Aya Apostoli Kilisesi (Selanik)
Aya Apostoli Kilisesi (Yunanca: Ναός Αγίων Αποστόλων, romanize: Naos Ayon Apostolon), Yunanistan'ın Selanik kentinde bulunan bir Bizans kilisesidir. Kilise, 14. yüzyılda inşa edilmiş olup Olimpu Caddesi üzerinde yer almaktadır.[1] İyi korunmuş Bizans mimarisi ve Selanik'in erken ve orta çağ Hristiyanlığı açısından öneminin kanıtı olması nedeniyle kilise, Selanik'teki diğer birçok Erken Hristiyan ve Bizans anıtıyla birlikte 1988 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine kaydedildi.[2]
 Aya Apostoli Kilisesi | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Selanik, Yunanistan |
| Koordinatlar | 40°38′34″K 22°56′15″D / 40.64278°K 22.93750°D |
| İnanç | Yunan Ortodoks |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Bizans |
| Tamamlanma | 14. yüzyıl |
| Kriter | Kültürel: (i), (ii), (iv) |
| Referans | 456-009 |
| Tescil | 1988 (12. oturum) |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Tarihçe
değiştirKilisenin güneyindeki bir sütunun kalıntıları ve kuzeybatısındaki bir sarnıcın kanıtladığı gibi, başlangıçta daha büyük bir kompleksin parçasıydı. Sonuç olarak, kilisenin başlangıçta bir manastırın katolikonu olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır.[1]
İnşa tarihi tamamen net değil: Girişin üzerindeki kurucunun yazıtı, başlıklardaki monogramlar ve diğer yazıtlar, 1310-1314 yılları arasında Konstantinopolis Patriği olan I. Nifon'a ktetor olarak atıfta bulunmaktadır. Doğu duvarındaki bir başka yazıt, aynı patriği ve onun öğrencisi hegumenos Paul'u sırasıyla birinci ve ikinci ktetores olarak anmaktadır. Ancak karbon-14 kullanılarak yapılan son analiz, tüm yapı için daha sonraki bir tarihi, yaklaşık M.Ö. 1329. Meryem'in önünde diz çöken hegumenos Paul'ün tasviri ve bir dizi Meryem sahnesi, kilisenin Meryem'e adandığı sonucuna varılmasına yol açar; belki de Theotokos Gorgoepikoos Manastırı ile özdeşleştirilebilir.[1][3]
Bina, dört destekleyici sütuna sahip, beş kubbeli, kare haçlı, kompozit kiliselerin türüne aittir. Ayrıca, her köşesinde küçük kubbeler bulunan U şeklinde bir peristona (galerili bir ambulatuvar) sahip bir narteks de içerir. Ayrıca doğuda iki küçük yan şapel vardır. Dış duvarlar, çeşitli tuğla işçiliği desenleriyle zengin bir dekorasyona sahiptir.[1][4]
Kilisenin merkezi bölümünün yüksekliğinin genişliğine oranı 5'e 1 olduğundan, iç mekan oldukça dikey bir izlenim verir. İç dekorasyon, Konstantinopolis modellerinden esinlenen üst katlardaki zengin mozaiklerden oluşur. Bunlar, Bizans mozaiklerinin son örneklerinden bazıları (ve Selanik'in kendisinde türünün son örneği) olarak özellikle önemlidir. Freskler, ana kilisenin alt katlarındaki dekorasyonu tamamlar, ancak aynı zamanda narteks ve şapellerden birinde de bulunur. Bunlar da Konstantinopolis'ten etkilenmişlerdir ve muhtemelen imparatorluk başkentindeki bir atölye tarafından yapılmışlardır, belki de Chora Kilisesi'ni dekore eden atölye. Muhtemelen 1314'ten sonra veya 1328-1334 döneminde hegumenos Paul'ün himayesinde yapılmışlardır.[1][5]
Selanik'in Osmanlı tarafından fethedilmesiyle, yaklaşık 1520-1530'da kilise Soğuksu Camii adıyla camiye çevrilmiştir. Altın mozaikleri çıkarıldıktan sonra mozaikler ve freskler alçıyla kaplandı. Kilisenin modern adı olan "Kutsal Havariler", 19. yüzyıla kadar binaya atfedilmemiştir.[1]
Restorasyon ve fresklerin kademeli olarak ortaya çıkarılması 1926'da başladı. 1978 depreminden sonra bina güçlendirildi ve 2002'de mozaikler temizlendi.[1]
Galeri
değiştir-
Güney kubbe -
14. yüzyıldan kama mozaik
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f g "Arşivlenmiş kopya" Ναός Αγίων Αποστόλων, Θεσσαλονίκη, Kültür Bakanlığı (Yunanca), 28 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Kasım 2024
- ^ "Paleochristian and Byzantine monuments of Thessaloniki". UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi. UNESCO. 27 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2024.
- ^ Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, s. 940, ISBN 978-0-19-504652-6
- ^ Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ss. 940-941, ISBN 978-0-19-504652-6
- ^ Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, s. 941, ISBN 978-0-19-504652-6
Dış bağlantılar
değiştir