Elizabeth (York)
Yorklu Elizabeth (11 Şubat 1466 - 11 Şubat 1503), 1486'da İngiltere kralı olan VII. Henry ile evlendi ve İngiltere kraliçesi oldu. VII. Henry'nin karısı, VIII. Henry'nin annesi, IV. Edward'ın kızı, III. Richard'ın yeğeni ve V. Edward'ın kızkardeşidir. Ayrıca IV. Edward'ın kızı ve V. Edward'ın kızkardeşi olması dolasıyla da İngiltere Prensesidir. İngiltere Krallarının kardeşi, kızı, yeğeni, karısı ve annesidir.
| Yorklu Elizabeth | |
|---|---|
 | |
| İngiltere konsort kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 18 Ocak 1486-11 Şubat 1503 |
| Taç giymesi | 25 Kasım 1487 |
| Doğum | 11 Şubat 1466 Westminster Sarayı, Londra, İngiltere |
| Ölüm | 11 Şubat 1503 Londra Kalesi, Londra, İngiltere |
| Defin | 24 Şubat 1503 Westminster Abbey |
| Eş(ler)i | VII. Henry (e.1486) |
| Çocuk(lar)ı | Arthur Tudor Margaret Tudor VIII. Henry Elizabeth Tudor Mary Tudor Edmund Tudor Katherine |
| Hanedan | York Tudor |
| Babası | IV. Edward |
| Annesi | Elizabeth Woodville |
| Dini | Katolik |
| İmza |  |
Hayatı
değiştirKralın kızı
değiştirElizabeth 1466'da, Westminster Sarayı'nda Kral IV. Edward ile Kraliçe Elizabeth Woodville'in ilk çocukları olarak doğdu. Büyükanneleri Bedford Düşesi Jacquetta ve York Düşesi Cecily Neville sponsorluğunda vaftiz edildi. Üçüncü sponsoru ise kuzeni 16. Warwick Kontu Richard Neville idi.
1469'da kısa bir süre Northumberland Kontu John Neville'in oğlu George Neville ile sözlendi. John Neville, abisi 16. Warwick Kontu Richard Neville'in çıkardığı isyanda Kral IV. Edward'ı desteklemiş, daha sonra abisi Warwick'in tarafına geçmişti. 1475'te Fransa Kralı XI. Louis, Elizabeth ile oğlu VIII. Charles'ın sözlenmesini kabul etmişti. Ancak 1482'de bu sözünden vazgeçti.
Kralın kardeşi
değiştir9 Nisan 1483, Elizabeth'in babası beklenmeyen bir şekilde öldü ve küçük erkek kardeşi Galler Prensi Edward kral oldu. Amcası Gloucester Dükü Richard yeğeninin koruyucusu ve yeğeni olgun bir yaşa ulaşana kadar Kral vekili oldu.[1]
Abisinin ölümünden sonra Gloucester Dükü, yeğenlerini Woodville ailesinden uzaklaştırmak için çabalamaya başladı. Yeğeni V. Edward, Galler Prensi olarak yaşadığı Ludlow'dan taç giymek için geleceği Londra'ya yolculuğa çıktığında, amcası tarafından yolda karşılandı ve güvenliği öne sürülerek Londra Kulesi'ne götürüldü. Eski Kraliçe Elizabeth Woodville kızları ve diğer oğlu York Dükü Richard ile birlikte Westminster Abbey'e sığındı. Gloucester, diğer yeğeni Prens Richard'ın abisi Edward ile birlikte kuleye getirilmesini istedi.
İki ay sonra 22 Haziran 1483'te Kral IV. Edward'ın Elizabeth Woodville ile olan evliliği geçersiz sayıldı. Parlamento Titulus Regius isimli yasa ile bunu destekledi. Bu durum IV. Edward'ın iki prensini ve kızlarını gayrimeşru sayıyor, bu yüzden tahtta hakları olmadığını söylüyordu. Gloucester Dükü Richard, yeğenleri gayrimeşru ilan edilince 6 Temmuz 1483'te III. Richard olarak tahta çıktı. Yeğenleri, V. Edward ve York Dükü Richard bundan kısa süre sonra kuleden kayboldu. Öldürüldüklerine dair söylentiler yayılmaya başladı.[2]
Kralın yeğeni
değiştirElizabeth'in annesi, eski Kraliçe Elizabeth Woodville, Henry Tudor'un annesi Lady Margaret Beaufort ile ittifak kurmaya başladı. Henry Tudor, Kral III. Edward'ın torunun çocuklarından biri olsa bile tahtta hak iddia etme şansı oldukça azdı.[3] Buna rağmen annesi Margaret Beaufort ve Elizabeth Woodville Henry'nin taht için savaşması gerektiğine, kazandığında ise Elizabeth ile evlenerek iki rakip ailenin birleşmesi konusunda anlaşmışlardı. Aralık 1483'te, Rennes'de bir katedralde, Henry Tudor, Elizabeth ile evleneceğine herkese ilan etti.
