Kadınlar ve askerlik

Kadınların askerlik tarihi, 4000 yıl öncesine uzanan bir dönemi, birçok ulusu ve dönemi kapsamaktadır. Eski çağlardan günümüze kadar kadınlar orduda birçok görevlerde bulunmuşlardır. Önceki dönemlerde kadınlar orduda farklı görevler almışlarsa da, daha çok günümüzde önemli görevlere gelmektedirler. Birçok ülke ordularını kadın askerlere açmaktadır ancak bu konudaki tartışmalar sürmektedir.

Sürmekte olan tartışma

Orduda kadının rolü dünya çapında modern ordularda hep tartışılan bir konu olmuştur. Kadınların aktif savaş görevlerinden uzak tutulması ayrımcılık olarak nitelendirilmektedir. Tartışmanın tarafları iki cinsiyet arasındaki fiziksel ve zihinsel farklılıklardan bahsederken, savaş alanında diğer cinsi görmenin askerler üzerindeki etkisi de değerlendirilmektedir. Kadın savaşçılar tarih boyunca birçok uygarlıkta görülmüştür. Bazı toplumlar ise kadınların savaşmasını kesinlikle yasaklamıştır. Kimi örneklerde ise kadın asker sayısı erkeklere yaklaşmıştır. Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşında 800.000 kadın askeri bünyesinde barındırmıştır, bunların %70'i cephede aktif savaşmıştır. Kadınlar orduda birçok görev almaktadır. Günümüzdeki savaşlarda genelde cephe tanımı farklı olduğundan kadınlar sıhhiye, kontrol noktaları, konvoy eskort, itfaiye, istihkam gibi alanlarda da görev almaktadır. Kadınlar dünyada birçok orduda farklı görev alsalar da aktif cephe görevi veren ülke ordularının sayısı azınlıktadır. Kadınlara aktif cephe görevi veren ülkeler arasında Yeni Zelanda, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Norveç, İsrail ve İsviçre sayılabilir. İngiltere, kadınları özellikle topçu görevleri için kullanırken, ABD genellikle savaş pilotu olarak görevlendirmektedir.

Tartışmanın dayanak noktaları

Tartışmanın iki tarafı da kendilerine göre güçlü kanıtlarla kendilerini haklı görmektedir. Bu kanıtların birçoğu erkeklerin kadınlara göre fiziksel olarak daha üstün olmalarını içerir. Ancak diğer bir husus da kadının savaş alanında bulunmasından ileri gelen manevi etkidir. Ordulardaki bu uygulama çok nadir görüldüğü için kanıtların test edilme imkânı sınırlıdır.

Fiziksel yetersizlik

Kadınların aktif savaş görevi almasının karşısına getirilen en önemli kanıt ortalama bir kadının ortalama bir erkekten daha güçsüz olduğu ve karşısındaki erkek düşmanla savaşırken bunun bir dezavantaj olacağıdır. Kadınların iskelet yapısı erkeklerinkine göre daha az yoğun olduğu için kırılmaya daha müsaittir. Bu yüzden özellikle havacılık alanında yüksek yerçekim kuvvetlerine maruz kalan savaş pilotlarının kadınlardan seçilmemesi gibi bir durum tavsiye edilmektedir. Ayrıca kadın sağlığının gerektirdiği hijyen ortamının yokluğu denizaltı mürettebatı olarak kadınların kabul edilmemesi için önemli bir kanıt olarak kullanılmaktadır. Ancak bu kanıtın aksine ortalama olarak daha kısa ve hafif olan kadınlar daha az hava tüketmekte ve denizaltı yolculuğu için ideal olmaktadır.

