Dissemine intravasküler koagülasyon
Dissemine intravasküler koagülasyon, DIC, dissemine intravasküler koagülopati veya yaygın damariçi pıhtılaşma; pıhtılaşmanın geniş çapta aktivasyonu ile meydana gelen ve küçük-orta çaplı damarlarda trombotik tıkanmalarla karakterize ciddi bir klinik sendrom/semptomdur.[1] Bu tablo hemodinamik ve metabolik bozukluklar neticesinde ortaya çıkar ve organlara kan iletiminde aksamaya ve çoklu organ yetmezliğine sebep olur.
Aynı zamanda var olan ve devam etmekte olan trombositlerin ve pıhtılaşma proteinlerinin (fibrin, albumin vb) tükenmesi; süregelen şiddetli kanamalara neden olabilir. Bu kanamalar DIC semptomu olarak da ortaya çıkabilir.[2][3]
Sebepleri
değiştirDIC, çok sayıda klinik bozukluğun bir belirtisi olarak ortaya çıkabildiği gibi yaygın endotel hasarı en önemli sebeptir. Bundan başka genel olarak DIC sebepleri;
- Septisemi[4]
- Travma (Şiddetli doku hasarı, Kafa darbeleri, Yağ embolisi)
- Kanser (Miyeloproliferatif hastalıklar, Solid tümörler (Pankreatik karsinom, Prostatik karsinom gibi))
- Obstetrik komplikasyonlar (Amnion sıvısı embolisi, Plasental ayrılma)
- Dolaşım bozuklukları (Dev hemangioma (Kasabach-Merritt sendromu), Aort anevrizması)
- Toksin reaksiyonları (yılan zehiri, ilaçlar, amfetamin gibi)
- Immunolojik bozukluklar (Yaygın alerjik reaksiyon, Kan nakil reaksiyonları, Doku reddi)
- Endotoksik şok
Şiddetli Travma
değiştirDIC ile seyreden önemli bir klinik kondisyon da şiddetli travma olup özellikle beyin travması örnek gösterilebilir.[3] Mekanizma, hasara uğrayan dokulardan yağların ve fosfolipidlerin salınımı ile bunu izleyen süreçte dolaşıma geçmeleri ile başlar. Bunun sonucunda endotel hasarı ve hemoliz ile karakterize olaylar başlar. Endotel hasarı sistemik pıhtılaşma aktivasyonuna neden olur. Bunlara ek olarak DIC gelişmesinde sitokinlerin de esas olarak önemli rolleri vardır. Örnek olarak travmalı veya septisemili hastalar gösterilebilir.[5]
Kanser
değiştirSolid tümörler ve hematolojik kanserler DIC ile komplike olabilir. Kanserli hastalarda pıhtılaşma sistemi mekanizmasının bozulması kesin değildir. Ancak, yapılan tetkikler, tümör hücreleri yüzeyinde bu doku faktörlerinin belirtilmesi ile ilgilidir. DIC'in hastalarda sıklıkla görülen formu pıhtılaşma sisteminin aktifleşmesi ve yaygın hiperfibrinolitik durumla karakterize promyelositik lökemidir.[6][7]
DIC obstetrik sorunların klasik bir komplikasyonu olup plasental ayrılma, amnion sıvısı embolizmi gibi sebeplerden meydana gelebilir.[8] Tromboplastin benzeri maddelerin sızması, sistemik pıhtılaşma aktivasyonuna benzer etkilere neden olacaktır. Her ne kadar bu bozukluklar ani DIC meydana getirse de bu, kısa süreli ve sınırlıca olacaktır. Preeklamsi de DIC ile komplike olabilir.[9]
Dev Hemangioma
değiştirHem dev hemangioma (Kasabach-Merritt Sendromu) hem de aortik anevrizmalar bölgesel pıhtılaşma aktivasyonu ile sonuçlanabilir. Hastalardaki bu sorun, yani pıhtılaşmanın yersel aktivasyonu öncelikle kısmi olarak pıhtılaşma faktörlerinin ve trombositlerin azalmasına, daha sonra ise bunun sistemik bir tablo haline gelmesine neden olacaktır.[10][11]
Mikroanjiopatik Hemolitik Anemi
değiştir