1484'te Elizabeth ve ailesi Westminster Abbey'deki sığınaklarından ayrıldı ve saraya geri döndü. III. Richard'ın, hasta karısı Anne Neville öldüğünde Elizabeth ile evleneceğine dair söylentiler ortaya çıktı. Croyland Chronicle'a göre Kral Richard bu söylentiyi yalanlamak zorunda kaldı. Sir George Buck (b. 1560-d.1622) çok sonraları bu söylentinin gerçekliği ile ilgili kanıtının olduğunu, Elizabeth'in mektuplarından birinde amcası Kral ile evlenmeye istekli olduğunu iddia etmişti. Kral VI. Edward'ın evliliğini gayrimeşru kılan Titulus Regius tek kopyasını ortaya çıkaran Buck, bu evlilikle ilgili iddiasına kanıt sunamadı. Anne Neville'in ölümünün ardından, III. Richard yeğeni Elizabeth'i saraydan uzaklaştırdı ve Portekiz Prensesi Joanna ile evlenmek için görüşmelere başladı. Elizabeth için ise gelecek Portekiz Kralı I. Manuel ile evlilik planladı.[4]
7 Ağustos 1485'te Henry Tudor ve ordusu Galler'e geldi. 22 Ağustos 1485'te Henry Tudor ve III. Richard, Bosworth Field Muharebesi'nde karşı karşıya geldi. III. Richard, sayıca üstün olmasına rağmen, kendi tarafında bulunan bazı güçlü lordlar tarafından ihanete uğradı ve savaşta yenildi. Henry Tudor, VII. Henry olarak İngiltere Kralı oldu.[5]
Kralın karısı
değiştirKral IV. Edward'ın en büyük kızıydı ve yaşayan erkek kardeşi olmadığından Elizabeth'in kendi başına İngiltere tahtında hak iddia etme şansı vardı. Savaşı kazanan Henry ise Elizabeth ile evlenmenin, krallığa istikrar getireceğini ve York Hanedanı'nın diğer yaşayan üyelerinin tahtta hak iddia etmesini zayıflatacağını görmüştü. Bunun yanında Henry, tahtı York Hanedanı'ndan biriyle yaptığı evlilikle değil, savaşarak aldığının bilinmesini istiyor, tahtı paylaşmak istemiyordu.[6] Bu yüzden 30 Ekim 1485'te, evliliğinden önce Kral olarak taç takmayı seçti.
Evlilikleri başta siyasal nedenler ve ülke çıkarları için yapılmış olsa da Henry ve Elizabeth zamanla birbirlerini sevdiler. Elizabeth'in 1503'teki ölümüne kadar mutlu bir çift portresi çizdiler. Elizabeth sakin karaktere sahip sevgi dolu bir anne ve destekleyici bir eşti. Saraylılar ve halkı tarafından seviliyordu.
Çocukları
değiştir- Arthur, Galler Prensi (20 Eylül 1486 - 2 Nisan 1502)
- Margaret, İskoçya Kraliçesi (28 Kasım 1489 - 18 Ekim 1541)
- Henry VIII, İngiltere Kralı (28 Haziran 1491 - 28 Ocak 1547)
- Elizabeth (2 Temmuz 1492 - 14 Eylül 1495), Westminster Abbey'deki St Edward Şapeli'ne gömüldü
- Fransa Kraliçesi Mary (18 Mart 1496 - 25 Haziran 1533)
- Edmund (21 Şubat 1499 - 19 Haziran 1500), Westminster Abbey'de gömülü
- Katherine (2 Şubat 1503 – 10 veya 18 Şubat 1503), Westminster Abbey'de gömüldü.
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2014.
- ^ Genealogical Tables in Morgan, (1988), p.709
- ^ Barrie Williams, "The Portuguese Connection and the Significance of the 'Holy Princess'", The Ricardian, Vol. 6, No. 90, March 1983.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2014.
- ^ Blackstone, W. (1765). Commentaries on the Laws of England. 3 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oxford: Clarendon Press