Psikolojik nedenler

Kadınların cephede ön saflarda savaşmalarına karşı sunulan argümanlardan bir tanesi de kadınların varlığının savaşan birliğin moralini etkilemesidir. Gerçekten de birçok asker, ön saflarda yapılması gereken önemli görevlerde kadın askerlere güvenmemektedir. Ayrıca kadın ve erkek askerler arasında olabilecek romantik yakınlaşmaların birliğin savaşma gücünü etkileyeceği de belirtilmektedir. Ayrıca birçok kadının ön saflardaki görevlerden kaçabilmek için bilerek hamile kalacağı iddia edilmektedir. Üçüncü bir argüman ise kadın askerlerin savaşan birliklere dahil edilmesi, esir olarak alınanların işkenceye ve hatta cinsel istismara maruz kalabileceğidir. Savaşta esir alınan erkek askerlerin fiziksel işkenceye maruz kalabilmekle beraber neredeyse hiç cinsel istismarla karşı karşıya kalmadığı bilinen bir gerçektir. Bu fikre karşı ise cephe gerisindeki kadın askerlerin de ele geçirilme ihtimali bulunduğu, bunlara ise ne yeterli silah ve teçhizat ne de kendilerini koruyabilecek kadar eğitim verilmediği öne sürülmektedir. Sonuçta gönüllü olarak orduya yazılan kişiler cinsiyetlerinden bağımsız olarak sorumluluklarının ve başlarına gelebileceklerin de farkında olmak zorundadırlar.

Cinsiyet ayrımı ve gelenekler

Birçoklarına göre kadınların ordudan uzak tutulması cinsel ayrımcılığın son kalesidir. Kadınların bu şekilde kabul edilmediği alan olan askerlik yine bazılarına göre geleneksel düşünce yapısıyla ilgilidir. Kadınların savaş alanında kazandığı başarılara dair tarihte birçok örnek bulunmaktadır.

Taktiksel dezavantajlar

Asker ve tarihçi Dave Grossman'a göre özellikle kadın askerlere sahip ordusu bulunan İsrail Ordusu kadınların ön saflarda bulunmasını yasaklamıştır. Buna gerekçe olarak ise yaralı bir kadın askeri gören erkek askerlerin önlenemez ve içgüdüsel bir şekilde korumacı davranarak görevi bırakarak yaralıya yardıma koşmalarını belirtmiştir. Ayrıca İsrail Ordusu için önemli bir husus da düşmanını canlı yakalayarak ondan gerekli istihbaratı elde etmektir. Ancak İsrail'e karşı savaşan İslami savaşçılar kesinlikle bir kadın askere teslim olmamaktadır. Ancak işgal altındaki bölgelerde kadın askerin varlığı işgal altındaki bölge insanını daha az rahatsız ettiği de gözlemlenmiştir.

Bazı ülke ordularında kadının yeri

Birleşik Krallık

İngiliz Ordusunda kadınlar amacı doğrudan düşmanla temas ve öldürme olan birlikler haricinde her görevde bulunabilirler. %9'unu kadınların oluşturduğu İngiliz Ordusu tarihinde kadın savaşçıların önemli bir yeri vardır. Bunlardan en bilinen örneği Kraliçe Boudica'dır. Iceni kabileriyle beraber İngiltere'yi MS 62 yılında işgal eden Romalılara karşı savaşmıştır. 1776 Amerikan Bağımsızlık Savaşında İngiliz Ordusuyla beraber 5000 kadının bulunduğu tahmin edilir. Bunlardan çoğu subay ve askerlerin eşidir. Ayrıca aşçı ve hemşire olarak görev alanlar da bulunmaktaydı. 1.Dünya Savaşı ile birlikte kadınlar cephe gerisi görevler almaya başladığı görülür, savaş sırasında 1917 yılında Fransa'da kadınlara özel birlik kurulacak ve birlik aşçı, hemşire vb olarak görev yapmış ancak subay olmalarına izin verilmemiştir. 1992 yılında ise kadınlara özel birlikler lağvedilmiş, kadınlar erkeklerle eşit şartlarda kabul edilmiştir. Ayrıca Eylül 2022'de ölen II. Elizabeth'de sembolik de olsa tüm orduların başkomutanı görevindeydi.

Finlandiya

Finlandiya İç Savaşı sırasında Kızılların Naiskaarti adı altında kadın birlikleri bulunmaktaydı. İç savaştan sonra kadınların ön saflardaki rolü azaltılmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasındaki savaşta kadınlar oluşturulan cephe gerisi gerilla birliklerinde görev almışlardır.

Almanya

Demir Haç kazanan ikinci kadın, Alman hemşire Elfriede Wnuk

1955 yılında oluşturulan Bundeswehr, NATO ülkeleri arasında en muhafazakâr ordulardan birisidir. Bunun sebebinin Nazi iktidarı döneminde çok sayıda genç kadının orduya alınması olduğu söylenmektedir. Kadın askerler özellikle uçaksavar birliklerinde görev yapmışlardır.

