Küçük Prens
Küçük Prens (Fransızca özgün adı: Le Petit Prince), Fransız yazar ve pilot Antoine de Saint-Exupéry tarafından yazılan ve 1943'te yayımlanan masalsı bir kitaptır. Dünyanın en çok satan ve okunan kitaplarından biridir.[1] Kitap, Dünya da dâhil olmak üzere çeşitli gezegenleri ziyaret eden genç bir prensi anlatmakta ve yalnızlık, dostluk, sadakat, sevgi ve kayıp gibi temaları ele almaktadır. Çeşitli opera, tiyatro ve şarkılara da ilham veren eser, 12'den fazla kez sinemaya uyarlanmıştır.
| Le Petit Prince | |
 Kitabın yazarı tarafından sulu boya tekniğiyle hazırlanan kapak görseli | |
| Yazar | Antoine de Saint-Exupéry |
|---|---|
Kapak sanatçısı | Antoine de Saint-Exupéry |
| Ülke |  Fransa |
| Dil | Fransızca |
| Konular | Çocuk yaştaki bir prens, farklı gezegenleri dolaşarak yalnızlık, arkadaşlık, sevgi ve kayıplar üzerine bilgelik kazanır. |
| Tür | Uzun hikâye |
| Yayım | |
| Yayımcı |  Reynal & Hitchcock Éditions Gallimard |
| Sayfa | y. 107 |
Konusu
değiştir
Yazarın sürdüğü uçağı birdenbire bozulur ve Sahra Çölü'ne iniş yapmak zorunda kalır. Çölde Küçük Prens ile karşılaşır. Küçük Prens yazara yaşadığı yeri, yaşadığı maceraları anlatmaya başlar. Anlattığına göre o, B-612 adlı bir asteroitte tek başına yaşayan bir prenstir. Gezegeninde çok sevdiği bir güle özenle bakar. Gülüne nasıl daha faydalı olabileceğinin yollarını araştırmak istediği için diğer gezegenleri gezmek zorunda kalır.
Prens, sırasıyla bir kralın, sanatçının, sarhoşun, iş adamının, fenercinin ve coğrafyacının gezegenine gider. Kralın gezegeninde otorite tutkusunu, sanatçının gezegeninde kendini beğenmişliği, sarhoşun gezegeninde saplantıyı, iş adamının gezegeninde amaçsız sahip olma tutkusunu, fenercinin gezegeninde öğrenmeden ve değişmeden emir yerine getirmeyi, coğrafyacının gezegeninde ise elitizmi görür. Küçük Prens hepsinden mutsuz ayrılır. Gezdiği son gezegen ise Dünya'dır. Dünya, diğerlerinden farklı olarak büyük ve kalabalık bir gezegendir. İnsanların kendi değerlerinden daha çok, giysileriyle anlam ve değer kazandıkları bir yerdir.
