iyi gelmektedir. Kaplıcada 15 adet oda 25'e 10 metre bir adet açık havuz, bayanlar ve erkek için ayrı 2 havuz ve 1 adet özel aile havuzu bulunmaktadır. Ayrıca kaplıca Kızılırmak nehrine çok yakın bulunduğundan dolayı kaplıca çevresi doğanın çok iyi bir şekilde sergilendiği bir mekandır. Kaplıca ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır asfalt yolu bulunmaktadır.

Balıklı Çermik (Kangal)

değiştir

Sivas il merkezine 96 km ve Kangal ilçe merkezine 13 km. uzaklıkta olup Sivas'tan her saat başı toplu taşıma araçları ile varmak mümkündür. Kangal Balıklı Kaplıca; Türkiye'deki termal kaplıcaları içerisinde kendine özgü bir yeri vardır. Tedavi özelliği itibarıyla dünyada bir benzerini bulmanın mümkün olmadığı kaplıca, ilmi ve tıbbi bir mucizeyi "Sedef Hastalığını tedavi ederek" sergilemektedir. Suyun sıcaklığı 36 - 37 derece C, havuzların toplam debisi, 130 lt/sn dir. Kimyasal karakteristiği; PH 7.40, radyoaktivite 6 eman, toplam mineralizasyon 590.9 mg/lt.

Doğal Oluşumlar

değiştir

Göller

değiştir

Dipsiz Göl, Sivas'ın Doğanşar ilçesinde bulunan volkanik bir göldür. Dipsiz Göl, Doğanşar'a 16, Sivas'a 82 km mesafede, Doğanşar-Sivas Karayolu'nun hemen yanında bulunmaktadır ve Çatpınar köyüne çok yakındır. Gölün fazla sularının akmasıyla 200 metre ileride Dipsiz Göl Şelalesi oluşmuştur.

Hafik Gölü, Sivas'ın Hafik ilçesinin kuzeyinde bulunan küçük karstik göldür.[48]. Erzincan'ı Sivas'a bağlayan E 88 uluslararası kara yolu 2 km yakından geçer. Hafik'in 3 km kuzeyindedir. Göle 2006'da 80 bin sazan aşılanmıştır. Türkiye'nin 135 sulak alanından biri olan gölde;[49] sakarmeke, turna, angut ve yaban kazı görülmektedir.

Tödürge Gölü, Sivas'ın Zara ilçesinde yer alır. Hafik'in 17 km doğusunda, Zara'nın 12 km batısında bulunmaktadır. Yaklaşık bir km güneyinde aynı adı taşıyan Tödürge Köyü vardır.

Gökpınar Gölü, Sivas'ın Gürün ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Suyu çok temiz ve duru olan Gökpınar Gölü, Gürün’e 10 km uzaklıktadır. Doğal güzellikleri ve alabalıklarıyla ünlü olan göl; dipten gelen kaynaklarla beslenmektedir. Turkuaz ve mavi yeşil renklerinin her tonunu bünyesinde barındıran Gökpınar bir dünyaca ünlü bir doğa harikasıdır.

Lota Gölü, Sivas'ın Hafik ilçesinde yer alır ve 3 km doğusundadır. Sivas - Erzurum kara yolunun kuzeyinde kalır. Sivas şehir merkezine 45 km uzaklıktadır. Aslında "Lota Gölleri" daha doğru bir tabirdir. Buradaki göller topluluğu dipten çıkan su kaynaklarıyla beslenseler de ilkbahar yağışlarıyla birlikte kabararak birleşirler.[50]

Diğer doğal güzellikler

değiştir
  • Tekeli Dağı (Doğanşar)
  • Dipsizgöl Şelalesi (Doğanşar)
  • Yıldız Dağı (Yıldızeli)
  • Eğriçimen Yaylası (Koyulhisar)
  • Karlıyurt Yaylası (Akçakışla)
  • Sızır Şelalesi (Gemerek)
  • Kızılçan (Zara - Canova)
  • Şuğul Kanyonu (Gürün)
  • Tecer Dağı (Ulaş)

Tarihi Yapılar

değiştir

Divriği Ulu Camii, Divriği ilçesi merkezinde bulunmaktadır. Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası adıyla dünya sanat tarihinde yer alan bu eşsiz eser, Anadolu Selçuklu Devleti Mengücek Oğulları Beyliği döneminde (1228) Mengücek Beyi Ahmet Şah tarafından, Şifahane ise Ahmet Şah'ın eşi Melike Turan tarafından yaptırılmıştır. UNESCO tarafından Dünya'nın 8. Harikası olarak gösterilip koruma altına alınmıştır.