İsrail

İsrail Ordusunda kadınlar birçok görevde bulunmuştur. Hava kuvvetleri, bünyesine kadınları almama kararı alsa da 1994 yılında bu karar kaldırılmıştır. Ayrıca kadınlara ön saflarda görev verilmemektedir. İsrailli kadınların mecburi hizmet süresi 2 yıl olup erkeklerin 3 yıllık hizmet süresinden daha kısadır.

Libya

Libya, ordusunda kadın asker olan tek İslam devletidir. Albay Kaddafi'nin 200 kişilik özel muhafız birliği Amazon Muhafızları olarak bilinmekte ve sadece kadın askerlerden oluşmaktaydı.

Nepal

Nepal Komünist Partisine (Maoist) bağlı Halkın Bağımsızlık Ordusunun %40'ı kadınlardan oluşmaktadır.

Norveç

1995 yılında Norveç, denizaltılarda kadın askerlere izin veren ilk ülke olur. Norveç Ordusunda bugüne kadar en az bir tane denizaltı komutanı kadın subay bulunmaktadır. Bunlardan ilki Solveig Krey'dir.

Sovyetler Birliği / Rusya

Ana madde: Rus ve Sovyet ordusunda kadınlar

Rus kadın askerî öğrenciler

II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği 1 milyondan fazla kadını silah altına almış ve keskin nişancı, makinalı tüfek birliği, tank mürettebatı gibi aktif cephe görevlerinde kullanmıştır. Ayrıca 1942 yılında oluşturulan kadın savaş pilotlar filosuna geceleyin Alman şehirlerini bombalama görevi verilmiştir. (588.Gece Bombardıman Birliği, 46.Taman Muhafız Gece Bombalama Birliği) Bu savaş pilotları Polikarpov Po-2 uçaklarıyla özellikle Berlin üzerindeki hedeflere yönelmişlerdir. Kadın savaş pilotları toplam 24 bin sorti yapmış ve 23 kahramanlık madalyası kazanmıştır. Lidya Litvyak ve Yekaterina Budanova bugün hala anılan ünlü savaş pilotlarıdır. Piyade olarak ise keskin nişancı Lyudmila Pavlichenko 309 kişiyi öldürerek en başarılı keskin nişancılardan olmuştur. Günümüzde Kızılordu'daki kadın askerler arasında güzellik yarışması yapılmaktadır.

ABD

ABD Donanması'nın kadın denizaltıcıları, 2012

Amerikan İç Savaşı sırasında Sarah Rosetta Wakeman sahte isimle ve erkek taklidi yaparak orduya katılmış ve Kuzey Ordusunda ön saflarda görev yapmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında kurulan kadın birlikleri çoğunlukla hemşire görevleri yerine getirmiştir. Vietnam Savaşında kadınlar daha çok hava kuvvetlerinde yer almıştır. 2003 yılında ABD, Irak'a saldırdığında ortaya çıkan savaşta kadın asker Jessica Lynch'in esir düşmesi ve kurtarılması özellikle ABD basını tarafından abartılı bir şekilde aktarılmıştır. Ayrıca yine Irak'ta işgalci konumundaki ABD Ordusu mensubu Lynndie England ve Sabrina Harman Ebu Garip Hapishanesinde tutuklulara işkence ettikleri gerekçesiyle suçlu bulunmuşlardır.

Türkiye

Sabiha Gökçen(ortada, kepli) Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın savaş pilotudur.

Türkiye'de askerlik sadece erkeklere zorunlu olmasına rağmen kadınlar da orduya girebilmektedir. Kadın askerler özellikle I.Dünya Savaşı'nın ardından verilen Kurtuluş Savaşı sırasında muharebelere katılmışlardır.

Galeri

• 
  İngilizlerin ulusal kahramanı Boudica
• 
  Fransız ulusal kahramanı Jeanne d'Arc
• 
  Türk Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Kara Fatma
• 
  Irak Savaşı'nda esir edilen Jessica Lynch

Ayrıca bakınız

• Hürriyet Munanoğlu
• Kara Fatma Hanım

Ayrıca bakınız

• Gorgo, Sparta Kraliçesi