Bill Clinton
William Jefferson Clinton veya bilinen adıyla Bill Clinton (d. 19 Ağustos 1946), 1993'ten 2001'e kadar 42. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi ve hukukçu. Demokrat Parti üyesi olan Clinton, daha önce 1979 ile 1981 yılları arasında ve 1983 ile 1992 yılları arasında Arkansas valisi olarak görev yaptı. Politikaları merkezci bir "Üçüncü Yol" siyasi felsefesini yansıtan Clinton, Yeni Demokrat olarak tanındı.
| Bill Clinton | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1993 | |
| 42. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1993 - 20 Ocak 2001 | |
| Başkan Yardımcısı | Al Gore |
| Yerine geldiği | George H. W. Bush |
| Yerine gelen | George W. Bush |
| 40. ve 42. Arkansas Valisi | |
| Görev süresi 11 Ocak 1983 - 12 Aralık 1992 | |
| Yerine geldiği | Frank D. White |
| Yerine gelen | Jim Guy Tucker |
| Görev süresi 9 Ocak 1979 - 19 Ocak 1981 | |
| Yerine geldiği | Joe Purcell |
| Yerine gelen | Frank D. White |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | William Jefferson Clinton 19 Ağustos 1946 Hope, Arkansas |
| Partisi | Demokrat Parti |
| Evlilik(ler) | Hillary Rodham Clinton (e. 1975)
|
| Çocuk(lar) | Chelsea Clinton |
| Bitirdiği okul | Georgetown Üniversitesi (BS) University Kolej, Oxford Yale Üniversitesi (JD) |
| Mesleği | Hukukçu |
| İmzası | 
|
Clinton, Arkansas'ta doğdu ve büyüdü. Georgetown Üniversitesi'nden 1968 yılında mezun oldu ve daha sonra gelecekteki eşi Hillary Rodham ile tanıştığı Yale Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra Arkansas'a dönen Clinton, eyalet başsavcısı olarak seçildi ve ardından Arkansas valisi olarak arka arkaya iki dönem görev yaptı. Vali olarak eyaletin eğitim sistemini elden geçirdi ve Ulusal Valiler Birliği'nin başkanlığını yaptı. Clinton, 1992 seçimlerinde görevdeki Cumhuriyetçi Parti başkanı George H. W. Bush ve bağımsız işadamı Ross Perot'u yenerek başkan seçildi. Baby Boomers kuşağında doğan ilk başkan oldu.
Clinton, Amerikan tarihindeki en uzun barış zamanı ekonomik genişleme dönemine başkanlık etti. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nı ve Şiddet Suçlarının Kontrolü ve Kanun Uygulama Yasası'nı imzaladı, ancak ulusal sağlık reformu planını geçiremedi. 1990'ların ortalarından itibaren, iç politikada çok daha muhafazakâr hale gelerek ideolojik bir evrim geçirmeye başladı ve Kişisel Sorumluluk ve İş Fırsatı Yasası, Eyalet Çocukları Sağlık Sigortası Programı ve mali deregülasyon önlemlerini savundu ve imzaladı. ABD Yüce Mahkemesi'ne Ruth Bader Ginsburg ve Stephen Breyer'i atadı. Dış politikada Clinton, Bosna ve Kosova savaşlarına ABD'nin askeri müdahalesini emretti ve sonunda Dayton Barış anlaşmasını imzaladı. Ayrıca NATO'nun Doğu Avrupa'da genişlemesi için çağrıda bulundu ve birçok eski Varşova Paktı üyesi onun başkanlığı sırasında NATO'ya katıldı. Clinton'ın Orta Doğu'daki dış politikası, Saddam Hüseyin'e karşı gruplara yardım sağlayan Irak'ı Özgürleştirme Yasası'nı imzalamasına tanık oldu. Ayrıca İsrail-Filistin barış sürecini ilerletmek için Oslo I Anlaşması ve Camp David Zirvesi'ne katıldı ve Kuzey İrlanda barış sürecine destek verdi.
