Balkan müziği

Balkan müziği, Balkanlar'da bulunan ülkelerin yaptığı müziklerin genel adıdır. Ezgiler, müzik eserleri bakımından Balkan halklarından birçoğu için ortak sayılabilecek bir Balkan müziği, Balkan ezgisi vardır.

Müziğe Genel Bakış

Balkan müzikleri hareketli ve armoni zenginliği açısından, farklı bir zevk verir. Bu müzik türünü halk oyunları festivallerine katılanlar çok iyi bilirler. Buna, etnik bir müzik türü de denebilir. Balkanlar'ın hemen hemen tüm ülkelerinde kulağa hitap eden melodiler çok benzer ve coşkuları da aynıdır. Balkan müziğinde Rumeli Türk müziğinin etkisi de vardır. Bunun gibi küçücük etnik grupların renkliliklerini kattıkları koca bir oluşumdur. Dikkat edilirse, yeryüzünün ürettiği müzik birikimlerinin içinde kendini hemen belli eden, hem melodilerinin hem de bunları yorumlayış biçimlerinin çok net karakteristikleri olan bir müzik geleneğidir. Bu özel oluşumun temelinde kabaca, geçmişi Hristiyanlık öncesi döneme denk gelen Slav geleneğiyle Doğu Roma (Bizans) ve Osmanlı'dan ögelerin bir bileşimi yer alır. Slav geleneği, Yunan ögeleri ve Osmanlı ile Bizans'ı kapsayan Anadolu renkleri, özgün bir etkileşim ile bugün Balkan müziği denilen zengin müzik birikimini oluşturmuştur.^[1]

Balkan müziği, Türk kültürüne çok yakındır. Yıllarca aynı topraklarda yaşandığı ve benzer kültürler paylaşıldığı Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinin olduğu kadar, Türkiye'deki Çingenelerin de müziği budur. Balkanlar'daki müzik, Avrupa'nın geri kalanından epey farklılık göstermiştir çünkü Balkan halklarından hepsinin Osmanlı İmparatorluğu ile kültürel geçmişi mevcuttur ve bu müziğin en önemli özelliği karmaşık ritmidir.^[2]

İletişim imkânların gelişmesiyle birlikte artık Amerika’daki veya Kuzey Avrupa’daki gruplar bile bu müziğin sıcaklığını anlamış olacaklar ki ellerine enstrümanları alıp Balkan folku yapmaya başladılar. Bunun yanında Bulgaristan’dan, Macaristan’dan veya Makedonya’dan gruplar da doğu-batı sentezini de gerçekleştirip bu müziği dünyaya tanıtmaya çalışmaktalar.^[2]

Çok Kültürlülük

Balkan müziğinin kökenindeki ögelere daha ayrıntılı değinecek olursak; Yunanistan’da, Arnavutluk’ta, Slavların yaşadığı her yerde ve Bulgaristan’da 6. yüzyıldan itibaren hâkim olan kır kültürü, kapalı toplum özelliği, köy müziği geleneklerini ortaya çıkarmıştı. Balkanlar’ın her yanında türlü türlü çok sesli söyleme geleneği bulunur ve her yörenin kendine özgü makamsal karakteristiği ve çalgıları vardır. Balkan müziği diye görece homojen bir kavramdan söz ediliyorsa, bu kısmi standartlaşma büyük ölçüde Romanlarla ilgilidir. Romanların oluşturduğu ve yalnızca Roman müziği değil, pek çok halkın müziğini icra eden nefesli çalgı grupları, Balkan müziğinin batı tarafından en egzotik bulunan olgularındandır. Özümsenmiş bir müzik kültürüne sahip olan Balkan halkları, son yüz elli yıl içinde yeni çalgıları kısa zamanda geleneklerine adapte etmişlerdir. Bu adaptasyon, zengin bir Balkan şehir müziğini ortaya çıkarmıştır. Eski şehir şarkıları, Makedonca “Starogratski”, Yunanistan'da bu durumun karşılığı başlangıçta “Rebetiko” ve sonradan “ Laiko” dur.^[1]

