Balina şarkısı

Balina şarkısı, balinaların birbirleriyle iletişim için çıkardıkları seslerdir.

Kambur balinalar, balina şarkısı söyleyen türlerdendir.

Balinaların içinde en yüksek sesle şarkı söyleyen tür İspermeçet balinasıdır. Ardından çatal kuyruklu balinagillerden Gök balina gelir.

İspermeçet balinası, Gök balina ve Kambur balina gibi bazı balina türlerinin düzenli ve öngörülebilir ses kalıplarını tanımlamak için şarkı terimi tercih edilmiştir. Beste yapma alışkanlığı bulunan erkek kambur balinaların şarkılarının, insanların müzik geleneklerine çarpıcı benzerlikleri tespit edilmiştir.

Ses duyusunun önemi

Balina, yunus ve domuz balığı gibi deniz memelileri için ses ile iletişim, kara memelilerine göre daha gelişmiştir, çünkü diğer duyuları su içinde daha az etkindir. Görme duyusu, su ışığı emdiği için daha az etkindir. Koku moleküllerinin suya daha yavaş nüfuz etmesi nedeniyle, koku alma duyusu da az etkindir. Üstelik ses hızı, deniz seviyesindeki suda yaklaşık dört kat daha yüksektir. Deniz memelilerinin iletişim ve beslenmek için duyma duyularına gereksinimleri o kadar yaşamsaldır ki, çevreciler, hayvan hakları aktivistleri ve setolojistler, okyanuslardaki gemi, sonar ve deniz sismik araştırmaları nedeniyle artan ortam gürültüsü nedeniyle, hayvanlar için endişelenmektedirler.

Avustralyalı bilim insanları, 2004 ve 2007 yılları arasında kambur balinalar üzerinde yaptıkları çalışmalarda, özellikle erkek kambur balinaların dişilerini cinsel olarak etkilemek için kullandıkları sesleri ve uyarı seslerini inceleyerek, balinaların iletişim sistemini çözmeye başladılar. Avustralya'nın doğu kıyılarında kambur balinaların göçleri sırasında, 61 farklı gruptan 660 ses kaydedildi. 10 farklı sosyal seslendirme ayırt etmeyi umarken 34 ayrı tipte balina sesi kaydedildi. Bu veriler Amerika Akustik Derneği Dergisi'nde yayınlandı. Erkek kambur balinaların çıkardığı mırıltılar, bir dişi ile birlikte olma arzusunu; yüksek frekanslı çığlıklar, göç esnasında dişilere eşlik etmek için ortaya çıkan rekabet sonucu gerçekleşen anlaşmazlıklar olarak tanımlandı. En çok örnek toplanan vop sesinin ise çoğunlukla anne balinaların çocuklarıyla birlikte olduğunda duyulmasından yola çıkılarak, anne balinanın çocuğunu çağırma sesi olduğu tahmin ediliyor. Araştırma sonucuna göre, balina şarkısı bir dil olarak tanımlanamasa da, insan iletişimiyle açık benzerlikleri saptandığı açıklanmıştır.

Yunusun ses çıkarmasını sağlayan bölümleri.

Ses üretimi

İnsanlar havayı gırtlaklarından çıkararak ses üretirler. Gırtlaktaki ses telleri kapanıp açılarak havayı itmesinden sonra boğaz, dil ve dudaklar yoluyla farklı sesler üretilir. Balinagillerde ses üretimi bundan belirgin biçimde farklıdır. Balina ailesinin iki ana türünde ses üretimindeki işleyiş farklıdır. Dişli balinalar, tam olarak balina şarkısı sınıfına sokulabilecek düşük frekanslı ve uzun sesler çıkaramazlar. Bunun yerine, seri olarak yüksek frekanslı ıslık çalabilirler. İspermeçet balinası hariç tüm dişli balinalarda sesle ilgili iki fonik dudak vardır. Bu da iki bağımsız ses çıkarabilmelerini sağlar. Çubuklu balinaların ise fonik dudak yapısı yoktur. Ama ses üretmelerini sağlayan bir gırtlak yapısına sahiptirler. Gırtlaklarında ses telleri olmaması, bilimadamlarını şaşırtmaktadır. Çubuklu balinalar ses üretmek için soluk almak zorunda da değildirler. Yalnızca vücutlarındaki havayı dolaştırarak ses üretebilirler. Kranial sinüsleri de yine ses üretmelerine yardımcı olan organlarıdır.

Çubuklu balina türü	Ses bandı source level (dB re 1 $\mu$Pa at 1m)
Çatal kuyruklu balina iniltisi	155–186
Gök balina iniltisi	155–188
Gri balina iniltisi	142–185
Grönland balinası sesi, iniltisi veya şarkısı	128–189

Kambur balinanın şarkısı

İki tür balinanın, Kambur Balina ve Gök Balinaların Hint Okyanusu'nda bulunan bazı alt türlerinin, değişen frekanslarda seri ses tekrarları yaptıkları saptanmıştır. Bu balina şarkısı olarak tanımlanır. Su biolojisti Philip Clapham bu şarkıların "hayvanlar alemindeki muhtemelen en karmaşık olgu" olduğunu belirtmiştir.

Voyager Golden Record aracılığıyla uzaya gönderilen yeryüzündeki ses örnekleri arasında balina şarkıları da vardır.

İnsan etkileşimi

Yayınlanmış çok sayıda balina şarkısı bulunur.

Kaynakça

Genel kaynaklar

• Lone whale's song remains a mystery, New Scientist, sayı:2477, 11 Aralık 2004.
• Frazer, L.N. and Mercado. E. III. (2000). "A sonar model for humpback whale song". IEEE Journal of Oceanic Engineering. Cilt 25. ss. 160-182. doi:10.1109/48.820748. 
• Helweg, D.A., Frankel, A.S., Mobley Jr, J.R. and Herman, L.M., “Humpback whale song: our current understanding,” in Marine Mammal Sensory Systems, J. A. Thomas, R. A. Kastelein, and A. Y. Supin, Eds. New York: Plenum, 1992, pp. 459–483.
• In search of impulse sound sources in odontocetes by Ted Cranford in Hearing by whales and dolphins (W. Lu, A. Popper and R. Fays eds.). Springer-Verlag (2000).
• Progressive changes in the songs of humpback whales (Megaptera novaeangliae): a detailed analysis of two seasons in Hawaii by K.B.Payne, P. Tyack and R.S. Payne in Communication and behavior of whales. Westview Press (1983)
• "Unweaving the song of whales". BBC News. 28 Şubat 2005. 27 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010. 

Dış bağlantılar

• Voices in the Sea Balina ve yunusların şarkıları ve bunların yorumlarını içeren görüntüler.
• Cornell Üniversitesi Bioacoustics (canlı sesleri bilimi) Araştırma Programı.8 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Avant Garde Projesi kapsamındaki balina şarkıları, FLAC dosyaları bulunuyor.
• The British Library Sound Archive22 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 150,000 hayvan ve doğa sesi kaydını içerir.
• Doğu Avustralyalı kambur balinaların şarkıları.17 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Spiralling trill"18 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sakallı fokun ses kaydı. (Deniz altı dünyasındaki en önemli ses kaydı fenomenlerinden.)
• Canlı ve arşivlenmiş balina şarkıları.27 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.