Clinton, 1996 seçimlerinde Cumhuriyetçi aday Bob Dole ve Reform Partisi adayı Perot'u yenerek yeniden seçilmeyi başardı. İkinci dönemine, 1995 yılında o zamanlar 22 yaşında olan Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile cinsel ilişkiye girmesiyle başlayan Clinton-Lewinsky skandalı damgasını vurdu. Ocak 1998'de bu ilişkiye dair haberler magazin manşetlerine taşındı.[1] Bu skandal yıl boyunca tırmanarak Aralık ayında Clinton'ın Temsilciler Meclisi tarafından görevden alınmasıyla doruğa ulaştı ve Andrew Johnson'dan bu yana görevden alınan ilk ABD başkanı oldu. Temsilciler Meclisi'nin kabul ettiği iki azil maddesi, yalancı şahitlik ve Clinton'ın başkanlık yetkilerini kullanarak adaleti engelleme suçu işlemesi etrafında şekilleniyordu. 1999 yılında Clinton'ın azil davası Senato'da başladı ve Clinton her iki suçlamadan da beraat etti. Clinton'ın başkanlığının son üç yılında Kongre Bütçe Ofisi, 1969'dan bu yana ilk kez bütçe fazlası verdiğini bildirdi.
Clinton, 2001 yılında ABD başkanları arasında en yüksek onay oranıyla görevinden ayrıldı. Başkanlığı, ABD başkanlarının tarihsel sıralamasında orta ve üst sıralarda yer almaktadır. Bununla birlikte, kişisel davranışları ve görevi kötüye kullanma iddiaları onu önemli bir inceleme konusu haline getirdi. Görevden ayrıldığından bu yana Clinton, kamuoyu önünde konuşmalar yapmakta ve insani yardım çalışmalarında yer almaktadır. HIV/AIDS'in önlenmesi ve küresel ısınma gibi uluslararası sorunlarla ilgilenmek üzere Clinton Vakfı'nı kurdu. 2009 yılında Birleşmiş Milletler'in Haiti özel elçisi olarak atandı. 2010 Haiti depreminden sonra Clinton, George W. Bush ve Barack Obama ile birlikte Clinton Bush Haiti Fonu'nu kurdu. Demokrat Parti siyasetinde aktif olarak yer almaya devam etti ve eşinin 2008 ve 2016 başkanlık kampanyaları için çalıştı.
İlk yılları
değiştir
Clinton, William Jefferson Blythe III olarak 19 Ağustos 1946'da Hope, Arkansas'taki Julia Chester Hastanesi'nde doğdu.[2] Doğumundan üç ay önce bir otomobil kazasında ölen seyyar satıcı William Jefferson Blythe Jr. ile Virginia Dell Cassidy'nin oğludur.[3] Blythe başlangıçta kazadan sağ kurtuldu, ancak bir drenaj çukurunda boğuldu. Anne ve babası 4 Eylül 1943'te evlenmişti, ancak Blythe'ın dördüncü eşiyle hâlâ evli olması nedeniyle bu birlikteliğin daha sonra iki eşli olduğu ortaya çıktı.[4] Virginia, Bill doğduktan kısa bir süre sonra hemşirelik eğitimi almak için New Orleans'a gitti ve onu Hope'ta küçük bir bakkal dükkânı işleten anne ve babası Eldridge ve Edith Cassidy'nin yanında bıraktı.[5] Amerika Birleşik Devletleri'nin güneyinde, ırk ayrımının olduğu bir dönemde Clinton'ın büyükanne ve büyükbabası, her ırktan insana veresiye mal satıyordu.[6][7][8][9] 1950'de Bill'in annesi hemşirelik okulundan döndü ve Roger Clinton Sr. ile evlendi, Hot Springs, Arkansas'ta kardeşi ve Earl T. Ricks ile birlikte bir otomobil bayiliğine sahip olan Roger Clinton Sr. ile evlendi.[5]
Üvey babasının soyadını hemen kullanmaya başlamasına rağmen Clinton, 15 yaşına gelene kadar,[10] ona karşı bir jest olarak Clinton soyadını resmen benimsemedi.[5] Clinton, üvey babasını; annesini ve üvey kardeşi Roger Clinton Jr'ı düzenli olarak taciz eden bir kumarbaz ve alkolik olarak tanımladı. Fiziksel istismar ancak o zamanlar 14 yaşında olan Bill'in üvey babasına "ayağa kalkıp yüzleşmesi" için meydan okumasının ardından sona erdi, ancak sözlü ve duygusal istismar devam etti.[11] Bill sonunda Roger Sr.'ı ölümüne yakın istismarcı eylemleri için affedecekti.[12][13]
John's Katolik İlkokulu'nda, Ramble İlkokulu'nda ve aktif bir öğrenci lideri, hevesli bir okuyucu ve müzisyen olduğu Hot Springs Lisesi'nde okudu. Koroda yer alan ve tenor saksafon çalan Clinton, eyalet bandosunun saksafon bölümünde birincilik kazandı. Lisedeyken Clinton, başarılı bir profesyonel piyanist olan Randy Goodrum ile birlikte The 3 Kings adlı caz üçlüsünde iki yıl boyunca sahne aldı.[14]
Kamuoyu görüşleri
değiştir