Çalgılar

Balkan müziğinin temel çalgılarından klarnet (Türk klarneti örneği)

Akordeon

Mandolin

Demirbaş çalgıların başında trompet ve akordeon gelir; bu iki enstrümana ise klarnet, gitar, perküsyon ve daha nice alet eşlik eder. Harikulade melodileri barındıran bu tür, genel itibarıyla şarkılarda sırayla bir çalgının liderliğinde ilerler. Bu durum da dinleyeni; belki başka hiçbir türde bulamayacağı bir sıcaklığa kavuşturur.^[2] Balkan müziğine son yüz elli yıl içinde yaygınlaşan klarnet, akordeon, keman, kontrbas, gitar ve mandolin gibi yeni çalgılar kısa zamanda adapte edilmiştir.^[1]

Besteciler

Kuzey Makedonya

Toše Proeski
Esma Recepova
Aleksandar Sarievski

Arnavutluk

Edmond Zhulali
Adrian Hila
Klodian Qafoku

Bulgaristan

Veselin Ivanov
Dani Milev
Stojan Jankulov
Elica Todorova

Bosna-Hersek

Edin Dervišhalidović (Dino Merlin)
Adi Mulahalilović
Sinan Alimanović
Adnan Bajramović
Nino Pršeš
Dragan Mijatović
Ines Prajo
Vesna Pisarović
Andrej Babić
Dejan Ivanović
Aleksandra Milutinović
Elvir Laković
Goran Bregović
Rodoljub Roki Vulović

Hırvatistan

Đorđe Novković
Željen Klašterka
Tonči Huljić
Zrinko Tutić
Davor Tolja
Petar Grašo
Tonči Huljić
Zdenko Runjić
Tonči Huljić
Milana Vlaović
Andrej Babić
Ivan Mikulić
Franjo Valentić
Boris Novković
Franjo Valentić
Dado Topić

Karadağ

Slaven Knezović
Grigor Koprov

Romanya

Dan Bittman
Adrian Romcescu
Dan Teodorescu
Ionel Tudor
Andrei Tudor

Sırbistan

Slaven Knezović
Željko Joksimović
Vladimir Graić
Blek Panters
Šaban Bajramović

Slovenya

Martin Ďurinda
Juraj Burian
Gabriel Dušík

Türkiye

Yunanistan

Giórgos Katsarós

Müzik Grupları

Mostar Sevdah Reunion: Bosna-Hersek'in Mostar şehrinden bir romantik şarkılar (sevdah) müzik grubudur.
Gothart
The Toids: Progresif Balkan folk müziği grubudur.
Koçani Orkestar: Makedonya'nın Koçana bölgesinden bir gruptur.
Fanfare Ciocărlia: Romanya'nın Yaş ili'nden bir gruptur.
Beirut: Batı Avrupa ve Balkanlar'a özgü müziği pop müzik ile birleştiren Amerikalı grup.
Kultur Shock: Rock müziğini Balkan müziği ile harmanlayan Seattle merkezli folk punk grubudur.

Ülkelere Göre Müzik

Kaynakça

^ ^a ^b ^c "Ersin Kaşif, "Balkan Müziği'ne Bir Bakış ve Etnik Etkileşim", Yenidüzen, 24 Haziran 2004". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.
^ ^a ^b ^c Balkan Folk Müziği 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alternation

Dış bağlantılar

“Farklı Müzik” Balkan müziği sanatçıları17 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
“Anternation” Balkan Folk Müziği5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Kasif-1] "Ersin Kaşif, "Balkan Müziği'ne Bir Bakış ve Etnik Etkileşim", Yenidüzen, 24 Haziran 2004". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012.

[Alternation-2] Balkan Folk Müziği 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alternation

[1]

[2]