Jacopo Peri
Jacopo Peri (d. 20 Ağustos 1561, Roma - ö. 12 Ağustos 1633, Floransa) bir İtalyan besteci ve şarkıcı. İlk opera eserini hazırlayan bestecidir. Hayatında, çok gür, kızıla kaçan sarı saçlı olduğu için "il zazzerino" lakabıyla da anılmıştır.
Jacopo Peri | |
|---|---|
 Jacopo Peri Operası "Euridice" için Orpheus kostümüyle (1600) | |
| Doğum | 20 Ağustos 1561 Roma, İtalya |
| Ölüm | 12 Ağustos 1633 Floransa, İtalya |
| Diğer ad(lar)ı | Il Zazzerino |
| Meslek | Müzisyen, besteci, şarkıcı |
Yaşamı
değiştir
Peri Roma da doğdu. Ama eğitimini Floransa'da yaptı. Önce Floransa'da bir kilisede müzisyenlik, yani Org çalgıcılığı ve ayin şarkıcılığı, yaptı. Sonra 1599'da Floransa'nın Toskana Dükü payesiyle yöneticisi olan Medici sülalesinden İ. Ferdinand Medici ve onun ölümüyle II. Ferdinand Medici özel sarayında müzisyenlik yaptı. Sarayda yapımlanan ve temsil edilen tiyatro oyunları ve madrigal konserleri için müzik besteledi ve müzik enstrümanlar çalgıcılığı yaptı. Bu arada (sonradan opera janrının ilk müjdeleyici olarak kabul edilen) La Pellegrina adını verdiği bir intermedi eseri hazırlamıştır.
1590'li yıllarda Peri Floransa'da en önemli müzik destekleyici patronlardan olan Jacopo Corsi ile çalıştı. Bu kişinin etrafında toplanan sanatkarlar o zamanda meydana çıkarılan sanatların, yanı müzik, tiyatro, resim vb., 2000 yıl önceki antik klasik Yunanistan ve antik klasik Roma dönemlerinde yaratılan sanatın çok daha alt düzeyinde kaldığına inanmaktaydılar ve sanatların Klasik görüşlere göre yeniden canlandırılması (Rönesans) gerektiğinde hemfikirdiler. Örneğin tiyatro sanatında Klasik Grek yazarlarının şekillerinde ve üslubunda trajediler ve komediler yazılıp halka açık olarak temsil edilmesini istemekteydiler. Müzik şarkıcılığı alanında bir önceki on yılda Floransa Camerata şarkıcılarının geliştirdiği "monodoni" adı verilen bir "basso kontinuo" çalgılar refakatinde solo şarkılardan oluşan şarkı eserleri bestelemeye başlanmıştı. Fakat sadece bir sıra monodoniden oluşan konserlerin can sıkıcı olabileceği hem anlaşıldı ve (bir hikâyenin söylenebileceği) resitatifler ve (şarkıcıların hislerini şarkıyla açıklayabilecekleri) aryalar geliştirildi. Bununla yetinmeyen Peri ve Corsi şair "Ottavio Rinuccini"'ye birbirine bağlı tek bir hikâyeyi anlatan bir seri şarkılar metni hazırlattırıp bir sıra monodoni eserinin birbirini bir hikâyeyi ve temayı işleyen şairin metinine göre takip edecek yeni bir şarkı janrı ortaya çıkardılar ve bu prensiplere uyarak Dafne adlı bir eseri besteleyip, yapımlayıp, temsil ettiler. Bu yeni sanat janrına opera adı verildi ve Dafne ilk opera eseri oldu. Ne yazık ki bu eserin çoğu zamanımıza ancak bazı ufak parçalar halinde gelebilmiştir.
6 Ekim 1600'da Floransa'da Medici sarayında Euridice adlı ilk opera eseri temsil edildi; bu eserin metnini Rinuccini yazmıştı ve müziği ise Jacopo Peri tarafından bestelenmişti. Bu eser "monodoni" (veya İtalyanca "stile rappresentatıo") stili şarkılarla bir pastoral dram oyunundan oluşmakta ve eserin büt tümü şarkı halinde sunulmaktaydı. Şarkıcılar "Vittoria Archilei" ve "Jacopo Peri" ile bazı kısımlarda resitatifleri sunan "Guilo Caccini" idi. Bu eser günümüze kadar gelmiştir ama bir tarihsel eser olarak hiç sahnelenmemektedir.
1600 tarihi müzik tarihçileri için çok önemli bir tarih olmaktadır. Bu zamanda ilk opera bestelenmiştir ve müzikte Barok dönemi bu tarihte başladığı kabul edilmektedir.
Peri Euridice'den sonra, diğer besteceilerle birlikte, birkaç opera daha hazırladı ve diğer saray eğlentilerine müzik katkıları oldu.
Fakat öldüğü dönemde Peri'nin opera stili, Claudia Monteverdi ve diğer genç bestecilerin opera eserlerine nazaran, çok eski moda görünüşe geçmişti. Fakat her ne olursa olsun Peri'nin ilk operası kendinden sonra gelen opera bestecilere çok büyük bir etkisi olmuş olduğu kabul edilmektedir.
Opera eserleri
değiştir- La Pellegrina (1589)
- Euridice (1600)
- Tetide (1608)
- Adone (1611)
- La liberazione de Tirreno e d'Arnea
- La Sposalizio di Medoro e Angelica
- La Flora
(Son üç opera eseri Da Gagliano ile ortaklaşa hazırlanmıştır).
Ayrıca bakınız
değiştirDışsal kaynaklar
değiştir- İngilizce Wikipedia "Jacopo Peri" maddesi:[1] 4 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:7.2.2009)
- Fransızca Wikipedia "Jacopo Peri" maddesi:[2] 22 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:7.2.2009)
- "Jacopo Peri", in Sadie, Stanley (ed.) (1980), The New Grove Dictionary of Music and Musicians. 20 cilt. Londra, Macmillan Publishers Ltd. ISBN 1-56159-174-2 (İngilizce)