Kloroetan
Kloroetan ya da etil klorür etil grubuna bir adet klor atomu bağlanmasıyla oluşan bir organoklorür bileşiğidir. Renksiz yanıcı bir gazdır, soğutulmuş sıvı olarak taşınır. CH3CH2Cl formülüne sahiptir. Bir benzin katkı maddesi olan Tetraetilkurşunun üretiminde etil grubu kaynağı olarak kullanılır. Etilene HCl katılması ile üretilir.
| |
| |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
chloroethane | |
kloroetan | |
Diğer adlar etil klorür, monokloroetan, ponçik, hidroklorik eter | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
| Kısaltmalar | EtCl, UN 1037 |
| ECHA InfoCard | 100.000.755 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C2H5Cl |
| Molekül kütlesi | 64,51 g mol−1 |
| Görünüm | renksiz gaz |
| Yoğunluk | 0,921 (0-4 °C, sıvı) |
| Erime noktası | -138,7 °C |
| Kaynama noktası | 12,27 °C |
| Tehlikeler | |
| İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
| Ana tehlikeler | yanıcı |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |   [1]
|
| İşaret sözcüğü | Danger |
| Tehlike ifadeleri | H220, H280, H351, H412[1] |
| Önlem ifadeleri | P210, P273, P281, P410+P403[1] |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| Parlama noktası | -43 °C (-45 °F; 230 K) açık kapta[4] -50 °C (-58 °F; 223 K) kapalı kapta[1][5] |
| 494 ila 519 °C (921 ila 966 °F; 767 ila 792 K)[5][6] | |
| Patlama sınırları | 3,8%-15,4%[2] |
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LC50 (medyan konsantrasyon)
|
59.701 ppm (sıçan, 2 sa) 54.478 ppm (fare, 2 sa) [3] |
LCLo (yayınlanan en düşük)
|
40.000 ppm (hint domuzu, 45 d)[3] |
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
| PEL (izin verilen) | TWA 1000 ppm (2600 mg/m3)[2] |
| REL (tavsiye edilen) | İşyerinde dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.[2] |
| IDLH (anında tehlike) | 3800 ppm[2] |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Kullanım alanları
değiştirEtil klorür, ucuz bir etilleme ajanıdır. Diğer organoklorür bileşikleri gibi bir zamanlar soğutucu, anestezik, aerosol gazı olarak kullanılmıştır. Deriyle temasında yarattığı serinlik hissiyatından dolayı lokal anestezik olarak kullanılır. Sıvı etil klorürün düşük kaynama noktasına sahip olması nedeniyle deride birden gaz hâle geçer ve serinlik hissi verir. Suyun donma noktasından hayli yüksek bir kaynama noktası olduğundan soğuk yanığına sebep olmaz.
Güvenlik
değiştirEtil klorür, diğer klorlu hidrokarbonlar gibi merkezî sinir sistemini etkiler. %3 ile 5 arası konsantrasyonlarda kurbanlar sarhoşluk benzeri semptomlar gösterirken %15'ten yüksek konsantrasyonlarda etil klorür solumak ölüme sebep olabilir. İnsanlarda kanserojen olarak kabul edilmemektedir.
Etil klorürün uyuşturucu olarak kullanımı
değiştirEtil klorürün solunması uyuşturucu etki yaratmaktadır. Etil klorür, çoğunlukla eşcinsel erkekler tarafından, cinsel aktivite sırasında inhalant olarak kullanılır. Brezilya'da karnavallarda illegal olmasına rağmen çekilen geleneksel bir uyuşturucudur.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;sigmaisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0267". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ^ a b "Ethyl chloride". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).
- ^ "Summary of Emissions Associated with Sources of Ethyl Chloride". nepis.epa.gov. National Service Center for Environmental Publications (NSCEP). 21 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;mtsisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;chemisterisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)