Politik psikoloji

Politik psikoloji kavramı günümüzde algıladığımız şekilde ilk olarak Frankfurt Sosyal Araştırmalar Enstitüsü veya diğer adıyla Frankfurt Okulu’nun çalışmaları ile ortaya çıkmıştır. Theodor W. Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse ve Erich Fromm'un Marksist Felsefe ve Klasik Psikanaliz'e dayalı felsefeleri sonucu gelişmiştir. Özellikle Wilhelm Reich, Sovyet toplumunda demokrasinin gelişimi ve kitle davranışları, toplumların yönetime verdiği tepkiler hakkında çalışmalar yürütmüştür. Frankfurt Okulu felsefecileri, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya'da demokrasinin işleyememesi nedeniyle ekonomi ve iletişim ile psikoloji arasındaki sınırları genişleterek çalışmalarını sürdürmüşlerdir. Daha sonra Jürgen Habermas'ın politik psikoloji alanında çalışmaları olmuştur.

Politik psikolojinin amaçları

Politik psikoloji, pragmatik (faydacı) bir bakış açısıyla uygulamacılara yönelik olarak aslında siyaset ve diplomaside başarıyı arttırmak üzere bu alanda hizmet veren politikacılara ve diplomatlara, toplumsal olaylara bakışlarında ve değerlendirmelerinde psikolojik bir pencere açarak hizmet vermektedir. Politik psikolojinin sorunlara yaklaşım yöntemi bütünleyici bir anlayışla, analitik psikolojinin temeline dayanmaktadır. Bu nedenle birkaç disiplinle birlikte bütünleşik bir yaklaşımda bir tarih perspektifi sunmaya çalışmaktadır.

Politik psikoloji, toplumların ya da ulusların birbirleriyle ya da liderleriyle olan ilişkilerini gözlemlemeyi amaçlamaktadır. Yönetim şekli ne olursa olsun sağlıklı ve faydacı bir yöneten-yönetilen anlayışı ortaya koymak için birey-vatandaş ve zümre-sınıf ilişkilerini gözlemleyerek bu yönde çalışmalar yapmaktadır. Yöneten-yönetilen ilişkisinde gözlenen alan "iletişim" olduğu için medyada ya da alanlarda siyasi partilerin seçmen davranışı, lider davranışı, grup dinamiği ve kitle psikolojisi hakkındaki araştırmaları politik psikolojinin alanıdır. Ayrıca politik psikoloji; iç savaş, soykırım, toplumsal travmalar, terör, baskı grupları, göçmenlik ve entegrasyon alanlarında çalışmalar yürütülmesini amaçlamaktadır. Bu alanlardaki araştırmaların başlıca konuları şunlardır: normal kimlik gelişimi, teröristin kimliği, etnik kimliğin gelişimi, terörizmin psikolojisi, büyük grupların ve liderlerin psikolojik motivasyonları, lider ve izleyen psikolojisi, etniklik psikolojisi ve toplumsal ve siyasal gelişmelerin psikodinamiği.

Politik psikolojinin temel özellikleri

Politik psikolojinin üç temel özelliği şunlardır: Birincisi, sosyal aciliyet olaylarına her zaman hassas olur. İkincisi, başlangıcından beri psikolojik teoriyi politik olaylara bağlamaya çalışır. Sonuncusu ise, geleneksel bir kanı sahası olarak, evrensel teori ve metotları barındırmasıdır.

Kurumsal politik psikoloji

İlk olarak Amerika'da Jeanne Knutson psikanalistleri, ekonomistleri ve siyaset bilimcilerini yanına alarak Politik Psikoloji Cemiyeti'ni kurmuştur. Prof. Dr. Vamık Volkan ise bu cemiyetin 4. başkanlığını yapmıştır. Her sene Uluslararası Politik Psikoloji Cemiyeti'nin kongreleri düzenlenmektedir.

Türkiye'de ise 1992 yılında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel tarafından Başbakanlığa ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'ne bağlı olarak kurulan 1997'de pasif hale geçen Politik psikoloji merkezi bulunmaktadır. Ayrıca 1992-1997 yılları arasında bu merkezin başkanlığını yapan Prof. Dr. Abdülkadir Çevik, merkezden ayrıldıktan sonra Ankara merkezli Politik Psikoloji Derneği'ni kurmuştur.

Faydalı linkler

• https://web.archive.org/web/20110101173723/http://www.ppd.org.tr/, Politik Psikoloj Derneği resmi web sitesi
• https://web.archive.org/web/20091005222413/http://www.genbilim.com/content/view/3616/38