I. Carol

I. Carol veya I. Charles ( 20 Nisan 1839, Sigmaringen – 10 Ekim, Sinaia ), 20 Nisan 1886'dan 15 Mart 1881'e kadar Romanya domnitoru, 1881'de Romanya Krallığı'nın kurulmasından 10 Ekim 1914'teki ölümüne kadarki Romanya kralı görevini yapmış siyasetçidir. Alexandru Ioan Cuza'nın indirilmesinin ardından 20 Nisan 1886'da Eflak ve Boğdan Birleşik Prensliği'nin Domnitoru olarak seçildi. 1877'de Romanya'nın bağımsız bir ulus olduğunu ilan etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun 93 Harbi'nde Romanya'nın bağımsızlığını güven altına aldı. 26 Mart 1881'de prenslikleri birleştirerek 1947'deki sosyalist cumhurietin ilanına kadar ülkeyi yönetecek olan Romanya Krallığı'nı ilan etti. Romanya'daki ilk Hohenzollern-Sigmaringen hanedanı kökenli kraldır.

I. Carol
Kral I. Carol y. 1905 – y. 1914
Romanya kralı
Hüküm süresi	15 Mart 1881 – 10 Ekim 1914
Taç giymesi	10 Mayıs 1881
Önce gelen	makam kuruldu
Sonra gelen	I. Ferdinand
Romanya Domnitoru
Hüküm süresi	20 Nisan 1866 – 15 Mart 1881
Önce gelen	Alexandru Cuza
Sonra gelen	Kral olarak Kendisi
Doğum	20 Nisan 1839(1839-04-20) Sigmaringen, Alman Konfederasyonu
Ölüm	10 Ekim 1914 (75 yaşında) Sinaia, Romanya Krallığı
Defin	Curtea de Argeş, Romanya
Eş(ler)i	Wiedli Elisabeth (e. 1869)
Çocuk(lar)ı	Prenses Maria
Tam adı Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig
Hanedan	Hohenzollern-Sigmaringen
Babası	Karl Anton
Annesi	Josephine
Dini	Roma Katoliği
İmza

Hükümdarlığı sırasında 93 Harbi'nde Rumen birliklerini bizzat yönetmiş ve Plevne Savunması sırasında Rus ve Rumen ordusunun komutasını üstlenmiştir. 1878 Berlin Antlaşması sırasında uluslararası alanda Romanya'nın bağımsızlığını ilan etti ve II. Balkan Savaşı sırasında Bulgaristan'dan Güney Dobruca'yı aldı. 1883'te Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile gizli askeri ittifak antlaşması imzalamış olsa da ölümünün ardından Romanya 1916'ya kadar tarafsız kaldıktan sonra İtilaf Devletleri tarafına katıldı.

Uzun yönetimi sırasında Romanya'nın batıyı örnek alan sanayi ve altyapı gelişmeleri yaşanması ile birlikte ekonomiden büyük bir pasta alan tarımın temel sorunlarını çözmekte başarısız kalmıştır. Bunun yanı sıra Strousberg Olayı gibi skandallar ile köylülerin durumu iyileşmemesinin devamıyla 1907 yılında isyan başladı ve kanlı şekilde bastırıldı.

Wiedli Elisabeth ile 15 Kasım 1869 tarihinde evlendi. Evliliklerinde olan tek kız Maria'nın dört yaşında ölmesiyle hiçbir varis kalmayınca tahtın varisliği Leopold'a geçti. Ekim 1880'de Leopold, oğlu William lehine veraset hakkında feragat etti ve o da altı yıl sonra I. Ferdinand lehine hakkından vazgeçti.

İlk yılları

Köken olarak bir Alman prensi olan Carol, Prens Hohenzollern-Sigmaringenli Karl'ın ikinci oğludur.Dresden ve Bonn'da öğrenim gördükten sonra, Danimarka'ya karşı yapılan Düklükler Savaşı'na (1864) Prusya subayı olarak katıldı. Romanya prensi Alexandru Cuza'nın Şubat 1866'da tahttan indirilmesinden sonra, kuzeni olan Fransa imparatoru III. Napolyon'un üstü kapalı desteğiyle, Romanya tahtına aday gösterildi. Nisan 1866'da yapılan Plebisitle prens oldu. Romanya prensi seçildikten sonra, Osmanlı Devleti'nin karşı çıkmasına, Avusturya ve Rusya'nın ise çekimser bir tavır almalarına karşın, III. Napolyon'un desteğiyle tahtı ele geçirdi.

Hükümdarlığı

I. Carol, yeğeni I. Ferdinand ve yeğeninin oğlu II. Carol ile birlikte. y. 1905

Temmuz 1866 Anayasası ile kendisine önemli yetkiler sağladı. Reform yapmak istediyse de aristokrasinin feodal ayrıcalıklarının yarattığı engelle karşılaştı. Alman yanlısı tutumundan dolayı 1870-1871 Fransız-Alman Savaşı sırasında gözden düştü.1871'de çıkan yerel bir ayaklanmada, tahttan çekilmenin eşiğine geldi. 1877'de Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş açınca prens Carol çarla ittifak yaptı, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nda, Plevne'deki çarpışmada ordunun başında yer alarak halkın sevgisini yeniden kazandı. 9 Mayıs 1877'de Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bağımsızlığını ilan etti.Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878) ile Romanya'nın bağımsızlığı ve egemenliği tanındı; ancak, Berlin Kongresi (Haziran-Temmuz 1878), çar II. Aleksandr'ın baskısıyla, Carol'u, Dobruca karşılığında (Rusya'nın ele geçirdiği) Güney Besarabya'yı vermek zorunda bıraktı. Carol, 22 Mayıs 1881'de krallık tacını giydi.

Çarın Berlin'deki tutumunu affetmedi, 1883'te Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile gizli antlaşmalar yaptı. Bununla birlikte, I. Dünya Savaşı'nın başında (1914) Romanya, 1883 anlaşmalarına ve kralın isteğine karşın tarafsız kaldı.Tüm umutlarını yitiren Carol, iki ay sonra öldü.

Carmen Sylva takma adıyla şair olarak ün kazanan Prenses Wiedli Elisabeth ile 1869'da yaptığı evlilikten hayatta kalan çocuğu olmadığı için, tahta varis olmak üzere, yeğeni Hohenzollernli Ferdinand'ı evlat edindi.

Kentlerdeki sanayi ve finans çevrelerinin gelişmesine önem veren I. Carol bunda büyük ölçüde başarılı oldu. Ayrıca ülkede silahlı kuvvetleri kurup geliştirdi. Kırsal kesimdeki sorunlara aynı ilgiyi gösterememesi, özellikle de köylülerin toprak gereksinimini karşılayamaması, yaklaşık 10 bin kişinin hayatına mal olan kanlı bir köylü ayaklanmasına (1907) yol açtı. Devlet yönetimine saygın ve kararlı bir yapı kazandırdıysa da, siyasi partilere karşı fırsatçı yaklaşımı ülke yönetimindeki bazı olumsuz özelliklerin sürüp gitmesine neden oldu.

Ayrıca bakınız

• Romanya Prensliği
• Romanya Krallığı

Kaynakça

• Büyük Larousse, 5. Cilt (1993)
• Encyclopedia Britannica - Fifteenth Edition