Kongre Müzesi, 4 Eylül 1919'da Türkiye Cumhuriyetinin temellerinin oluşturulduğu 4 Eylül Sivas Kongresi'nin gerçekleştirildiği ihtişamlı binadır. Şu an müze olarak kullanılmakta olup müze içerisinde Mustafa Kemal Atatürk'ün birçok şahsi eşyası ve Selçuklu, Osmanlı zamanından birçok tarihî eser sergilenmektedir. Müze, kent meydanındadır.

Aşık Veysel Müzesi, Büyük halk ozanı Âşık Veysel’in yaşadığı Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyündeki evi 1982 yılından itibaren Kültür Bakanlığı tarafından müzeye dönüştürülmüştür. Âşık Veysel’in kişisel eşyaları, sazları, fotoğraflar bulunmaktadır. Her yıl 16-21 Mart tarihleri arasında Şarkışla Sivrialan köyünde anma törenleri ve Âşıklar Bayramı düzenlenmektedir.

Tarihi Harabeler

değiştir

Kaldırak Kalesi

değiştir

Şarkışla ilçesi Emlek Kale köyünün alt tarafında, Kaldırak çayı üzerinde kale kalıntısı bulunmaktadır. Osmanlı dönemi kayıtlarında yer alan "Kaldırok Kalesi" isimli köyün bu bölgede olduğu yönünde emareler vardır. Dolayısıyla bu isim köyün yanından geçen Kaldırak Çayı'nın adı ile de bağlantılıdır. Bahsi geçen köyün ismi bazı kaynaklarda "Kaldurak Kalesi" olarak da geçmektedir.[51] Osmanlı'ya ait bazı kayıtlarda ise "Kaldıravuk Kalası" adıyla anılır.[52]

Türbeler

değiştir

Sivas Merkez'deki Türbeler

  • Kadı Burhâneddin Türbesi: Sivas merkezde Kadıburhaneddin Mahallesi'nde bir park içerisinde bulunmaktadır. Kesme taştan dört sütun üzerinde tek kubbesi bulunan bir yapıdır.
  • Ahmed-i Turan Türbesi: Soğuk çermik mevkiinde bir dağın üzerinde bulunur. Bu dağdaki bir kayada yer alan iki oval çukurun evliyanın atının ayak izleri olduğuna inanılır.[53] Rivayete göre savaşçı evliya düşmanları ile vuruşurken yüksek bir dağda sıkıştırılır, bunun üzerine atı ile daha ileride ama biraz daha aşağıda bulunan bir dağın tepesine atlar. İşte bu izler atın ön ayaklarının kayaya değdiği anda oluşmuştur.

İlçe ve Köylerdeki Türbeler

  • Colü Dede Türbesi: Şarkışla'ya bağlı Alaman köyünün ortasında, yolun sol kısmında bulunmaktadır. Sanduka küçük bir odanın içinde yer alır. Bu oda günümüzde Cemevi içerisinde bulunur. İçeride savaşçı evliyaya ait teber (savaş baltası), kılıç ve kalkan korunmaktadır.[54]
  • Kevgir Baba Türbesi: Yıldızeli'ne bağlı Yolkaya (eski adıyla Çakraz) köyünün güneyinde yaklaşık 8 km uzaklıktaki bir tepenin üzerinde bulunmaktadır. İki odalı bir binanın içerisindeki mezar yaklaşık üç metreye iki metre boyutlarında üzeri toprakla kapatılmış durumdadır. Odalardan birinde mezar vardır, diğerinde ise gelenlerin oturması için minderler serilmiştir.[55]

Diğer tarihi eserler

değiştir

İlçelerdeki tarihi yapılar

değiştir
  • Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Divriği)
  • Divriği Kalesi ve Kale Camisi (Divriği)
  • Yıldız köprüsü (Yıldızeli-Sivas kara yolu Yıldız Nehri üzeri)
  • Tödürge Kaya Mağaraları (Zara)
  • Doğanşar Kalesi (Doğanşar)