Clinton'ın ilk dönemi boyunca iş onay notu 40'lar ve 50'ler arasında dalgalandı. İkinci döneminde reytingi sürekli olarak yüksek 50'ler ile yüksek 60'lar arasında değişti. 1998 ve 1999'daki azil işlemlerinden sonra Clinton'ın reytingi en yüksek noktasına ulaştı.[15] CBS News/New York Times anketine göre Clinton, Ronald Reagan ve Franklin D. Roosevelt ile aynı olan yüzde 68'lik bir onay oranıyla görevden ayrıldı.[16] Clinton'ın görevdeki son çeyreği için Gallup anketinden aldığı ortalama onay oranı yüzde 61 olup, bu oran elli yıldır herhangi bir başkanın aldığı en yüksek son çeyrek onay oranıdır.[17] Ankete katılanların yüzde kırk yedisi kendilerini Clinton destekçisi olarak tanımladı.[17]
2014 yılında Quinnipiac Üniversitesi Anket Enstitüsü'nün Amerikalı seçmenler arasında yaptığı bir ankete katılanların yüzde 18'i Clinton'ı İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en iyi başkan olarak görerek, John F. Kennedy ve Ronald Reagan'ın ardından savaş sonrası başkanlar arasında en popüler üçüncü başkan oldu.[18] Aynı anket, Amerikalı seçmenlerin sadece yüzde 3'ünün Clinton'ı İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en kötü başkan olarak gördüğünü gösterdi.[18]
Dış bağlantılar
değiştir
- Photos of Bill Clinton's actions to bring peace to the Middle East12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bill Clinton, Laureate International Universities, Onursal Başkanı 24 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- C-SPAN'daki görünümü
- TED'de Bill Clinton
Kaynakça
değiştir- ^ "Twenty years ago, the Drudge Report broke the Clinton-Lewinsky scandal". The Washington Post. ISSN 0190-8286. 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ "Directory of Irish Genealogy: American Presidents with Irish Ancestors". Homepage.eircom.net. 23 Mart 2004. 9 Aralık 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2011.
- ^ "Biography of William J. Clinton". whitehouse.gov. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2011 – National Archives vasıtasıyla.
- ^ Andrews, Edmund L. (21 Haziran 1993). "Clinton Reported to Have A Brother He Never Met". The New York Times. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024.
- ^ a b c Clinton, Bill (2004). My Life. Random House. ISBN 978-1-4000-3003-3.
- ^ Chafe, William H. (2012). Bill and Hillary: The Politics of the Personal. New York: Farrar, Straus and Giroux. s. 11. ISBN 978-0-8090-9465-3.
- ^ Shawn Landres, (Ed.) (1992). Bill Clinton: The Inside Story. New York: S.P.I. Books. ss. 5-6. ISBN 978-1-5617-1177-2.
- ^ Takiff, Michael (2010). A Complicated Man: The Life of Bill Clinton as Told by Those who Know Him. New Haven, Conn.: Yale University Press. s. 4. ISBN 978-0-3001-2130-8.
- ^ "First Black Food Stamp Chief has Ties to President Clinton". Jet. Chicago: John N. Johnson. 8 Eylül 1997. s. 10.
- ^ "Oprah Talks to Bill Clinton". O, The Oprah Magazine. Ağustos 2004. 8 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2011.
- ^ Maraniss, David (1996). First in His Class: A Biography of Bill Clinton. Touchstone. s. 40. ISBN 978-0-684-81890-0.
- ^ Holmes, David (2012). The Faiths of the Postwar Presidents. From Truman to Obama. University of Georgia Press. s. 148. ISBN 9780820338620.
- ^ Levin, Robert (1992). Bill Clinton. The Inside Story. University of Georgia Press. s. 52. ISBN 9781561711772.
- ^ Levin, Robert (1992). Bill Clinton: The Inside Story. S.P.I. Books. ss. 26-29. ISBN 9781561711772.
- ^ "Clinton's approval rating up in wake of impeachment". CNN. 20 Aralık 1998. 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2021.
- ^ Cosgrove-Mather, Bootie (7 Haziran 2004). "A Look Back at the Polls". CBS News. 9 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2021.
- ^ a b Moore, David W. (12 Ocak 2001). "Clinton Leaves Office With Mixed Public Reaction, Gallup Organization". Gallup.com. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024.
- ^ a b Obama Is First As Worst President Since WWII, Quinnipiac University National Poll Finds; More Voters Say Romney Would Have Been Better 3 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Quinnipiac University (2 Temmuz 2014).