Bu aslında genel bir tanım olup trombositopenik trombotik purpura, hemolitik-üremik sendrom, kemoterapotik aracılı mikroanjiopatik hemolitik anemi, malign hipertansiyon ve HELLP (artan hemoliz ve karaciğer enzim düzeyi, bunun yanında düşük platelet sayısı ve beraberinde preeklampsi) sendromunu tanımlarını kapsar.[12]
Zaman zaman mikroanjiopatik hemolitik anemilerin, küçük ve orta çaplı damarlarda trombotik tıkanmalarla karakterize DIC benzeri klinik bir tablo oluşturduğu görülür. Zira birçok farklı hastalık grubu bu bozukluklara neden olabilir. Mikroanjiopatik hemolitik anemilerin ortak özelliği; endotel hasarı, plateletlerin adhezyon ve agregasyonu, trombin formasyonunun meydana gelmesi ve fibrinolizis mekanizmasının bozulmasıdır. Trombositopenik trombotik purpura ve/veya hemolitik-üremik sendromlu hastalarda proteazlar von Willebrand faktörünün geniş multimerlerine bağlanmak suretiyle birikim yaparlar.[13] Mikroanjiopatik hemolitik aneminin en önemli bir bulgusu da kanda parçalı/parçalanmış halde kırmızı hücrelerin görülmesi(schistocytes)dir.
Kaynakça
değiştir- ^ Marder VJ, Feinstein DI, Francis CW, Colman RW. Consumptive thrombohemorrhagic disorders. In: Colman RW, Hirsh J, Marder VJ, Salzman EW, eds. Hemostasis and thrombosis: basic principles and clinical practice. 3rd ed. Philadelphia: J.B. Lippincott, 1994:1023-63.
- ^ Mller-Berghaus G, ten Cate H, Levi MM. Disseminated intravascular coagulation. In: Verstraete M, Fuster V, Topol EJ, eds. Cardiovascular thrombosis: thrombocardiology and thromboneurology. 2nd ed. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1998:781-801.
- ^ a b Gando S, Kameue T, Nanzaki S, Nakanishi Y. Disseminated intravascular coagulation is a frequent complication of systemic inflammatory response syndrome. Thromb Haemost 1996;75:224-8.
- ^ Thijs LG, de Boer JP, de Groot MCM, Hack CE. Coagulation disorders in septic shock. Intensive Care Med 1993;19:Suppl 1:S8-S15.
- ^ Roumen RMH, Hendriks T, van der Ven-Jongekrijg J, et al. Cytokine patterns in patients after major vascular surgery, hemorrhagic shock, and severe blunt trauma: relation with subsequent adult respiratory distress syndrome and multiple organ failure. Ann Surg 1993;6:769-76.
- ^ Colman RW, Rubin RN. Disseminated intravascular coagulation due to malignancy. Semin Oncol 1990;17:172-86.
- ^ Sarris AH, Kempin S, Berman E, et al. High incidence of disseminated intravascular coagulation during remission induction of adult patients with acute lymphoblastic leukemia. Blood 1992;79:1305-10.
- ^ Weiner CP. The obstetric patient and disseminated intravascular coagulation. Clin Perinatol 1986;13:705-17.
- ^ Sibai BM, Spinnato JA, Watson DL, Hill GA, Anderson GD. Pregnancy outcome in 303 cases with severe preeclampsia. Obstet Gynecol 1984;64: 319-25.
- ^ Szlachetka DM. Kasabach-Merritt syndrome: a case review. Neonatal Netw 1998;17(1):7-15. [Erratum, Neonatal Netw 1998;17(3):21.]
- ^ Aboulafia DM, Aboulafia ED. Aortic aneurysm-induced disseminated intravascular coagulation. Ann Vasc Surg 1996;10:396-405.
- ^ Ruggenenti P, Lutz J, Remuzzi G. Pathogenesis and treatment of thrombotic microangiopathy. Kidney Int Suppl 1997;58:S97-S101.
- ^ Furlan M, Robles R, Galbusera M, et al. Von Willebrand factorÐcleaving protease in thrombotic thrombocytopenic purpura and the hemolyticÐuremic syndrome. N Engl J Med 1998;339:1578-84.