Spor

değiştir
Ana madde: Sivas'ta spor

2021-2022 Sezonu sonunda, Sivasspor, süper ligi 54 puanla 10.sırada tamamlamıştır. 2.lig takımı Sivas Belediyespor grubunda 9. olmuştur. BAL’da 2, kadınlar futbol liglerinde 1 takımı daha vardır. Voleybol 2. liginde 1, hentbol 1. ve 2.liglerinde 2 takımı bulunmaktadır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Sivasspor 2021 - 2022 sezonunda Kayserispor ile Atatürk Olimpiyat Stadyumunda oynadığı final maçında rakibini 3-2 mağlup ederek Türkiye Kupası'nın sahibi olmuştur.

Önemli spor tesisleri: Yeni 4 Eylül Stadyumu (27.532), Cumhuriyet Üniversitesi Taha Akgül Spor Salonu (1.300), 4 Eylül Spor Vadisi'nde bulunan Taha Akgül Spor Salonu (4.000), Olimpik Yüzme Havuzu ve Yıldız Dağı Kayak Merkezi'dir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "2024 Sivas - Adem Uzun - Seçim Sonuçları". Habertürk. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. 
  2. ^ Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996)
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  5. ^ https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/05/202205121-1.pdf 12 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
  6. ^ Habertürk. "Sivas'ta BBP'nin adayı Adem Uzun kazandı". Habertürk. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  10. ^ Sivas Toprağının Üç Münbit Kültür Vadisi: Çamşıh - Emlek - İlbeyli, Dr. Doğan Kaya, Makale, Cumhuriyet Üniversitesi, Türk Halk Bilimi Bölümü
  11. ^ "Serhat Kültür, Mayıs-Haziran 2006, sayfa: 42-45. / Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 20. Kayseri 2006, sayfa: 79-88" (PDF). 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  12. ^ Sivas İlbeyi Yöresi Türkmenleri Halk Şairleri 25 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yrd.Doç.Dr. Doğan Kaya, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı : 20 Yıl : 2006/1 (81 s.)
  13. ^ Zara Koçgiri Sancağı ve İmranlı Çit Yöresi Tarihi, Murat Uğraş, Dorlion Yayınevi, 2021
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. 
  16. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  17. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  18. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  19. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  20. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  22. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  23. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  36. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  37. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  38. ^ a b c d e f g h
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Sivas Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Sivas Nüfusu". nufusune.com. 
    • "Sivas Nüfusu". nufusubu.com. 
  39. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  40. ^ Milli Savunma Bakanlığı- Haritalar Genel Komutanlığı
  41. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2015. 
  44. ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  45. ^ "Sivas Kaplıcalar". Araştırma yazısı:Tekin Gün. Mootol. 20 Haziran 2020. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  46. ^ "Sıcak Çermik - Sivas". Sivas Valiliği. 14 Eylül 2020. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  47. ^ "Soğuk Çermik - Sivas". Sivas Valiliği. 14 Eylül 2020. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  48. ^ Akpınar, Erdal; Akbulut, Gülpınar (2007). "HAFİK GÖLÜ VE YAKIN ÇEVRESİNİN TURİZM OLANAKLARI" (PDF). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  49. ^ "Hafik Gölü turizme kazandırılacak". aa.com.tr. 14 Eylül 2019. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  50. ^ "Lota Gölleri - Sivas". Türkiye Kültür Portalı. 15 Eylül 2020. 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020. 
  51. ^ Faruk Sümer, “Bozok Tarihine Dair Araştırmalar-I”, Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Anma Kitabı, Ankara 1974, Sayfa: 328
  52. ^ Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü 998 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Diyar-i Bekr ve ‘Arab ve Zü’l-Kadiriyye Defteri (937 / 1530) 2. Cilt Ankara 1999 Sayfa: 144
  53. ^ Sivas'ta Yatırlar, Doğan Kaya, Cumhuriyet Üniversitesi, Türk Halk Bilimi Bölümü
  54. ^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi
  55. ^ Sivas’ta Yatmakta Olan Horasan Merkezli Anadolu Erenleri, Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sivas_(il)&oldid=34155131" sayfasından alınmıştır
  NODES
mac 8
os 24