Kitap hakkında
değiştirEserde, bir çocuğun gözünden büyüklerin dünyası anlatılır. Sahra Çölü'ne düşen bir pilotun Küçük Prens ile karşılaşması ile başlayan kitap, yirmi yedi bölümden oluşur. Özellikle Küçük Prens'in yurdundan ayrılıp altı ayrı gezegene yaptığı gezileri anlatan bölümlerde bazı tipik yetişkin yaşam biçimlerinin eleştirisi yapılır. Bu geziler arasında kralın gezegeni, otorite tutkusunu; sanatçının gezegeni, kendini beğenmişliği ve sanatçının toplumla yitirmiş olduğu iletişimsizliği; sarhoşun gezegeni, umutsuzluk ve buna dayanan unutma isteğini; iş adamının yaşadığı gezegen, amaçsız sahip olma tutkusunu; fenercinin gezegeni anlamsız ve sorgulamaksızın yerine getirilen görev duygusunu; coğrafyacının yaşadığı gezegen ise bilimi kimin için yaptığını unutan bilim adamını ve bilim anlayışını sembolize eder.[2]
Yazar Antoine de Saint-Exupéry, New York'ta bir otel odasında kaleme aldığı bu hikâyenin çizimlerini de yapmıştır. Exupéry hem çizimleri hem de hikâyeleri bir çocuk kitabı gibi kurgulamış olsa da, bu kitap onun moderniteye ve II. Dünya Savaşı'nın etkilerinin sürmekte olduğu topluma eleştirisini ifade ettiği bir kitap olarak da değerlendirilir.[1]
Yazarın ilhamını, kendi başından geçen olaylardan aldığı düşünülmektedir. Bir pilot olan yazar Exupéry, 1935 yılında bir hız rekorunu denerken Sahra Çölü'nün ortasına düşmüştü. Ayrıca karısı Consuelo'nun Küçük Prens gibi bitmek bilmeyen arzuları ve korunma arzusu vardı ve Küçük Prens'in gezegeni gibi volkanlarla dolu olan El Salvador'da yaşamıştı.[3] Yazar eserini, dostu Leon Werth'in çocukluğuna adamıştır.[4]
Hikâye ilk defa 6 Nisan 1943 tarihinde, yazarın sürgünde olduğu New York'ta, Reynal & Hitchcock isimli yayınevi tarafından Fransızca ve İngilizce olarak yayımlandı. Kitap, yazarın 1944'teki ölümünden bir yıl sonra Fransa'da, Éditions Gallimard yayınevinde basıldı. Günümüze dek 505'ten fazla farklı dil ve lehçeye çevrilen Küçük Prens, dünya üzerinde İncil'in ardından en çok çevrilen ikinci eserdir.[5] Kitap 200 milyondan fazla kopya satarak tüm zamanların en çok satan kitaplarından biri olmuştur.
Küçük Prens'in Türkçe dilindeki serüveni 1954 yılında Çocuk ve Yuva isimli dergide, Ahmet Muhip Dıranas tarafından yapılan çevirinin tefrika edilmesiyle başladı. Eserin kitap olarak ilk basımı ise Cemal Süreya ve Tomris Uyar'ın ortak çevirisiyle 1965 yılında Bilgi Yayınevi tarafından yapıldı. Bunu, 1968 yılında Yankı Yayınları'ndan çıkan Azra Erhat çevirisi izledi. Sonraki yıllarda eseri Türkçeye çevirenlerin arasına Sumru Ağıryürüyen, Fatih Erdoğan, Selim İleri ve Nihal Yeğinobalı gibi çevirmenler de katıldı.[3] 2015 yılının Ocak ayında telifinin serbest kalmasıyla birlikte kitap, 204 farklı yayınevi tarafından basıldı.
Küçük Prens ve yazarı Exupéry'nin resmi, 1993'te Fransa'da 50 franklık banknotların üzerine basılmıştır. Banknotların üzerine gözle görülemeyecek küçüklükte yazılmış alıntılar işlenmiştir.[3] Bunun yanı sıra, 2003 yılında asteroit kuşağında bulunan "45 Eugenia" isimli asteroite "Küçük Prens" adı verilmiştir.
2020 yılından beri 29 Haziran günü, Uluslararası Küçük Prens Günü'dür. Bu tarih, 29 Haziran 1900 tarihinde doğan kitabın yazarı Antoine de Saint-Exupéry'nin doğum gününü anmak için seçilmiştir.
Tartışmalar
değiştirKitapta; Küçük Prens'in yaşadığı asteroit olan B-612'yi ilk keşfeden ama fes ve şalvar giyiyor diye 1909 yılında katıldığı bir astronomi kongresinde görüşleri dikkate alınmayan bir Türk astronomun, ülkesinde bir diktatörün halkına Avrupalılar gibi şık giyinmeyi emretmesinden sonra 1920'de şık bir giysiyle tekrar kongreye katılması ve bildirisinin kabul edilmesi ile ilgili olan paragraf, Türkiye'de tartışmalara yol açmıştır.[6]
Bu bölüm, kitabın Türkiye'deki kıyafet devrimine göndermede bulunduğu ve Atatürk'ü eleştirdiği şeklinde yorumlanmış; Türkçe çevirilerde bu metne farklı şekillerde müdahale edilmiştir.[2] Eser, 2005 yılında ilköğretim öğrencilerine önerilmek üzere hazırlanan 100 Temel Eser arasından da bu yüzden çıkarılmış, daha sonra ise tekrar eklenmiştir.[6][7] Konuyla ilgili kitapta yer alan kısım şöyledir:[8]
| “ | ...Bu konuda hazırladığı raporu Uluslararası Gökbilimciler Kurultayı'na sunmuş. Ama başında fes, ayağında şalvar var diye sözüne kulak asan olmamış. Büyükler böyledir işte.
Bereket versin; Asteroid B-612'nin onurunu kurtarmak için dediği dedik bir Türk önderi, tutmuş bir yasa koymuş: Herkes bundan böyle Avrupalılar gibi giyinecek, uymayanlar ölüm cezasına çarptırılacak. 1920 yılında aynı gökbilimci bu kez çok şık giysiler içinde Kurultay'a gelmiş. Tabii bütün üyeler görüşüne katılmışlar. |
„ |
Bu parçadaki ''Türk önderi'' ifadesi, orijinal dilinde ''un dictateur turc''[9] (Fransızca) ve İngilizce basımında da ''a Turkish dictator'' olarak geçmiş;[10] ancak Türkçe çevirilerde buraya müdahale edilip ''diktatör'' kelimesi yerine ''önder'' veya ''lider'' kavramları kullanılmıştır.
Resimler
değiştir-
Yazar Antoine de Saint-Exupéry ve uçağı. -
Yazarın, esere ilham verdiği söylenen El Salvadorlu eşi Consuelo de Saint-Exupéry. -
Kitabın ithaf edildiği, Exupéry'nin yakın arkadaşı olan Leon Werth. -
Portekiz'e bağlı Madeira Adaları'ndaki Funchal belediyesinde bir sokak sanatçının çizmiş olduğu Küçük Prens resmi. -
-
Barselona'daki Küçük Prens Heykeli. -
Küçük Prens'in 1942'nin yaz ve sonbaharında yazıldığı yerlerden biri olan Long Island'daki Bevin House. -
Fes ve şalvar giymesinden ötürü 1909 yılında katıldığı bir astronomi kongresinde görüşleri dikkate alınmayan Türk astronomun çizimi. İlgili kısım Türkiye'de birtakım tartışmalara yol açmıştır. -
Kitapta yer alan "fil yutmuş boa yılanı" çizimi. -
Bir sanatçının Küçük Prens çizimi. -
-
Küçük Prens'in sayısız tiyatro uyarlamalarından biri; Minnesota Üniversitesi Rarig Merkezi, 2010.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b Yalçınkaya, Füsun (5 Mayıs 2012). "Her yaşa, her okura Küçük Prens". 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b Neydim, Necdet (20 Nisan 2006). "Küçük Prens Çevirilerindeki Çevirmen Kararlar". 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c Miraç, Zeynep. "Küçük Prens, Büyük Aşk". 31 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Zeytinoğlu, Seen (1979). "Küçük Prens Üzerine Bir İnceleme" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Karakiya, Yıldıray. "Küçük Prens". Birdolapkitap.com. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b "Birinde Lider, Birinde Diktatör". 29 Ocak 2011. 27 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ 100 Temel Eser, Niçin “Temel Eser” Değil, Eğitim-Sen Bülten Eki, Mayıs 2009
- ^ Antoine de Saint-Exupéry, Küçük Prens (Cemal Süreya ve Tomris Uyar çevirisiyle), Can Çocuk Yayınları, İstanbul. (22. basım ; sayfa 20-21)
- ^ "Küçük Prens Çevirilerindeki Çevirmen Kararları | ÇEVİRİBİLİM". 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021.
- ^ https://blogs.ubc.ca/edcp508/files/2016/02/TheLittlePrince.pdf 1 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (sayfa 11)
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta Küçük Prens ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.- Küçük Prens Üzerine Notlar27 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Vikisöz 'de Küçük Prens ile ilgili özlü sözler bulunur.
